آمارنامه دارویی مجموعه‌ای از اطلاعات فروش داروها است که توسط سازمان غذا و دارو و با جمع‌بندی اطلاعات ارسالی شرکت‌های پخش، تهیه و به متقاضیان (مدیران شرکتهای دارویی و سایر ذینفعان) ارائه می‌شود. این آمار از سال ۱۳۶۳ از منابع مهم برنامه‌ریزی دارویی ایران بوده است.

نوع محتوا تجارب داخلی و بین‌المللی
موضوع شفافیت
بخش نظام سلامت
جغرافیا ایران
منتشر کننده شفافیت برای ایران

سازمان غذا و دارو مسئول تأمین (تولید / واردات) فرآورده‌های دارویی نیست، بلکه با ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و انجام هماهنگی بین بخش‌های مختلف تأمین‌کننده (شرکت‌های واردکننده، تولیدکننده و پخش‌های دارویی) و نظارتی (اداره کل نظارت بر امور دارو و سایر ادارات تابعه) در راستای تنظیم بازار دارویی فعالیت می‌نماید. از سال ۱۳۸۲ که برنامه‌ریزی تولید و واردات مطابق ضوابط و مقررات موجود به شرکت‌ها و صنایع واگذار گردید، این شرکت‌ها می‌توانند در فضایی رقابتی به فعالیت بپردازند. در این بینرسالت سازمان غذا و دارو، هدایت این بازار رقابتی به سمت تأمین کلیۀ اقلام دارویی موجود در فهرست دارویی ایران در سراسر کشور و با قیمت مناسب برای تأمین‌کننده و مصرف‌کننده است.[1]

اطلاعات فروش داروها حاصل جمع بندی اطلاعاتی است که شرکتهای پخش ماهانه به اداره کل ارزیابی و نظارت دارو ارسال می نمایند.از آنجا که این سازمان صحت اطلاعات ارائه شده را راستی آزمایی نکرده است لازم است مراجعین به این اطلاعات در صورت لزوم، نسبت به دقت آنها ارزیابی لازم به عمل آورند. این سازمان امیدوار است در آینده‌ای نزدیک این اطلاعات را با آمار دقیق تولید و مصرف دارو در کشور جایگزین نمایند.[2]

از طریق وبسایت سازمان غذا و دارو امکان دسترسی به برخی داده­های استاندارد شده مانند آمارنامه داروئی کشور وجود دارد که در قالب فایل اکسل در اختیار کاربران قرار میگیرد تا بتوانند آن‌را  تحلیل کنند. البته در استانداردهای انتشار باز داده، قالب اکسل پایین‌ترین سطح استاندارد را دارد و انتظار می‌رود این اطلاعات با استانداردهای بالاتری منتشر شوند تا امکان انجام تحلیل‌ها و پیمایش‌های مختلف فراهم گردد.[3] وبگاه قدیمی سازمان در نشانی fdo.behdasht.gov.ir و وبگاه جدید آن هم در نشانی fda.gov.ir در دسترس است.

با وجود تلاشهای مثبت و ارائه آمار استاندارد و باز، جهت استفاده توسط ماشینها و تحلیل آنها، موجود نبودن آمار کامل و به­روز در این زمینه از ضعفهای جدّی وبگاه این سازمان به شمار می­رود. بصورتی که برای دست یافتن به آمار 9ماهه سال 89 و سال 92 جای جای وبسایت جستجو شد و آماری غیر از این دو یافت نشد، که البته هر کدام در صفحه‌ای مستقل و تقریباً بی‌ربط نسبت به یکدیگر بودند. این دست آمارهای خام و استاندارد می­توانند خوراکی برای ماشینهای واسطی باشند که آمارها را تحلیل می­کنند و نتایج را بصورت اطلاعات پرداخته شده، خلاصه و مفید جهت عرضه به مسئولین و حتّی عموم مردم قرار می­دهند. وجود چنین سایتها و داده­هایی نشان از وجود ساختارهای جمع آوری مناسب داده دارند، امّا متأسفانه خروجی و ارائه مناسبی از داده­ها صورت نپذیرفته و این ظرفیت موجود در استفاده­های حداقلی خود باقی مانده است. لذا امید می­رود بتوان با ارائه پیشنهاداتی به سازمان غذا و دارو، این داده­های خام را بصورت منظم تهیه نمود تا در گام بعدی بتوان به تحلیل آنها پرداخت.

منابع

  1. دانشنامه‌ی آزاد ویکی‌پدیا(+)  ↩
  2. وبسایت رسمی سازمان غذا و دارو(+)  ↩
  3. برای آشنایی با سطوح مختلف انتشار داده این مطلب را بخوانید.   ↩