اندیشکده «شفافیت برای ایران»

پیش‌تر به بررسی «اداره عالی مبارزه با فساد اداری افغانستان» پرداختیم. در ادامه‌ی بررسی تجربیات کشورهای دنیا به معرفی «تارنمای حکومت‌سنج، از تعهد تا عمل»، به عنوان بستری برای مشارکت مردم و نخبگان کشور دوست و همسایه، افغانستان در «سنجش تعهدات حکومت وحدت ملی» خواهیم پرداخت. بستری که جای خالی امثال آن در کشور عزیزمان ایران به شدت احساس می‌شود.

بخش بزرگی از اقتصاد ایران، دولتی است؛ به گونه‌ای که خرید کالا و خدمات توسط ادارات دولتی، بازار بسیاری از کالاها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اگر ادارات دولتی به گونه‌ای مناسب خرید کنند، بازارها رونق می‌گیرند و اگر کالا و خدمات کمی را خرید کنند، بازارها از رونق می‌افتند. همچنین در کشورهایی که حجم دولت بزرگ است، زمینه اختلاس و رشوه‌خواری و رانت‌خواری به خصوص در معاملات دولتی، فراهم می‌باشد. به همین دلیل، یکی از بهترین راهکارهای پیشنهادی برای کاهش فساد در دولت، شفاف‌سازی قراردادهای دولتی می‌باشد.

با توجه به اینکه شفافیت یکی از مهمترین ابزارهای مبارزه با فساد محسوب می‌شود، اکثر کشورها به سمت نهادینه کردن شفافیت در سیستم‌ها و ساختارهای دولتی و خصوصی حرکت می‌کنند. کشور نیجریه نیز یکی از کشورهایی است که اهمیت این موضوع را درک کرده است. در همین راستا این کشور، شفافیت قراردادهای نفتی را آغاز کرده است.

پدیده جدیدی که توسط افراد حقیقی و حقوقی در حال شکل گیری است، پدیده مسکن خواری است. این پدیده بدلیل رکود شدید بازار مسکن و کاهش صدور پروانه های ساختمانی و پیشبینی افت شدید عرضه واحدهای مسکونی در اواخر سال 95 و اوایل سال 96 شکل گرفته است.

حسب قانونی که در آمریکا از سال 1995 تصویب شده است، لیست حقوق کلیه کارمندان کاخ سفید، همراه با نام و عنوان شغلی آنها منتشر می‌گردد. این گزارش‌های سالیانه از طریق صفحه شفافیت این سایت بصورت رسمی ارائه می‌گردد.

An official site of the British Prime Minister's Office

سایت رسمی شفافیت دولت انگلستان. در این سایت لیست برنامه‌های کلیه وزارتخانه‌ها و مراکز دولتی و نیز چگونگی تحقق آنها ارائه می‌گردد:

دولت فدرال ایالات متحده، در راستای شفافیت هر چه بیشتر و نیز تحت پارادایم داده حکومتی باز، اقدام به انتشار گزارش چگونگی بازدید از سایت‌های دولتی نموده است. در این گزارش می‌توان تعداد بازدید کننده‌ها، ویژگی‌های فنی مرور آنها و نیز پربازدید‌ترین سایت‌های دولتی را مشاهده نمود. البته داده تفصیلی مرتبط با این بازدیدها نیز در قالب API و با فرمت JSON نیز در همین پایگاه ارائه می‌گردد. توضیحات بیشتر از این وبسایت را از زبان خود آنها بشنوید:

analytics.usa.gov

(با تشکر از آقای یاسر رضایی بابت معرفی این سایت جالب)

فوریه 2010 و سخنرانی آقای دیوید کمرون در مجموعه TED (دیوید کامرون: عصر بعدی حکومت). ایشان در این سخنرانی از سه عصر دولت سخن می‌گویند: عصر حکومت‌های محلی، عصر حکومت مرکزی و عصر جدید حکمرانی، که در آن حکومت‌ها از قدرت و پول کمتری برخوردارند، در حالی که مردم با استفاده از فناوری از قدرت بیشتری برخوردارند. ایشان در این سخنرانی با اشاره به برخی مباحث از حوزه اقتصاد رفتاری، بیان می‌کند که چگونه چنین روندهایی می‌توانند منجر به سیاست‌گذاری هوشمندانه‌تری گردد، مثال‌هایی را از برخی تجارب دنیا در این زمینه را نیز معرفی می‌نماید.

سند میزان پیشرفت آمریکا در شفافیت و دولت باز حاوی گزارشی از روند رشد دولت آمریکا در قوانین و امور مربوط به شفافیت در دولت و مشارکت بیشتر مردم در دولت آمریکاست که توسط موسسه Open Government Partnership ایجاد شده است. شبیه این گزارش برای 42 کشور دیگر نیز طراحی شده است که ایران جزو این کشورها نیست!

وزارت دادگستری فنلاند طی سندی، شفافیت فعالیت‌های دولتی کشور فنلاند را ذکر کرده است. در ادامه می‌توانید این سند را دریافت کنید.