اندیشکده «شفافیت برای ایران»

اینوسنتیو یک پلتفرم جمع‌سپاری در حوزه تحقیق و توسعه و حل مسائل علمی است که در سال 2001 تاسیس شده است. این پلتفرم به شرکت‌ها کمک می‌کند تا مسائل و معضلات بخش تحقیق و توسعه خودشان را در اختیار جامعه‌ای متشکل از 40 هزار اندیشمند از بیش از 190 کشور جهان قرار دهند و از آنان بخواهند تا راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای رفع این مشکلات ارائه دهند. حدود 60 درصد از جامعه مشارکت کننده در چالش‌های اینوسنتیو دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و یا بالاتر هستند.

چالشی که شرکت گلد کورپ در سال 2000 برگزار کرد مصداقی از کاربرد مدل جمع‌سپاری در عرصه علم و فن‌آوری است. گلد کورپ یک شرکت کانادایی است که در حوزه استخراج طلا فعالیت می‌کند. در اواخر دهه 1990 و طی سال‌های پیاپی، گلد کورپ در رسیدن به سودآوری خوب و دست‌یابی به یک عملکرد مطلوب ناموفق بود.

دوریتوز¹ یک شرکت تولید مواد خوراکی است که در سال 1964 به وسیله هلدینگ Frito-Lay تاسیس شده است. آنچه سبب شهرت دوریتوز شده است کمپین تبلیغاتی این شرکت است که در طول سوپر بل² پخش می‌شد. این شرکت برای تبلیغات خود در 43مین برنامه تبلیغاتی خود که Crash the Super Bowl نام داشت، از مردم خواست تا یک تبلیغ تجاری سی ثانیه‌ای در مورد محصولات شرکت بسازند و برای آنها ارسال کنند. در گام بعدی برنامه‌های تبلیغاتی تولید به رای گذاشته می‌شد. پس از انتخاب بهترین برنامه توسط مردم، برنامه برگزیده در بهترین و پرمخاطب‌ترین زمان پخش تبلیغات در طول مسابقه به نمایش گذاشته شد.³

تهیه‌کنندگان این اثر پاداشی متشکل از پول نقد و مقداری اعتبار برای خرید از فروشگاه دوریتوز دریافت کردند. دوریتوز در دست یابی به هدفش تقریبا موفق بود چرا که این برنامه تبلیغاتی جزء 5 اثر تبلیغاتی برتر آن دوره از مسابقات قرار گرفت.⁴ این شکل از طراحی محتوی تبلیغاتی فرصتی فراهم کرد تا دوریتوز از ایده‌های خلاقانه بیشتری استفاده کند و با آگاهی از ذائقه مخاطبان به انتخاب برنامه تبلیغاتی مبادرت ورزد. لذا شرکت می‌توانست مخاطبان بیشتری نیز جذب کند که منجر به افزایش فروش شرکت می‌شد.

1. ￪ Frito Lay Doritos
2. ￪ Super Bowl: مسابقه سالانه فوتبال آمریکایی قهرمانی لیگ فوتبال ملی (آمریکا)، بالاترین سطح حرفه‌ای فوتبال آمریکایی در جهان می‌باشد.‌ این‌‌‌‌ بازی اوج فصل رقابت‌های لیگ فوتبال آمریکا می‌باشد که در اواخر تابستان سال قبل میلادی آغاز می‌شود. این مسابقه و مراسم‌های جانبی در «یکشنبه سوپر بول» برگزار می‌شود که همین مسابقه در طی سالیان دراز تبدیل به پربیننده‌ترین مسابقه تلویزیونی آمریکا گشته‌است. گرچه زمان پخش این مسابقه تعطیل رسمی نیست، اما در زمان پخش آمریکا بصورت نیمه رسمی تعطیل می‌شود (https://en.wikipedia.org/wiki/Super_Bowl).
3. ￪ Brabham, d. c. (2013), crowdsourcing, London: The MIT Press
4. ￪ بنا به نظر USA Today’s Ad Meter Rankings

تأمین سرمایه اولیه برای یک پروژه یا عملی‌کردن یک ایده‌ خلاقانه همیشه مانع اصلی بر سر راه شرکت‌های نوپا و افراد صاحب ایده بوده‌ است. قانع‌کردن یک سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری روی یک محصول جدید یا ایده‌ای پرریسک اما خلاقانه، کار دشواری است که از عهده‌ هرکسی برنمی‌آید. چرا که  در صورت شکست پروژه، همه‌ مبلغی که سرمایه‌گذاری شده‌است به یک باره از بین می‌رود و ضرر زیادی متوجه سرمایه‌گذار می‌شود.

گرانی مردم در مورد غذاهایی که می‌خورند هر روز بیشتر می‌شود. آنها می‌خواهند بدانند چیزی که می‌خورند از چه چیزی و چگونه تهیه شده است؟ به نظر می‌رسد نه تنها دانستن این موضوع حق طبیعی آنهاست بلکه همانطور که قرآن می‌فرماید وظیفه‌ی انسان است که این کار را انجام دهد: «انسان باید در غذای خود بنگرد»(عبس/24)

دولت بریتانیا در سال 2013 همزمان میزبان اجلاس سازمان همکاری باز (OGP) بود و ریاست G8 را نیز به عهده داشت. دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، از این سکوی مشترک برای شروع تعهد مثبت نسبت به شفافیت مالکیت ذینفع استفاده کرد (شناسایی مالکان واقعی شرکت‌ها که ابزار مهمی در از بین بردن توانایی شرکت‌های محافظ برای پوشاندن فساد مالی بود) که قابلیت مطرح کردن هنجارهای جهانی برای مساله مورد نظر را داشت. در پشت صحنه، ائتلاف گروه‌های جامعه مدنی بر فساد، تقلب، توسعه در خارج از کشور و عدالت مالیاتی تمرکز کرده بود که دستور کار را به کمک پایگاه داده پیشتاز داده شرکتی باز یعنی OpenCorporates به پیش می‌بردند.

هدف از شفافیت مالکیت، بر ملا کردن مالک نهایی یک شرکت و کنترل‌کنندگان و ذی‌نفعان آن می‌باشد. در ادبیات به این فرد «مالک منتفع» (Beneficial Owner) می‌گویند. مالک منتفع یک شرکت می‌تواند با استفاده از ساختارهای پیچیده چندلایه شرکت‌های ناشناس، تراستها، بنیادها، و سهام بی نام یا با استفاده از زنجیره ای از اشخاص ثالث که به نمایندگی از این افراد فعالیت می‌کنند، مخفی بماند.

Snell یک شرکت بزرگ خصوصی در انگلستان است که خدمات سخت افزاری و نرم افزاری رسانه ای و دیجیتال ارائه میدهد. این شرکت در سال 2011 سندی بنام Anti-Bribery and corruption Policy منتشر کرده است که در آن سند خط مشی های خود را در قبال رشوه و فساد در شرکت را مشخص کرده است.

در ابتدای این جزوه سخن یکی از اعضای هیئت مدیره نقل شده است:

"Snell takes a zero-tolerance approach to bribery and corruption and we are committed to conducting our business in an honest and ethical manner. We have adopted this policy to communicate this message and to assist those working for us to uphold it.”

"اسنل یک رویکرد بدون تحملی (zero-tolerance) را در قبال رشوه و فساد اتخاذ میکند و ما متعهد شده ایم تا کسب و کار خود را در مسیری صادقانه و اخلاقی پی بگیریم. ما این خط مشی را اتخاذ کرده ایم تا با این پیام ارتباط برقرار کنیم و به کسانی که به ما کمک میکنند و برای ما کار میکنند کمک کنیم تا این سیاست ها را تقویت کنند. "

شفافیت در بخش کسب و کار و تجارت یکی از مهمترین بخشهای شفافیت بشمار می آید، چرا که در هر کشوری بخش اعظمی از اقتصاد آن کشور بدست سازمان های خصوصی است، لذا شفافیت و مبارزه با فساد در هر کدام از این سازمانها بمعنای تجارت سالم تر، تولید بیشتر، عملکرد کارآتر و کارآمد تر است.