از آنجا که قوه قضاییه در فرآیند توسعه سیاست عمومی، شناسایی و حمایت از حقوق شهروندی و کنترل قدرتهای دولتی مشارکت گستردهای دارد، اعمال اصلاحات شفافیت توسط این قوه میتواند تاثیر مثبتی بر صلاحیت نهادی، افزایش مشروعیت و اقتدار آن نسبت به دیگر بازیگران سیاسی و بهبود روابط آن با شهروندان داشته باشد. به عنوان نمونه در اکثر کشورهای آمریکای لاتین مردم عملکرد قوه قضاییه را کُندتر از آن چیزی که در واقع هست، میپندارند؛ در حالی که انتشار اطلاعات میتواند این تصور نادقیق را اصلاح کند.

(یک راهنما به رویه‎های خوب از آمریکای لاتین) 2010

نویسندگان

آلوارو هِرِرو

گاسپار لوپز

این متن شامل مجموعه‎ رویه‎هایی برای دسترسی به اطلاعات و شفافیت در نظام قضایی است، که موجب ارتقای عملکرد دموکراتیک‎تر و بازتر آن می‎شود.

جایگاه اصلاحات شفافیت و دسترسی به اطلاعات در قوه قضاییه:

از آنجا که قوه قضاییه در فرآیند توسعه سیاست عمومی، شناسایی و حمایت از حقوق شهروندی و کنترل قدرت‎های دولتی مشارکت گسترده‎ای دارد، اعمال اصلاحات شفافیت توسط این قوه می‎تواند تاثیر مثبتی بر صلاحیت نهادی، افزایش مشروعیت و اقتدار آن نسبت به دیگر بازیگران سیاسی و بهبود روابط آن با شهروندان داشته باشد. به عنوان نمونه در اکثر کشورهای آمریکای لاتین مردم عملکرد قوه قضاییه را کُندتر از آن چیزی که در واقع هست، می‎پندارند؛ در حالی که انتشار اطلاعات می‎تواند این تصور نادقیق را اصلاح کند.

در این منطقه شکاف عمیقی بین جامعه و قوای قضاییه وجود دارد؛ این شکاف دلایل متعددی از جمله فرهنگ پنهانکاری و احساس عدم نیاز به اقناع افکار عمومی در قوه قضاییه، فقدان دانش عمومی درباره عملکرد دستگاه عدالت و دخالت آشکار مقامات سیاسی در کار قضات دارد. در این زمینه اصلاحات شفافیت و دسترسی به اطلاعات می‎تواند عدم اعتماد عمومی به نهادهای قضایی را رفع و نزدیکی بیشتر بین شهروندان و سیستم عدالت را ترویج کند.

اصلاحات شفافیت در نهادهای قضایی می‎تواند شرایط را برای استقلال قضایی بیشتر ایجاد کند. برای مثال عملکرد باز سیستم‎های قضایی، جریان فزاینده اطلاعات از قوه قضاییه به جامعه را تولید می‎کند که عموم را قادر به آموختن درباره عملکرد آن، درگیر شدن در فرآیندها و حتی شرکت از طریق دادرسی‏های علنی می‎سازد. به این وسیله قضات در جامعه منبع مشروعیتی می‎یابند که اقتدار بیشتری به آنان اعطا می‎کند تا تصمیماتی که می‎تواند تاثیرات سازمانی والایی داشته باشد یا علیه اولویت گروه‎های قدرتمند ذینفع باشد، بگیرند.

در ادامه نویسندگان این متن ضمن تعریف شاخص‎هایی به بررسی تجربه کشورهای آمریکای لاتین در این حوزه می‎پردازند. این بررسی در دو محور صورت صورت می گیرد:  

1. دسترسی به اطلاعات و شفافیت در مورد عملکرد اداری قوه قضاییه

2. دسترسی به اطلاعات و شفافیت در مورد عملکرد قضایی قوه قضائیه.

در بخش فعالیت های اداری قوه قضاییه محورهای زیر مورد توجه قرار گرفته است:

1. دسترسی دادن به اطلاعات در مورد مدیریت بودجه عمومی (بودجه‎ها، هزینه‎ها و تدارکات)

2. دسترسی دادن به اطلاعات درباره انتصاب قضات و مقامات

3. دسترسی دادن به اطلاعات درباره اطلاعیه‎های افشای دارایی و درآمد

4. دسترسی دادن به اطلاعات درباره جلسات برگزار شده مقامات ارشد

5. دسترسی دادن به آمار

در بخش فعالیت های قضایی قوه قضاییه محورهای زیر بررسی شده است

1- انتشار احکام دیوان عالی کشور

2- دسترسی به پرونده‎های دادگاه در موارد فساد مقامات اداری عمومی

3- اطلاعات در مورد کارهای دادگاه عالی

4- شفافیت در جلسات دادگاه و سازوکارهای برانگیختن مشارکت جامعه مدنی

4-1. علنی بودن و پخش جلسات دادگاه

4-2. انتشار دادرسی‎ها در پرونده‎های مربوط به عموم

4-3. دادرسی علنی

4-4. مشارکت دوستان دادگاه

4-5. ابتکار عمل‎های جامعه مدنی برای نظارت بر قوه قضاییه

ترجمه

سید جعفر اسحاقی؛ دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی پردیس فارابی دانشگاه تهران

فاطمه متین پور؛ دانش آموخته حقوق تجارت بین الملل پردیس فارابی دانشگاه تهران

ترجمه کامل مقاله: دریافت
حجم: 1.15 مگابایت