اندیشکده «شفافیت برای ایران»

حوزه فناوری شهروندی یک حوزه علمی اجرایی جدید است. صرف گفتن این که فلان سامانه در فلان کشور نتیجه داده است لزوما در ایران کاربردی نیست. این جلسه ارائه «درآمدی بر فناوری شهروندی» است.

اظهار نظر کارشناسی تیم حقوقی اندیشکده «شفافیت برای ایران» در مورد رأی شعبه ۱۲ دیوان عدالت اداری با موضوع توقف اجرای ماده ۷ مصوبه «مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران»

سرویس MTurk) Amazon Mechanical Turk) یک بازار بر پایه وب و مبتنی بر مدل جمع‌سپاری است که کسب‌وکار‌های مختلف را قادر می‌سازد تا با استفاده از هوش و ظرفیت‌های انسانی، وظایف و کارهایی را که انسان‌ها می‌توانند بسیار اثر بخش‌تر از سیستم‌های رایانه‌ای انجام بدهند محقق کنند. این وب یکی از زیر مجموعه‌های آمازون وب سرویس است که متعلق به شرکت آمازون است.

دوریتوز¹ یک شرکت تولید مواد خوراکی است که در سال 1964 به وسیله هلدینگ Frito-Lay تاسیس شده است. آنچه سبب شهرت دوریتوز شده است کمپین تبلیغاتی این شرکت است که در طول سوپر بل² پخش می‌شد. این شرکت برای تبلیغات خود در 43مین برنامه تبلیغاتی خود که Crash the Super Bowl نام داشت، از مردم خواست تا یک تبلیغ تجاری سی ثانیه‌ای در مورد محصولات شرکت بسازند و برای آنها ارسال کنند. در گام بعدی برنامه‌های تبلیغاتی تولید به رای گذاشته می‌شد. پس از انتخاب بهترین برنامه توسط مردم، برنامه برگزیده در بهترین و پرمخاطب‌ترین زمان پخش تبلیغات در طول مسابقه به نمایش گذاشته شد.³

تهیه‌کنندگان این اثر پاداشی متشکل از پول نقد و مقداری اعتبار برای خرید از فروشگاه دوریتوز دریافت کردند. دوریتوز در دست یابی به هدفش تقریبا موفق بود چرا که این برنامه تبلیغاتی جزء 5 اثر تبلیغاتی برتر آن دوره از مسابقات قرار گرفت.⁴ این شکل از طراحی محتوی تبلیغاتی فرصتی فراهم کرد تا دوریتوز از ایده‌های خلاقانه بیشتری استفاده کند و با آگاهی از ذائقه مخاطبان به انتخاب برنامه تبلیغاتی مبادرت ورزد. لذا شرکت می‌توانست مخاطبان بیشتری نیز جذب کند که منجر به افزایش فروش شرکت می‌شد.

1. ￪ Frito Lay Doritos
2. ￪ Super Bowl: مسابقه سالانه فوتبال آمریکایی قهرمانی لیگ فوتبال ملی (آمریکا)، بالاترین سطح حرفه‌ای فوتبال آمریکایی در جهان می‌باشد.‌ این‌‌‌‌ بازی اوج فصل رقابت‌های لیگ فوتبال آمریکا می‌باشد که در اواخر تابستان سال قبل میلادی آغاز می‌شود. این مسابقه و مراسم‌های جانبی در «یکشنبه سوپر بول» برگزار می‌شود که همین مسابقه در طی سالیان دراز تبدیل به پربیننده‌ترین مسابقه تلویزیونی آمریکا گشته‌است. گرچه زمان پخش این مسابقه تعطیل رسمی نیست، اما در زمان پخش آمریکا بصورت نیمه رسمی تعطیل می‌شود (https://en.wikipedia.org/wiki/Super_Bowl).
3. ￪ Brabham, d. c. (2013), crowdsourcing, London: The MIT Press
4. ￪ بنا به نظر USA Today’s Ad Meter Rankings

زمانی بالا بودن دستمزد عکاسان حرفه‌ای و هزینه بالای تجهیزات پیشرفته عکاسی برای تولید عکس‌های باکیفیت سبب می‌شد تا آژانس‌های سنتی عکاسی، مبلغ بالایی را برای هر تصویر مطالبه کنند. اما حضور استاک فتو و مدل کسب‌وکار خاص آن سبب شد تا این شرکت این حوزه کسب‌وکار را دگرگون کند. 

کشور نیوزلند، از لحاظ باز بودن داده‌ها و دسترسی آزاد به اطلاعات در رتبه چهارم قرار دارد. درنتیجه در ساعات اولیه بحرانی پس از زلزله تصمیم گرفت از بستر داده‎باز برای مدیریت بحران و بازسازی شهر استفاده کند. در مدت کوتاهی داوطلبان و مقامات در سازمان‌های امدادرسانی، موفق به ارائه مجموعه خدمات و سرویس‌های مورد نیاز برای مقابله با این شرایط اضطراری شدند.

مسئله‌ی این پژوهش پیرامون شناخت دقیق ماهیت، اصول، مبانی و چارچوب سیاست‌گذاری داده حکومتی باز ناظر به شرایط سیاسی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران است.

در سال 1396 نسخه اول پیش‌نویس «لایحه شفافیت» در 192 ماده در اقدامی ارزشمند از سوی مرکز بررسی‌های استراتژیک  و معاونت حقوق ریاست جمهوری منتشر شد. اما در مرحله پایانی لایحه‌ای 36 ماده‌ای در تاریخ اول تیرماه 1398 از سوی رئیس‌جمهور محترم به مجلس ابلاغ شد. امری که علی‌رغم پنجره‌های فرصت مختلفی که پیش روی کشور می‌گشاید، با چالش‌هایی نیز مواجه خواهد بود. این گزارش ضمن مقایسه تطبیقی پیش­نویس اول و نسخه ابلاغی لایحه شفافیت، به چند سؤال پاسخ خواهد داد:

1)      لایحه شفافیت در خصوص چیست؟

2)     لایحه شفافیت چه فرصت­هایی به همراه دارد؟

3)     لایحه شفافیت با چه چالش‌هایی روبرو است؟

4)     لایحه شفافیت در نظام حقوقی کشور چه جایگاهی دارد؟

این لایحه تلاشی است برای ایجاد نهادهای سیاسی شفاف که با توزیع و دسترسی به اطلاعات حکومتی و دولتی، زمینه نظارت جمعی را ایجاد کند و تسهیلگر پیشگیری از فساد باشد. این لایحه درصدد کاهش «استتار» اطلاعات سازمانی است. شفافیت به معنای سهیم شدن اطلاعات حاکمیت و عملکرد نظام حکمرانی با مردم و ایجاد یک نظام نظارت عمومی است.

لایحه مصوب هیأت وزیران نسبت به نسخه پیشنهادی تغییرات جدی داشته است. تدوین مبهم برخی از سازوکارها و غفلت از برخی قطعات مهم پازل شفافیت می‌تواند تحقق کامل آن را بی‌نتیجه نماید. حذف بیش از 80 درصد مواد لایحه پیش­نویس اول منجر به حذف برخی از موضوعات مهم از لایحه نهایی حذف شده است. این موارد عبارت­اند از سیاست­های مرتبط با شفافیت تماس­ها، شفافیت سفرهای خارجی، شفافیت دسترسی به اطلاعات خاص (فساد بویژه در نتیجه رانت­های اطلاعاتی شیوع نگران کننده­ای پیدا کرده است)، حمایت از افشاگران فساد و شفافیت سلامت، شفافیت محیط­زیست.

تأمین سرمایه اولیه برای یک پروژه یا عملی‌کردن یک ایده‌ خلاقانه همیشه مانع اصلی بر سر راه شرکت‌های نوپا و افراد صاحب ایده بوده‌ است. قانع‌کردن یک سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری روی یک محصول جدید یا ایده‌ای پرریسک اما خلاقانه، کار دشواری است که از عهده‌ هرکسی برنمی‌آید. چرا که  در صورت شکست پروژه، همه‌ مبلغی که سرمایه‌گذاری شده‌است به یک باره از بین می‌رود و ضرر زیادی متوجه سرمایه‌گذار می‌شود.

«اندیشکده شفافیت برای ایران» تیرماه 98  با همکاری «مرکز بررسی‎های استراتژیک ریاست جمهوری» در مقاله‌ای با عنوان «ارزیابی لایحه شفافیت» به ارزیابی لایحه تقدیمی دولت دوازدهم به مجلس در این زمینه پرداخته است. 

رئیس جمهور، لایحه شفافیت را که در جلسه 25 اردیبهشت 1398 هیئت وزیران، با هدف ارتقاء سطح شفافیت و تحقق اقتصاد سالم و پویا به تصویب رسید، برای طی تشریفات قانونی، به مجلس شورای اسلامی ارسال کرد. اندیشکده «شفافیت برای ایران» به عنوان تخصصی‌ترین اندیشکده در حوزه شفافیت، ضمن تقدیر از این اقدام شایسته، در یادداشتی به بررسی ابعاد این لایحه پرداخته است. 

Moovit برنامه‌ای اســت که به ترکیــب داده‌های GPS ناوگان حمل‌ونقل و داده‌های جمع‌آوری‌شــده مبتنی بر قدرت جمع‌سپاری کاربران واقعی خود متکی است. وقتی که یک کاربر سوار یک وســیله حمل‌ونقل عمومی می‌شــود، اگر نرم‌افــزار فعال باشد اطلاعات جابه‌جایی فرد به‌صورت بی‌نام بــه پایگاه داده‌هــای Moovit ارسال می‌شود و این اطلاعات با سایر کاربران نیز به اشتراک گذاشته می‌شود تا بتوانند برنامه رفت‌وآمد وسایل نقلیه را پیگیری کنند.

هفته گذشته آیین‌نامه اجرایی‌ قانونی که کشور برای آن 10 سال صبر کرد و هزینه داد تا در سال 1394 تصویب شود، توسط رئیس جدید دستگاه قضا، ابلاغ شد. این آیین‌نامه که عنوان دقیقش «آیین‌نامه اجرایی قانون رسیدگی به دارایی مقامات، مسئولان و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران» می‌باشد، گرچه فرآیند تاریخی طولانی مدت و پرفراز و نشیبی را طی کرد، اما ...