پایگاه اینترنتی Alec در یکی از صفحات خود مصوبه شفافیت در آموزش عالی ایالات متحده آمریکا را منتشر کرده است. مطابق این مصوبه دانشگاه‌ها ملزم به ارائه‌ی مجموعه‌ای از اطلاعات هستند که با در دسترس‌بودن این اطلاعات علاوه بر این‌که حجم انبوهی از داده‌های آکادمیک در اختیار دانشجویان و اساتید قرار می گیرند، در فضای مدیریتی نیز، نقاط قوت و ضعف و یا کمبودهای یک مجموعه‌ی آموزش عالی شناسایی شده و به‌صورت یک گزارش در اختیار مقامات مسئول قرار می‌گیرد.

جهت آشنایی با مفهوم شفافیت در آموزش عالی و فواید و کاربردهایی که قضاوت آن بر عهده‌ی شماست، مواد و بندهای این مصوبه را مرور خواهیم کرد:

خلاصه و مدل مصوبه

مطابق این مصوبه تمامی واحدهایی که به آموزش عالی مربوط می شوند بایستی استانداردهای یکنواختی را برای انتشار  مجموعه‌ی مشخصی از اطلاعات بر روی بستر اینترنت وضع کنند.

دسترسی اینترنتی به اطلاعات دوره‌های آموزشی

هر مؤسسه‌ی آموزش عالی بایستی بر روی پایگاه اینترنتی خود، مجموعه‌ای از اطلاعات آموزشی را که شامل کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی آن مؤسسه می‌گردد را ثبت کرده و دسترسی همه‌ی کاربران را به این اطلاعات فراهم کند. این اطلاعات شامل موارد زیر است:

برنامه درسی(سیلابس):

• این برنامه باید بر اساس تمامی استانداردهای آن مؤسسه نوشته شده باشد.
• لازم است که توضیح مختصری درباره‌ی الزامات هر دوره‌ی آموزشی را دربرداشته باشد. این توضیح مختصر باید تکالیف و نحوه‌ی ارزیابی را نیز بیان کند.
• برنامه باید فهرستی از منابع مطالعاتی اصلی و پیشنهادی دوره را دربربگیرد.
•  برنامه باید توضیحاتی کلی را درباره‌ی موضوع یک سخنرانی یا بحث در کلاس را شامل گردد.
• فهرستی از سخنرانی‌های مهمانان، ارائه‌های کلاسی ویژه و هم‌چنین فعالیت‌های خارج از کلاس نیز باید در این برنامه گنجانده شود.

رزومه ی تحصیلی اساتید:

اطلاعات رزومه‌ی تحصیلی اساتید ثابت دانشگاه که باید موارد زیر را پوشش دهد :

• تحصیلات دانشگاهی
• تجربه‌ی تدریس
• تحریرهای استاد در نشریات حرفه‌ای
• تجارب حرفه‌ای مرتبط با دوره‌ی آموزشی

گزارش بودجه:

هر مؤسسه‌ی آموزشی باید در صورت امکان، گزارشی از برنامه‌ی بودجه‌ی خود و نهادهای زیردستی خود که مسئولیت برگزاری یک دوره‌ی آموزشی را بر عهده دارند منتشر کند. این گزارش باید باید ترم اخیر و تمامی ترم‌هایی که در آن‌ها دوره‌ی آموزشی مذکور ارائه گردیده است را دربرگرفته و شامل هزینه‌های عملیاتی دوره باشد. هم‌چنین مؤسسه ی آموزشی باید گزارش جامعی از مجموع هزینه‌های یک دوره‌ی آموزشی را برای دانشجویان تهیه کند که تنها محدود به هزینه‌های کتاب‌ها، امکانات تحصیلی و فعالیت‌های خارج از کلاس نشود.

اعلام نمرات:

لازم است تا نمرات نهایی هر دوره‌ی آموزشی در ترم اخیر اعلام گردد. البته برای رعایت حریم خصوصی دانشجویان، الزامی برای انتشارنمرات کلاس‌هایی که با کمتر از ده دانشجو تشکیل می‌گردند، بر روی پایگاه اینترنتی وجود ندارد.

استانداردهای داده:

داده‌ها و اطلاعاتی که منتشر می‌شوند باید چند ویژگی داشته باشند :

• از طریق صفحه‌ی نخست پایگاه اینترنتی مؤسسهِ آموزشی و با کمتر از سه لینک در دسترس قرار بگیرند.
• به‌وسیله عبارات و کلیدواژه‌ها قابل جست‌و‌جو باشند.
• برای عموم قابل دسترس باشند و نیازی به ثبت‌نام و داشتن نام کاربری و رمز عبور و یا هر سیستم احراز هویت دیگری نداشته باشند.

بازه‌ی زمانی انتشار داده:

هر مؤسسه‌‌ی آموزشی لازم است که اطلاعات درخواست‌شده توسط بخش انتشار اطلاعات را نهایتاً تا یک هفته پس از نخستین روز شروع ترم، در اختیار آن‌ها قرار دهد. هم‌چنین این اطلاعات باید تا پس از دو سال از زمان قرار گرفتن بر روی پایگاه اینترنتی هم‌چنان در دسترس باشند. به‌علاوه لازم است که مؤسسه‌ی آموزشی، اطلاعاتی را که تغییر کرده است در کوتاه‌ترین زمانی که امکان دارد بروزرسانی کند.

بخش عملیاتی انتشار اطلاعات:

مسئولین و مقامات دانشگاه باید مسئولی را برای ساماندهی اطلاعات و حصول اطمینان از انجام وظایف تشریح‌شده انتخاب کنند. این مسئول نیز می‌تواند به فراخور وظایفی که برای او تبیین شده است، کارمندانی را به استخدام درآورد.

گزارش فعالیت‌ها:

هر مؤسسه‌ی آموزشی باید نهایتاً تا اول ژانویه‌ی سال‌های فرد، گزارش مکتوبی را با درنظر گرفتن سطح انطباق خود با بخش‌های دولتی را برای مقامات مسئول ارسال کند. این مقامات مسئول شامل معاون فرماندار، سخنگوی مجلس نمایندگان و رئیس کمیته ی قانونی ناحیه‌ی اول سازمان آموزش عالی می‌شوند.

وضع قوانین:

در صورت نیاز، هیئت هماهنگی می‌تواند به وضع قوانین ضروری که بازوهای اجرایی آن‌ها لازم دارند بپردازد.

یک مقایسه:

برمبنای آن‌چه که با یکدیگر مرور کردیم، مشاهده کردید که شفافیت در آموزش عالی ایالات متحده دارای میزانی از اهمیت است که برای آن در دانشگاه‌ها بخش اجرایی مجزا تعریف می‌شود. سهل‌انگاری اساتید و دانشجویان، گنگ‌بودن هزینه‌های تحصیل در یک دانشگاه، در دسترس نبودن جزوات و منابع درسی یک دوره‌ی آموزشی و عدم اطلاع مسئولین از سطح علمی دانشگاه‌ها مشکلاتی است که شاید گره‌ی آن‌ها تنها با عرضه‌ی اطلاعات در شرایط و بستر مناسب باز شود. این را‌ه حل ضرورتی است که در دانشگاه‌های دنیا به آن رسیده و مطابق آن عمل می‌کنند. اما سؤال این‌جاست چرا وزارت علوم ما از قافله‌ی شفافیت اطلاعات در آموزش عالی بازمانده است و با آن بیگانه است؟

صرف‌نظر از این‌که با جست‌و‌جوی کلمه‌ی شفافیت در سایت وزارت علوم به نتیجه‌ای نرسیدیم، ما نتوانستیم مصوبه و یا دستورالعملی مرتبط با شفافیت در آموزش عالی را در پایگاه اینترنتی وزارت علوم پیدا کنیم. آیا شما مصوبه و یا قانونی می‌شناسید؟ آن را به ما معرفی کنید.