در این روزها، بحث بودجه در بین مردم و سیاسیون، تبدیل به بحث روز شده است. در همین راستا، شفافیت برای ایران نیز مطالبی در مورد بودجه، شفافیت بودجه، تجارب و سندها‌ی بین‌المللی و ... آماده کرده است که در ادامه در دسترس می‌باشد.
| نوع محتوا | تجارب داخلی و بین‌المللی |
| موضوع | شفافیت گردش مالی در حکومت |
| منتشر کننده | شفافیت برای ایران |
ارائه شفافیت بودجه در برنامه پایش
اهمیت شفافیت بودجه
هرساله دولت‌ها میلیاردها دلار وجوه مالیات‌دهندگان را جمع‌آوری و هزینه می‌کنند و شهروندان این حق را دارند که بدانند دولت پول آن‌ها را چگونه جمع‌آوری و به چه نحوی مصرف می‌کند.
دولت‌ها سیاست‌ها را از طریق وزارتخانه‌ها، ادارات و مؤسسات خود در سطوح مرکزی و محلی به اجرا در می‌آورند. این نهادهای دولتی و مدیران آن‌ها، به رهبری سیاسی پاسخگو هستند. در عوض، سیاستمداران خود در ارتباط با اجرای سیاست‌های ملی، مثلاً در زمینه سلامت و آموزش، نسبت به شهروندان خود پاسخگو هستند. بودجه‌ها، نقطه اتصال میان سیاست‌ها و اجرای آن‌ها و میان چشم‌اندازهای سیاسی یا برنامه‌ها و حصول آن‌ها هستند: بودجه‌ها منابع را ازلحاظ زمان و پول به برنامه‌ها تخصیص می‌دهند.
به‌عنوان بخشی از مدیریت بودجه، دولت‌ها در طول چرخه بودجه سالانه یک سری گزارشها را در مراحل مختلف تدوین می‌کنند. این گزارشها شامل بیانیه پیش از بودجه، پیشنهاد طرح بودجه قوه مجریه، بودجه مصوب، بودجه شهروندی، گزارش‌های اول سال، اواسط سال، آخر سال و گزارش‌های حسابرسی می‌باشند.
در راستای توانمندسازی شهروندان برای آگاهی از اینکه دولت‌هایشان چگونه دارایی‌های آنان را جمع‌آوری و مصرف می‌کند، آن‌ها نیازمند دسترسی به این گزارش‌های بودجه هستند. شفافیت مالی، مباحثات آگاهانهتر سیاستگذاران و مردم را در رابطه با طراحی و نتایج سیاست‌های مالی ممکن می‌سازد و در نتیجه، پاسخگویی در قبال اجرای آن ایجاد می‌کند.
بسیاری از گزارش‌های بودجه هم‌اکنون توسط دولت و برای استفاده داخلی خودشان تولید شده‌اند و تقریباً بدون هیچ هزینه‌ای می‌توانند در وبسایتهای دولت در دسترس عموم قرار گیرند. بهعلاوه، مباحثات قانونی درباره بودجه تقریباً در هر کشوری اتفاق می‌افتد و عمومی کردن این دسته امور از طریق فراهم کردن امکان پوشش رسانه‌ای آن‌ها، کار هزینهبری نخواهد بود. شفافیت مالی اغلب به‌عنوان بخشی از تحولات سیاسی و یا در پاسخ به بحران مالی یا فساد مالی اتفاق می‌افتد. عوامل تأثیرگذار خارجی که هنجارهای جهانی را ارتقا می‌بخشند و اصلاح‌طلبان داخلی و بازیگران جامعه مدنی را قدرتمند می‌سازند نیز می‌توانند نقش کلیدی را در این زمینه ایفا کند. (Khagram et al, 2013)
مطالعات تحقیقاتی اخیر نشان دهنده آن است که شفافیت می‌تواند دولت‌ها را قادر به ارتقای اعتبار در بازارهای جهانی با نرخ‌های ارزان‌تری بنماید. (Hameed، 2011) همچنین می‌تواند بهره‌وری هزینه‌های عمومی را نیز یاری بخشد. بهعلاوه، شفافیت می‌تواند موجب رشد برابری از طریق تطابق منابع ملی با اولویت‌های ملی شود. شفافیت و مشارکت عمومی، دولت‌ها را قادر به اعتمادسازی کرده و به شهروندان مجال اظهار نظر و کرامت می‌بخشد(IBP, 20313). از سوی دیگر ابهام در مسائل مالی می‌تواند اصول مالی را تضعیف کرده و همانگونه که در یکی از گزارش‌های منتشر شده اخیر از سوی صندوق بین‌المللی پول تشریح شده: “می‌توانند منجر به بدهی بسیار زیاد و غیر قابل انتظار شود.” (Cottarelli، 2012)
برای مطالعه بیشتر می‌توانید به موضوع تشکیل شده در انجمن شفافیت مراجعه فرمایید:
شاخص‌ها، اسناد و گزارش‌های بین‌المللی در حوزه شفافیت بودجه
راهنمای حکومت باز در حوزه شفافیت بودجه
گزارش جهانی بودجه؛ سازمان همکاری بودجه باز
تجارب، نهادها و سامانه‌های بین‌المللی فعال در حوزه شفافیت بودجه
نهادهای فعال در حوزه شفافیت بودجه
تجربه‌های بین‌المللی شفافیت بودجه و اثرات آن
بودجه و شفافیت بودجه در ایران
وضعیت شفافیت بودجه ایران در شاخص‌های جهانی
اشکالات بودجه و بودجه‌ریزی در ایران مرتبط با عدم شفافیت
بودجه: سند تشریفاتی یا سند اعتبار و ابتکار دولت؟ | جرم انگاری عدم انجام
