اندیشکده «شفافیت برای ایران»

اکوسیستم داده‌باز تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که شناسایی این عوامل، گام مهمی برای طراحی و ارتقای این اکوسیستم می‌باشد. در این مطلب به صورت خلاصه و با استفاده از مقالات و پژوهش‌های این حوزه، عواملی که بر اکوسیستم داده‌باز مؤثرند، معرفی خواهند شد.

در سال 2005، آژانس ملی محیط‌زیست (NEA) از طریق یک وبسایت که در حال حاضر معمولاً با نام ”وبسایت دانگ “ شناخته می‌شود شروع به اشتراک‌گذاری اطلاعات محل مبتلایان به دانگ و نیز اطلاعات بیماری و اقدامات پیشگیرانه آنلاین نمود. از آن زمان به بعد نقشه خوشه‌ای داده محور NEA تکامل‌ یافته و بخشی جدایی‌ناپذیر از مبارزه با بیماری همه‌گیر دانگ در سال 2013 شد.

سال 2017 فرصت‌های بسیار و همچنین چالش‌هایی دشوار را در زمینه‌ی داده‌ها وعده می‌دهد. بن لوریکا آنچه را که در پیش روی ماست، بررسی می‌کند.

اطلس کسب و کار پایگاهی است که توسط دفتر تجزیه و تحلیل شهردار ((the Mayor’s Office of Data Analytics (MODA) برای کاهش شکاف اطلاعاتی تحقیقات بازار میان کسب و کارهای کوچک و بزرگ در نیویورک طراحی ‌شده است. این ابزار، دسترسی کسب و کارهای کوچک به داده‌ای با کیفیت در مورد شرایط اقتصادی یک محله مشخص را فراهم می‌سازد و به آن‌ها برای تصمیم‌گیری در مورد محل ایجاد یک کسب و کار جدید و یا گسترش کسب و کار فعلی کمک می‌کند.

سازمان "حمل و نقل برای لندن" (TfL) با احتیاط زیادی وارد حوزه داده باز شد. اما اکنون، پنج سال از زمان شروع انتشار مجموعه داده کلیدی آن می‌گذرد، که بیشتر به صورت بلادرنگ بوده است و تعداد نرم‌افزارهای کاربردی که بر اساس این داده نوشته شده‌اند، به صدها مورد می‌رسد و به دست میلیون‌ها نفر از کاربران حمل و نقل لندن رسیده‌اند و باعث ده‌ها میلیون پوند صرفه‌جویی در زمان بر اساس مبنای مشتری و با سرمایه‌گذاری نسبتا اندک شده‌اند. اکنون تفکر داده باز در درون سازمان "جای گرفته" است و تجربه TfL با داده باز باعث شده مسئولان حمل و نقل سایر کشورها نیز از آن پیروی کنند.

ابزاری که با هدف افزایش شفافیت مالی دولت فدرال برزیل از طریق داده‌های بودجه دولت باز ایجاد شده است. از آنجا که در دهه گذشته کیفیت و کمیت اطلاعات روی پورتال بهبود یافته، در حال حاضر پورتال شفافیت یکی از ابزارهای اصلی مبارزه با فساد در این کشور است که هر ماه به ‌طور میانگین ۹۰۰هزار بازدیدکننده مستقل دارد. بعد از پورتال شفافیت برزیل، دولت‌های محلی در سراسر برزیل و سه کشور دیگر آمریکای لاتین طرح‌های شفافیت مالی مشابهی را الگوی کار خود قرار دادند.

ICMA برجسته‌ترین سازمان مدیریت و رهبری دولت محلی است که مأموریت آن تعالی بخشیدن به حاکمیت محلی از طریق توسعه مدیریت حرفه‌ای دولت محلی و حمایت از آن در سراسر جهان است. این سازمان خدماتی چون پشتیبانی از اعضا، طبع و نشر، تولید داده و اطلاعات، کمک‌های همکار محور و نتیجه محور؛ و آموزش و توسعه حرفه‌ای را در اختیار بیش از 8500 شهر، شهرک و متخصصان استانی و سایر افراد در سراسر جهان قرار می‌دهد. تصمیمات مدیریتی اعضای ICMA ، بیش از 100 میلیون نفر را در هزاران اجتماع را – از شهرک‌های کوچک با جمعیت‌های چند صد نفری گرفته تا نواحی بزرگ چند میلیون نفری - تحت تأثیر قرار می‌دهد.

کتاب‌ها نقش بسزایی در تشریح و توضیح بیشتر درباره حوزه‌های مختلف دارند. در حوزه داده‌باز نیز کتاب های معدود اما با کیفیتی نوشته شده است. کتاب Open Data Now یکی از کتاب‌های خوب برای اثرسنجی تاثیرات حوزه داده‌باز در صنعت و کشورهای مختلف دارد. در این مطلب قصد داریم شما را با این کتاب آشنا کنیم.

در فوریه سال 2011، زلزله شدیدی کرایست چرچ را لرزاند و 185 کشته برجای گذاشت و موجب بروز اختلال و آسیب قابل ‌توجه در بخش‌های وسیعی از شهری شد که پیش‌تر توسط زلزله دیگری تضعیف‌ شده بود. در واکنش به این زلزله، داوطلبان و مقامات در سازمان‌های امدادرسانی با استفاده از داده‌باز، ابزار منبع باز، به اشتراک‌گذاری داده‌های مطمئن و جمع‌سپاری موفق به ارائه مجموعه خدمات و سرویس‌های موردنیاز برای مقابله با این شرایط اضطراری شدند. این اقدامات عبارت بودند از: یک نرم‌افزار وب، حاوی اطلاعات اضطراری جمع‌سپاری شده که در 48 ساعت اولیه پس از زلزله، ۷۰ هزار بازدیدکننده داشت.

در ژانویه 2011، اسلواکی روش حکومتی بی‌سابقه‌ای از باز بودن را معرفی کرد که لازمه آن انتشار آنلاین تمام اسناد مربوط به خرید عمومی (ازجمله رسیدها و قراردادها) که اعتبار قراردادهای دولتی مشروط به انتشار آن‌ها بود. در حال حاضر بیش از 2 میلیون قرارداد آنلاین ثبت‌شده و به نظر می‌رسد این اصلاحات تأثیر بسیار زیادی بر فساد و فضای کسب‌وکار و برداشت‌ها از فساد داشته است.

جمع‌آوری و تحلیل داده یکی از گام‌های اساسی پژوهش در بسیاری از زمینه‌های تحقیقاتی است. مدیریت صحیح داده‌های پژوهشی موجب می‌شود که پژوهشگران هم خود بتوانند بعدها به داده‌ها مراجعه کنند و در پژوهش‌های دیگر خود از آن‌ها استفاده نمایند، و هم با اشتراک‌گذاری داده‌ها این امکان را برای سایر پژوهشگران فراهم نمایند که بتوانند آن داده‌ها را برای اهداف دیگر مورد استفاده قرار دهند.

چکیده: اگر کتابخانه‌های دانشگاهی دیروز بر گردآوری و دسترس‌پذیری برون دادهای نهایی پژوهش ها یعنی مقالات و کتاب‌ها تمرکز داشتند، کتابخانه‌های امروز از ابتدا تا انتهای فرآیند پژوهش، از اطلاع‌یابی اولیه گرفته تا راهنمایی و مشاوره دادن به پژوهشگران در انتخاب نشریه برای انتشار مقالاتشان، در کنار آن‌ها هستند و به آن‌ها یاری می‌رسانند. یکی از نقش‌های اخیر پژوهشی کتابداران دانشگاهی، کمک به پژوهشگران در مدیریت داده‌های عظیم پژوهشی است که از خلال پژوهش‌ها به دست می‌آید و از آن به «کلان داده» یاد می کنند. ذخیره و نگهداری کلان داده‌ها، امکان استفاده مجدد از آن‌ها را در آینده و توسط دیگر پژوهشگران امکان‌پذیر می‌کند که می‌تواند برای جامعه دانشگاهی بسیار مفید باشد. نقش های بالقوه کتابداران دانشگاهی در مدیریت کلان داده‌های پژوهشی و خدماتی، در این مقاله تبیین شده است.

بنیان مفهوم دولت باز بر پیشرفت‌های اخیر در فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی قرار دارد. از همین رو این فناوری به عنوان توانمندساز، بسیاری از مواردی که زمانی غیر قابل اجرا بودند را ممکن و عملی نموده است. بسیاری از فعالیت‌ها که منجر به افزایش بوروکراسی، کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های دولت می‌شدند، با استفاده از این فناوری‌ها قابلیت این را یافته‌اند که بوروکراسی را کاهش داده، بهره‌وری را افزایش داده و در هزینه‌های دولت به طور چشمگیری صرفه‌جویی نمایند. مؤسسه کدنویسی برای آمریکا در پی استفاده از مهارت برنامه‌نویسی در جهت مصالح عمومی مردم و تغییر در روش‌های منسوخ شهرداری‌ها و دولت‌های محلی است. این مؤسسه در سال 2009 با هدف تولید برنامه‌های نرم‌افزاری منبع باز شکل گرفت و دولت آمریکا از آن پشتیبانی به عمل آورد.