اندیشکده «شفافیت برای ایران»

در کشورهایی مانند انگلستان که ارائه خدمات سلامت ملّی و دولتی است و مردم از لحاظ هزینه­‌های سلامت دچار مشکل نیستند، شفافیت نظام سلامت توانسته در حیطه‌­های دیگری مثمر ثمر گردد. با انتشار اطلاعات نرخ مرگ و میر جراحان قلب در انگلستان، میزان این مرگ و میر به 50درصد کاهش یافت.

در کشورهایی مانند انگلستان که ارائه خدمات سلامت ملّی و دولتی است و مردم از لحاظ هزینه­‌های سلامت دچار مشکل نیستند، شفافیت نظام سلامت توانسته در حیطه‌­های دیگری مثمر ثمر گردد. پس از رسوایی دهه 1990 بیمارستان بریستول انگلستان در پی نرخ مرگ و میر بالای کودکان بر اثر جراحی قلب، تحقیق و تفحصی برای روشن شدن علل ریشه­‌ای این اتفاق و ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از وقوع دوباره­‌ی آنها انجام شد. نتیجه‌­ی این تفحص که در سال 2001 منتشر شد شامل 200 پیشنهاد برای NHS بود که یکی از ارکان­های مهم آن را نظارت بر عملکرد جراحان و دسترسی به اطلاعات مرگ و میر آنها تشکیل می­داد. در سال 2005 و در پی اجرای کامل قانون «دسترسی آزاد به اطلاعات» در انگلستان، درخواستی برای انتشار نرخ مرگ و میر جراحان قلب صورت گرفت و آمار آن توسط خبرگزاری گاردین منتشر شد.

هم اکنون دولت انگلستان اطلاعات پیامدهای خدمات خود را در قالب «داده باز» از طریق آدرس اینترنتی (http://www.nhs.uk/Service-Search/Performance/Search) در اختیار عموم مردم قرار داده است. از طریق این آدرس می­توان به تفکیک پزشک، مراکز ارائه دهنده، تخصص­های پزشکی و ... اطلاعات مورد نظر را دریافت کرد. برای مثال همانطور که در تصویر زیر مشخص است نرخ بقاء برای جراحان قلب بصورت عمومی منتشر شده است. علاوه بر نام کامل جراح و وابستگی سازمانی وی، نام او به نمایه شخصی او لینک شده است که حاوی اطلاعات بیشتری در مورد وی می­باشد.

جهت آشنایی بیشتر با سامانه NHS Choice به مطلب 1 و مطلب 2 مراجعه فرمایید.

نتیجه­‌ی قابل توجّه این شفافیت در حفظ جان انسان­ها نمود پیدا کرد. طبق مطالعه­‌ای توسّط دکتر کاترین براون و همکاران در سال 2014، نرخ مرگ و میر جرّاحی قلب «کودکان» از 4.3 درصد در سال 2000 به 2.6 درصد در سال­های 2009 و 2010 تقلیل یافت. با وجودی که اصلاحات نظام سلامت انگلستان در زمینه جرّاحی قلب منحصر به شفافیت عملکرد جرّاحان نبوده است امّا افراد بسیاری همچون دیوید کامرون، نخست وزیر انگلستان، مهمترین علّت این بهبود کیفیت و عملکرد را به شفّافیت نسبت می­دهند. دیوید کامرون در ژوئیه سال 2011 اثر شفافیت بر عملکرد را اینگونه توصیف می­کند:

«...(شفّافیت) می­تواند استانداردها را ارتقاء بخشد. تمامی شواهد نشان می­دهند که زمانی که شما اطلاعات عملکرد مشاغل را می­دهید، همچنان که افراد از بهترین­ها یاد می­گیرند، مسابقه­ای برای رسیدن به بالاترین سطح بوجود می­آید. برای مثال، پنج سال پیش امکان دسترسی، درک و استفاده از اطلاعات مرگ و میر جراحی­های قلب برای عموم مردم بسیار آسان شد. حدس بزنید چه اتّفاقی افتاد؟ نرخ مرگ و میر به سرعت کاهش یافت. پزشکان ما، معلمین و همچنین پلیس ما بسیار مشتاقند تا عملکرد خود را بهبود بخشند و به بهترین سطح ممکن برسانند. اگر با آنها صحبت کنید با سرخوردگی به شما خواهند گفت که به شدّت نیازمند این اطّلاعات و این فرصت هستند.»

شفافیت اطلاعات در نظام سلامت انگلستان شامل سه بخش کلّی است:

1-    داده­‌ی بزرگ (Big data): تمامی اطلاعات عمومی نظام سلامت؛ شامل نرخ مرگ و میر اعمال جراحی و کیفیت خدمات ارائه­‌دهندگان است که در اختیار عموم مردم قرار می­گیرد.

2-    داده­‌ی کاربران (User data): شامل اطلاعاتی است که کاربران در اختیار سیستم قرار می­دهند؛ مانند رضایت آنها از خدمات و همچنین پیشنهاد خدمات به دیگران.

3-    داده­‌ی من (My data): این اطلاعات شامل تمامی سوابق سلامتی هر فرد است که از طریق اینترنت و بصورت یکجا همواره در اختیار وی خواهد بود (مانند طرح سپاس(پرونده الکترونیک سلامت) در ایران).

این تجربه در انگلستان حاکی از آن است که با ایجاد شفافیت در کیفیت خدماتِ ارائه­‌دهندگان با استفاده از شاخصهای سلامتی می­توان مطالبه­‌ی عمومی ایجاد کرد و با شکل­‌گیری این مطالبه، پاسخگویی مسئولین افزایش می­‌یابد. نتیجه­‌ی چنین فضایی، ایجاد توازن قدرت بین بیماران و ارائه­‌کنندگان است که در نهایت منجر به بهبود فرایندها، ایجاد عدالت و افزایش اثربخشی در ارائه خدمت می­گردد.

منابع