اندیشکده «شفافیت برای ایران»

مسائل امنیتی همواره یکی از پردغدغه‌ترین مباحث در حیطه شفافیت بوده است. هیچگاه و در هیچ منطقی (حتی در مدعی‌ترین کشورها و نظامات در حوزه شفافیت و دولت باز) شفافیت کامل و همیشه و برای همه کس و در هر شرایطی پذیرفته شده نیست، چرا که مباحث امنیتی و نیز حوزه شخصی افراد همواره جزء دغدغه‌های ضروری در این حوزه بوده است.

چنین دغدغه‌هایی سبب شده تا همواره مطالعات و تلاش‌هایی برای تدقیق تعادل صحیح میان شفافیت و محرمانگی صورت پذیرد، که پژوهش معرفی شده نیز نمونه‌ای از آنهاست. افراد علاقه‌مند به این مباحث را به مطالعه این پژوهش دعوت می‌کنیم.

Campbell Public Affairs Institute - The Maxwell School of Syracuse University: National Security and Open Government: Striking the Right Balance

در سال 1996 قانونی تصویب شد که بر اساس آن دولت فدرال امریکا کسانی را که دست به افشاگری علیه تخلفات بزنند تشویق مالی خواهد کرد. یک مطالعه علمی به بررسی عملکرد این قانون طی سال‌های 1996 تا سال 2005 در نظام سلامت پرداخته است که در سال 2008 در مجله سالنامه طب داخلی امریکا(نوع مجله هم قابل توجه است!) به چاپ رسیده است. در بین سال‌های 1996 تا سال 2005 به 379 مورد رسیدگی شده است که از این پرونده‌ها مبلغ 9.3 میلیارد دلار بازگردانده شده که یک میلیارد دلار آن به افشاگران پرداخت شده است. هرچند اوج فراوانی پرونده‌ها در سال 2001 بوده است اما مبالغ بازگردانده شده سالیانه به شدت از سال 2002 تا 2005 افزایش یافته است. افشاگران غالباً مدیران اجرایی یا پزشکان بوده‌اند و 75% آنها کارمندان سازمان مدعی علیه بوده‌اند. 13 پرونده(4%) علیه شرکت‌های دارویی بوده است که مبلغ 3.6 میلیارد دلار(39%) از کل مبالغ بازگردانده شده بوده است.(تصویر زیر: آگهی اداره مشورتی آمریکا برای تشویق مردم به افشاگری را نشان می دهد). نکته جالبی که در ابتدای مقاله به آن اشاره شده است یکی از راه‌های مستقیم دستیابی به بهبود کارایی و اتلاف منابع  را کشف تخلفات معرفی می‌کند. طبق برآوردهای دولت، تخلفات 10% از هزینه‌های سلامت را شامل می‌شود و دولت می‌تواند با کشف تخلفات این هزینه را کاهش دهد.

بحران تغییرات آب و هوای کره زمین، مسئله ای پیچیده است که از سال ها پیش نگرانی هایی را برای حکومت ها ایجاد کرده است. گرم شدن زمین، آب شدن یخچال های طبیعی و ... اثرات نابهنجاری را بر آب و هوای کشورها گذاشته است. یکی از مهمترین عوامل ایجاد این عدم تعادل در آب و هوای کره زمین، بی مسئولیتی و عدم کنترل و عدم پاسخگویی حکومتها در برابر میزان آلودگی تولیدی آنهاست. وقتی سیاستگذاران خود را در قبال کسی یا جامعه ای پاسخگو نبینند، طبعا سیاستهای حکومتی درستی برای جلوگیری از ایجاد آلودگی هایشان ایجاد نمیکنند.
ایجاد شفافیت در نحوه برخورد حکومتها با این مسئله، میتواند منجر به پاسخگویی این حکومتها و در نتیجه کنترل رفتار آنها در قبال این مسئله بشود.اگر چه این مسئله هم نیازمند به جنبشهای پایین به بالا و بالا به پایین توامان است.
این جزوه به بررسی روندهای شفافیت و پاسخگویی در این حوزه میپردازد، از تاثیرات اقتصادهای نو ظهور تا فسادهای ایجاد شده در پی اکتشاف منابع طبیعی جدید.
همچنین این جزوه به نقش شفافیت و پاسخگویی برای ایجاد بازارهای آلوده، سرمایه گذاری های خصوصی و تغییرات در خط مشیهای محلی در این حوزه میپردازد.

فایل PDF این جزوه را دریافت کنید:

 دریافت
حجم: 1.41 مگابایت

در گزارش پیشین، معاهدات تبادل داده، اشاره‌ای به سطوح مختلف انتشار داده، شد. در این گزارش آن مفهوم را با جایابی در تحقق داده‌ باز، با تفصیل بیشتری مورد بررسی قرار می‌دهیم.

داده‌های دولتی و حکومتی که با صرف بودجه‌ی عمومی جمع‌آوری‌شده،‌ متعلق به همه است و باید در دسترس همه باشد.  البته این به معنی از بین رفتن محرمانگی نیست و پرواضح است که هر داده‌ای هم نباید منتشر شود.

انتشار داده‌های مختلف (یا باز شدن داده‌ها)، به‌خصوص داده‌های باز حاکمیتی، هم به نفع دولت است و هم به نفع مردم. دولت با انتشار داده‌های خود می‌تواند از تحلیل‌هایی که بر روی آن داده‌ها صورت می‌گیرد، بهره‌مند شود، مشکلات و یافتن راه‌حل آن را به مردم واگذار کند و در یک‌کلام، مردم بیش‌ازپیش فعالانه وارد مسائل اساسی جامعه خویش می‌شوند. این مشارکت فعالانه مردم در امور دولت و حاکمیت، به افزایش همدلی و هم‌زبانی دولت و ملت منجر می‌شود. سیاست‌ها و راهکارهای اختیار شده توسط دولت برای مردم پذیرفتنی‌تر می‌شود و هرکس اطلاعاتی دقیق‌تر و واقعیتی از بخش‌های مختلف کشور خود خواهد داشت. انتشار باز داده‌های حاکمیتی می‌تواند به گشایش فصلی جدید در تحقیقات و مطالعات دانشگاهی منجر شود که پیش از آن به علت نبود اطلاعات ممکن نبود. بازهم دراین‌ بین دولت و ملت باهم از نتایج این تحقیقات و راه‌حل‌هایی که در آن برای مشکلات کشور ارائه می‌شود،‌ بهره می‌برند.

در گزارش پیشرو به بررسی چگونگی تحقق داده باز می‌پردازیم. همچنین با شرح سطوح 5‌گانه انتشار داده از سطح خوانش انسانی تا سطح خوانش ماشینی و در نهایت، داده باز متصل، نوشته را ادامه خواهیم داد. مثل همیشه برای پیشرفت و بهبود فعالیت‌ها، پذیرای نظرات و پیشنهادات شما مخاطبان بزرگوار هستیم. در صورتی که به فایل قابل ویرایش آن هم نیاز دارید، به ما اطلاع دهید.

تبادل داده‌های دیجیتالی بخش مهمی از فعالیت‌ کشورهای مختلف و امور بین‌المللی را تشکیل می‌دهند. انجام تبادلات داده‌ نیازمند استانداردهایی است که در قالب سطوح و زبان‌های تبادل داده مطرح می‌شوند. بعد از تعریف استانداردهای شکلی و زبانی، لازم است چارجوبی حقوقی و قانونی برای تبادلات داده تعریف شود تا طی یک تبادل، اهداف طرفین مدنظر قرارگیرد. بدین منظور، معاهدات تبادل داده بین‌ نهادها و سازمان‌های مختلف در سطوح متفاوت منعقد می‌گردد تا ضمن رعایت مسائل قانونی هر کشور، طی زمان مشخص و با هزینه‌ای معقول، نیازهای طرفین برآورده گردد.

در گزارشی که در ادامه مطلب حضور شما تقدیم می‌شود، معنی و مفهوم معاهدات تبادل داده را شرح داده‌ایم. همچنین دو مثال قابل توجه از کاربرد این معاهدات ذکر شده است.

بی‌شک مطالعه و بیان پیشنهادات و سوالات شما برای اصلاح و تکمیل این گزارش، به دقت علمی گزارش و رشد فعالیت‌های «داده باز برای ایران» کمک شایانی خواهد کرد. 

مجله سیاست‌گذاری و اینترنت متعلق به موسسه اینترنت(مطالعات اینترنت) دانشگاه آکسفورد است. سایت این مجله به نشانی http://blogs.oii.ox.ac.uk/policy/   مطالبی را که مربوط به رابطه‌ی سیاست‌گذاری عمومی و اینترنت باشد، منتشر می‌کند. لازم به ذکر است این نوشته‌ها در مجله‌ی مذکور هم منتشر می‌شوند. شما می‌توانید از طریق نشانی https://mc.manuscriptcentral.com/POI مقالات خود را برای ارزیابی و چاپ در این مجله ارسال نمایید.

این مجله که از معتبرترین مجلات در حوزه فعالیت خود می‌باشد، مطالبی هم در زمینه‌ی شفافیت و داده‌باز منتشر می‌نماید. شما می‌توانید مطالبی که کلید‌واژه‌ی شفافیت دارند را در نشانی http://blogs.oii.ox.ac.uk/policy/?s=transparency&x=0&y=0 و مطالبی که کلیدواژه‌ی داده‌باز دارند را در نشانی http://blogs.oii.ox.ac.uk/policy/?s=open+data&x=0&y=0 دنبال نمایید.

آیا شما تابه‌حال مطلبی برای این مجله ارسال کرده‌اید؟ آیا مقاله‌ی قابل‌توجهی از این مجله خوانده‌اید؟ تجربه‌ی خود را با ما هم به اشتراک بگذارید. انشا الله در آینده برخی مطالب این مجله را باهم بررسی خواهیم نمود.

پایگاه داده‌باز حکومت انگلستان در مطلبی به بررسی کاربردهای کلان‌داده در سطح محلات، مناطق و شهرها پرداخته و نمونه‌هایی برای آن ذکر کرده است.

برای مطالعه‌ی این مطلب با عنوان "Open Data Champion" به پیوند زیر مراجعه کنید:

http://data.gov.uk/blog/open-data-champions

نظر شما چیست؟

آیا این کاربردها مطابق با نیاز ساکنان کلان‌شهرهای ایران قابل پیاده‌سازی است؟

شما چه مثال‌های دیگری برای کاربرد داده‌باز در زندگی رزمره می‌شناسید؟

Abstract
The impact of open data and technology-enabled transparency does not lie solely in the economic sphere. Government openness produces tremendous other benefits for our societies through increasing state or institutional responsiveness, reducing levels of corruption, building new democratic spaces for citizens, empowering local and disadvantaged voices or enhancing service delivery and effective service utilization. However, proof on the social and political impact of open data initiatives is incredibly scarce. This paper intends to tackle some of the methodological challenges through building evidence base that can empower further generalizations in the open government field; as well as developing a methodological framework to unpack theories of change and to evaluate the social impact of open data and digital transparency initiatives.

بسیاری از کشورهای سرتاسر دنیا نظام‌هایی را برای افشای دارایی‌های مقامات رسمی خود و به منظور مقابله با فساد ایجاد نموده‌اند. تفاوت این نظام‌ها از کشوری تا کشور دیگر زیاد است. اثرات چنین سیستم‌هایی بر میزان واقعی فساد نیز کاملاً شناخته شده نیست. این مطالعه تحلیلی ساختاریافته را بر نظام‌های افشای دارایی‌های کشورهای اروپای شرقی و آسیای میانه، و برخی دیگر از اعضای OECD در اروپای غربی و نیز شمال آمریکا ارائه می‌نماید. همچنین عوامل اصلی این سیستم‌ها (همانند اهداف سیاستی، چارچوب قانونی و ترتیبات نهادی، اقسام مسئولان دولتی که ملزم به افشا هستند، و گونه اطلاعات لازم‌الافشاء، فرایندهای صحت‌سنجی اطلاعات ارائه شده، مجازات تخطی و افشای عمومی) نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. 

این مطالعه همچنین بررسی هزینه-فایده‌ای در رابطه با مفید بودن چنین نظام‌هایی را نیز صورت می‌دهد. همچنین 4 مطالعه موردی (لیتوانی، رومانی، اسپانیا و اوکراین) و مثال‌ها و ارجاعات مرتبط با کشورهای متعدد دیگری نیز ارائه گردیده است.این مطالعه در نهایت پیشنهاداتی سیاستی را نسبت به ابعاد اساسی نظام‌های اعلام دارایی ارائه می‌نماید.

OECD (2011): Asset Declarations for Public Officials: A Tool to Prevent Corruption

این جزوه به بررسی ابعاد و ویژگی های داده باز میپردازد. در این جزوه ابتدا دو وبسایت پیشرو در داده باز یعنی data.gov و data.gov.uk که به ترتیب متعلق به کشورهای آمریکا و انگلیس است را معرفی میکند و سپس سه لایه اساسی برای ایجاد داده باز در کشورها را تشریح میکند. در نهایت یک چک لیستی برای عملیاتی کردن داده باز در کشورهای متفاوت را معرفی میکند.

این کتاب سه سطح اساسی را برای ایجاد داده باز در حکومت ها معرفی میکند:

1. لایه پایینی، جامعه مدنی: افراد موثر و نوآوری که با ایجاد وبسایت ها و جنبش ها در جوامع، موجب ایجاد فشار هایی از پایین به بالا به مسئولین دولتی میشوند؛

2. لایه میانی، دولتمردان حرفه ای: دولتمردانی که داده باز را یک روش موثر و قوی برای ایجاد حکومتی بهتر میدانند؛

3. لایه بالایی، رهبران سیاسی عالی: شامل رهبران و وزرای کشورها میشوند.

این گزارش، پس از بررسی کشورهای متفاوت از لحاظ داده باز بودن، لایه ی چهارمی نیز برای این امر مشخص میکند که آشنایی با آنرا به ذهن‌های خوانندگان کنجکاو واگذار می‌کنیم!

Transparency and Accountability Initiative: Open Data Study

فساد، انواع، تاریخ و ریشه ها؛ بررسی اکتشافی فساد در ساختارهای سیاسی - اقتصادی

نحوه ی تاثیر گذاری پایش و نظارت بر رشد و کاهش دامنه ی فساد؛ شاه کلید مقابله با فساد چیست؟

این کتاب در اختصار به نقش معجزه‌آسای جمع‌سپاری در ارتقاء حکمرانی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌پردازد. جمع‌سپاری مفهومی است که حضور آن در عرصه حاکمیت ناگزیر از حضور مفاهیمی همانند شفافیت و داده باز است و به همین منظور در دنیای امروز حکمرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. شما را به مطالعه این کتاب مختصر و مفید (35 صفحه) دعوت می‌کنیم. دریافت کتاب از لینک زیر:

The World Bank: The Role of Crowdsourcing for Better Governance in Fragile State Contexts

انتشارات CRC مدت‌هاست کتابهای متنوع و جالبی را در حوزه‌های مختلف مرتبط با «مدیریت دولتی و سیاست‌گذاری» و تحت عنوان سری کتاب‌هایی به همین عنوان (Public Administration and Public Policy) منتشر می‌کنند. این انتشارات در مجلد 155 از این سری کتب، به موضوع سیستم‌های اطلاعاتی عمومی پرداخته است که ارتباط زیادی با بحث داده حکومتی باز دارد. لذا تورق این کتاب را به عموم علاقه‌مندان و نیز بهره‌مندی از آن را به افراد متمرکز بر این حوزه توصیه می‌کنیم. دستیابی به این کتاب با کلیک روی تصویر جلد کتاب (بالا) و یا استفاده از لینک زیر:

Christopher M Shea, G. David Garson (2010) Handbook of Public Information Systems, Third Edition (Public Administration and Public Policy)

فهرست مطالب کتاب: