اندیشکده «شفافیت برای ایران»

«دانش باز» (Open Knowledge) (وبسایت) شبکه‌ای غیرانتفاعی است از افرادی که به مباحث حول شفافیت و باز بودن علاقه‌مندند، از آن دفاع کرده و با استفاده از فناوری و برگزاری دوره‌های آموزشی (صفحه برنامه‌های آموزشی) تلاش می‌کنند داده داده‌ها را آشکار کرده و مردم را در راستای تولید و به اشتراک‌گذاری دانش توانمند می‌سازند (صفحه درباره ما).

آقای دکتر ثنائی در 6 بهمن 1393 ارائه‌ای را با موضوع عمومی آشنایی با شفافیت و حکمرانی باز برگزار نمودند که ضبط و مستند گشته که در اینجا با جداسازی مطالب در بخش‌های موضوعی مختلف، تقدیم می‌گردد. مشاهده این مباحث برای افرادی که علاقه‌مند آشنایی با این حوزه‌ها هستند بسیار ضروری و مفید می‌باشد.

مقاله داده باز متصل حکومتی که توسط جمعی از اساتید دانشگاه سوثمپتون انگلستان University of Southampton در  IEEE Computer Society انتشار یافته است، به مطالعه موردی وبگاه حکومت باز انگلستان می‌پردازد و تجربیات و نحوه‌ی ایجاد حکومت باز را در اینترنت تشریح میکند. در آخر این مقاله، اطلاعات نسبتا کاملی از نویسندگان ارائه شده است.

در سراسر دنیا، مردم مطالبه بازبودن و شفافیت بیشتری در حکومت‌های خود می‌کنند. آنها دنبال راه‌هایی برای مشارکت‌بخشی هر چه بیشتر مردم و خبرگان در تصمیماتی هستند که بر آنها تأثیر گذاشته و حکومت‌ها را شفاف‌تر، پاسخگوتر، مسئولیت‌پذیرتر و اثربخش‌تر می‌کند. اما چه اقدامات و گام‌هایی را می‌توان در این مسیر برداشت؟

سازمان «مشارکت در حکمرانی باز» (Open Government Partnership or OGP) یک سازمان بین‌المللی است که در راستای ترویج فعالیت‌های چندجانبه بین‌المللی و ایجاد تعهدات قوی برای نهادهای دولتی، افزایش مشارکت مردمی، مبارزه با فساد و بکارگیری فناوری‌های جدید برای ایجاد حکومت‌هایی بازتر، اثربخش‌تر و پاسخگوتر فعالیت می‌کند.

چگونه می‌توان از میزان باز و مردم‌سالارانه بودن فرایندهای تقنینی و پارلمان (مجلس) تصویری دقیق و شفاف بدست آورد. طبیعتاً به یک مدل و الگوی ارزیابی نیاز است. اتحادیه پارلما‌ن‌های مشترک‌المنافع (Commonwealth Parliamentary Associasion) با مشارکت UNDP جزوه‌ای را منتشر کرده است که در آن به صورت بسیار مختصر معیارهایی را برای این ارزیابی تعریف نموده است.

تحقق پارادایم‌های شفافیت و داده‌باز، حسب مطالعات «شفافیت برای ایران» نیازمند تحقق پنج گام اصلی و کلی در رابطه با هر مسئله می‌باشد که در ادامه توضیحات مختصری پیرامون هر یک ارائه می‌گردد:

This paper develops a unique index of “Open Government Data Heart Beat of Cities,” which consists of three theoretical archetypes that assess the commitment of cities to open government data (OGD).

سند میزان پیشرفت آمریکا در شفافیت و دولت باز حاوی گزارشی از روند رشد دولت آمریکا در قوانین و امور مربوط به شفافیت در دولت و مشارکت بیشتر مردم در دولت آمریکاست که توسط موسسه Open Government Partnership ایجاد شده است. شبیه این گزارش برای 42 کشور دیگر نیز طراحی شده است که ایران جزو این کشورها نیست!

«بیانیه پارلمان باز» یکی از اسناد بسیار مفید در حوزه شفافیت پارلمان به شمار می‌رود. این سند ذیل 4 سرفصل و 44 ماده، تلاش می‌کند که ابعاد گوناگون لازم برای ارائه شفافیت مرتبط با پارلمان را مد نظر قرار داده، پیشنهاداتی پیرامون آنها ارائه نماید. هر چند مواد 44 گانه بصورت خلاصه‌ای ارائه شده‌اند، اما ذیل آنها توضیحات تکمیلی و نیز تجربیات جهانی نیز ذکر شده است.

راهنمای سیاست‌گذاری در حوزه داده باز که توسط بنیاد سان‌لایت منتشر شده است، ابعاد کلی خط‌ مشی ناظر به «داده باز» را ترسیم می‌کند.