متن پیش‌رو، پیش‌نویس اولیه‌ای برای سیاست‌ داده‌باز در شهرداری‌های کشور می‌باشد. در این سند به ابعاد مختلف یک سیاست از استقرار پورتال تا فرآوری آن توجه شده و به تبیین آن‌ها می‌پردازد.

1. استقرار پورتال داده شهری^[1] مبتنی بر یکی از پلتفرم‌های متن باز پورتال داده^[2]
   
   1. نشانی پیشنهادی برای پورتال داده باز شهری در تهران : data.{tehran}.ir
2. انتقال اطلاعات موجود در سامانه‌های مرتبط با شهرداری و انتشار آن‌ها در پورتال داده باز شهری^[3]
   
   1. لازم است بخش‌هایی از وب‌سایت‌های سازمان‌ها و نهادها که پیش از این داده منتشر می‌شده، مخاطب را به پورتال داده شهرداری هدایت کند.
3. از بین داده‌های موجود در شهرداری، مواردی که کمترین حساسیت نسبت به آن وجود دارد منتشر شود.
   
   1. در اولین فاز از انتشار اطلاعات، نیازی به الف) استانداردسازی اطلاعات و ب) کامل و بدون خطا بودن اطلاعات نیست. این تصمیم، باید به اطلاع مخاطب نیز برسد.
4. فهرست داده‌های موجود در شهرداری برای کمک به اولویت‌بندی و نیز ترویج مطالبه‌گری عمومی در انتشار داده‌ها منتشر شود.

1. از آنجایی که حسن انجام سیاست داده‌ی باز شهری، وابسته به ارتقاء چنین سیاستی به سطح عالی شهرداری می‌باشد، پیشنهاد می‌شود سازمان فاوا تلاش نماید تا کمیته‌ی عالی داده‌ی باز در سطح شهرداری، و با اهداف زیر تشکیل شود:
   1. برنامه‌ریزی، پیگیری و نظارت بر حسن اجرای سیاست داده‌ی باز شهری؛
   2. تهیه و اعلام عمومی برنامه‌های اقدام سازمان‌ها، معاونت‌ها و نهادهای وابسته‌ی به شهرداری برای باز کردن داده‌ها (با همکاری هر نهاد و سازمان) و نظارت بر حسن انجام آنها
   3. اطلاع‌رسانی عمومی وضعیت باز شدن داده‌ها به تفکیک موضوع یا به تفکیک نهاد^[4]
      
   4. راهبری انجام سایر فعالیت‌های ترویجی، آموزشی نسبت به داده‌ها و نیز برگزاری مسابقات

1. شهرداری باید سیاست داده‌ی خود را برای یک دوره‌ی یکساله تدوین و اعلام عمومی کند.
2. لازم است در استانداردهای و دستورالعمل‌های پورتال‌های شهرداری تصریح شود که از این پس، تنها محل انتشار هرگونه داده‌ای، پورتال داده‌ی شهرداری است.
3. پیشنهاد می‌شود شهرداری در ضمن حضور در سامانه‌ی انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات^[5]، پاسخگوی درخواست‌های مخاطبین باشد. همچنین داده‌هایی که در این سامانه قرار می‌گیرد را همراه با ذکر مسیر باز شدن داده، در پورتال داده منتشر نماید.
4. شهرداری می‌بایست در ابتدا وضعیت مطلوب خود در داده باز را مشخص کند. بدین منظور لازم است‌ فهرست کلیه‌ی داده‌هایی که در شهرداری موجود است، تهیه و وضعیت و آمادگی انتشار آنها ارزیابی شود.
5. شهرداری باید چشم‌انداز خود برای باز کردن داده‌ها تا پایان دوره‌ی مدیریت شهری فعلی را به صورت سنجش‌‌پذیر مشخص و اعلام عمومی کند.^[6]
   

1. سازمان فاوا اجازه‌نامه^[7] استفاده‌ از داده‌های باز شهرداری را تدوین و به صورت عمومی منتشر نماید.
2. سازمان فاوا استانداردهای انتشار داده^[8] را برای شهرداری تدوین نماید.
3. سازمان فاوا سیاست‌های حفاظت از حریم خصوصی شهروندان در انتشار داده‌ها را تدوین و به صورت عمومی منتشر نماید.
4. سازمان فاوا سیاست‌های سلب مسئولیت استفاده‌ی عمومی از داده را تدوین و منتشر نماید.
5. سازمان فاوا باید بر اساس بازخوردهای دریافتی در بازه کوتاه‌مدتی بعد از انتشار موارد بالا، نسبت به ارتقا و رفع مشکلات آن‌ها (اجازه‌نامه‌ها و استاندارد تدوین شده اقدام نماید.

1. برگزاری مسابقات از سوی شهرداری مبتنی بر داده‌های شهری مندرج در پورتال داده‌های باز شهری، لااقل در محورهای زیر^[9]:
   1. مسابقه‌ی شناسایی آسیب‌های داده
   2. مسابقه‌ی استخراج بهترین تحلیل‌ها از این داده‌ها
   3. مسابقه‌ی بصری‌سازی داده‌ها (و انتشار موارد منتخب در پورتال داده)
   4. مسابقه‌ی تولید اپلیکیشن مبتنی بر این داده‌ها (و یا با ترکیب آنها با سایر داده‌های موجود یا تولید شونده)
   5. مسابقه‌ی ایده‌های گردآوری داده‌های شهری با روش‌های خلاقانه

1. شهرداری پژوهش‌های پشتیبان را [حداقل] در محورهای زیر انجام دهد:
   1. چالش‌ها و موانع توسعه‌ی داده‌ی باز شهری
   2. ریسک‌ها و خطرات توسعه‌ی داده‌ی باز شهری
   3. مؤلفه‌های چارچوب سیاست داده‌ی حکومتی باز
   4. شناسایی و تحلیل تجربیات موفق بین‌المللی داده‌ی باز شهری
   5. شناسایی و معرفی پورتال‌های بین‌المللی داده‌ی باز شهری

1. پیشنهاد می‌شود سازوکاری خبری (شامل سایت، کانال اطلاع‌رسانی، بسته‌های خبری رسانه‌ای) برای اطلاع‌رسانی اقدامات انجام شده تشکیل شود. پیوست رسانه‌ای در جلب مشارکت عمومی، استفاده‌پذیری و ماندگاری اقدامات در دوره مدیریت شهری بعدی نقش بسزایی دارد.
2. مفید است یکی از بخش‌های پورتال داده، تجربیات بین‌المللی در اثرات استفاده از داده باز و آموزش‌هایی پیرامون استفاده از داده در راستای ارتقای سواد داده درج شود.
3. پورتال داده می‌بایست بستر دریافت داده‌های استاندارد شده‌ی مرتبط با شهرداری از شهروندان هم باشد. البته الزامی ندارد که این داده‌ها با تایید شهرداری منتشر شود، بلکه می‌تواند در قالب یک data community در بین کاربران به اشتراک گذاشته شود. همچنین این بستر می‌تواند میزبان داده‌های جدیدی که شهروندان می‌‌آفرینند نیز باشد. (از طریق data enrichment به عنوان نمونه)^[10]
4. پیشنهاد می‌شود در راستای افزایش مشارکت شهروندان و بهره‌مندی از نظر نخبگان و کارشناسان، متن سیاست‌ها، برنامه‌های اقدام، اجازه‌نامه‌ها و استاندارد داده به بحث و بررسی عمومی گذاشته شود.
5. پیشنهاد می‌شود سازمان فاوا تلاش کند شهرداری یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد مدیران و سازمان‌های مختلف را، توجه به باز کردن داده‌ها، مبتنی بر ارزیابی‌های سازمانی توأم با گزارش‌های مردمی قرار دهد.
6. استقرار و توسعه‌ی یک کتابخانه از مقالات و منابع علمی برگزیده در حوزه‌ی داده‌ی باز
7. امضای تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی در راستای انتشار داده‌ی باز^[11]، مشارکت در کنفرانس‌ها و برنامه‌های بین‌المللی^[12] در این حوزه.

منابع