در آخرین مسابقه‌ی سازمان «مشارکت حکومت باز (OGP)» در سال 2015، رتبه‌ی نخست مسابقات را یک تیم از اروگوئه کسب کرد که ابزاری جهت ارتقاء شفافیت در نظام سلامت این کشور را طراحی و اجرا کرده بود. در ادامه، سخنرانی معرفی این ابزار را می‌توانید مطالعه کنید.

نوع محتوا تجارب داخلی و بین‌المللی
موضوع شفافیت
بخش نظام سلامت
جغرافیا اروگوئه
منتشر کننده شفافیت برای ایران

پیشگفتار

سازمان «مشارکت حکومت باز (OGP)» هر ساله مسابقه‌ای با عنوان «جایزه‌ی حکومت باز» برگزار می‌کند که در آن به برترین طرح‌ها و ابتکارهای ارائه شده در این مسابقه جایزه اعطا می‌کند. در آخرین مسابقه‌ی این سازمان در سال 2015، رتبه‌ی نخست مسابقات را یک تیم از اروگوئه کسب کرد که ابزاری جهت ارتقاء شفافیت در نظام سلامت این کشور را طراحی و اجرا کرده بود. این ابزار از طریق نشانی ATuServicio.uy در دسترس قرار دارد. به دلیل اینکه این سامانه به زبان اسپانیایی است، توصیه می‌شود جهت مشاهده‌ی این وبسایت، از مرورگر Google Chrome استفاده نمایید و بعد از باز شدن صفحه، در جواب سؤال would you like to translate this page؛ گزینه‌ی Translate را انتخاب نمایید.

در سخنرانی معرفی این ابزار، مسئول مربوطه به نکات قابل توجهی اشاره می‌کند که در ادامه آمده است. لازم به ذکر است که فعالان این حوزه و افرادی که قصد دارند به حوزه‌ی اجرایی وارد شوند و شفافیت را در نظام سلامت ایران ارتقاء دهند می‌توانند از الگوی استفاده شده توسط این گروهِ داوطلب و مردم‌نهاد استفاده نمایند و به سخنان وی به دقت توجه کنند. فیلم معرفی این سامانه را می‌توانید در یوتیوب مشاهده کنید و یا از طریق آپارات در ادامه مشاهده کنید. فایل پرده‌نگار این ارائه را نیز می‌توانید طریق پیوند قرار داده شده دریافت نمایید. متن پیش رو ترجمه‌ی سخنرانی این عضو گروه است که جهت فهم بهتر مطلب، اصلاحاتی جزئی در آن صورت گرفته است.

1 مقدمه

من عضو DATA Uruguay هستم، یک سازمان اجتماعی کوچک و داوطلبانه که روی دولت باز، داده باز، شفافیت و آزادی اطلاعات کار می‌کند. ما برای این موضوعات ابزار می‌سازیم و اجتماعاتی را شکل داده و از آنها حمایت می‌کنیم.

هر سال در ماه فوریه به اوروگوئه‌ای‌های واجد حداقل شرایط اجازه داده می‌شود تا ارائه‌دهنده‌ی خدمات سلامت خود را تغییر دهند. اطلاعات مربوط به ارائه‌دهندگان روی وبسایت وزارت بهداشت قرار می‌گرفت ولی فرمت آن غیر قابل دسترس و بسته بود (تنها ۵۰۰ دانلود در سال ۲۰۱۳ انجام شده بود). لذا مردم تنها به تبلیغات این ارائه‌دهندگان توجه می‌کردند حتی ممکن بود ارائه‌دهنده‌ای را انتخاب کنند که پوشش خوبی در منطقه آنها ندارد.

در سال ۲۰۱۴، و در اثنای دیگر پروژه‌ها، ما تصمیم گرفتیم از اطلاعات سلامت برای یک اپلیکیشن ساده خبری استفاده کنیم که مورد توجه وزارت‌خانه قرار گرفت. ما از طریق جداول کاری مربوط به دومین برنامه‌ی عملیاتی OGP برای اروگوئه که از طریق AGESIC  (آژانس مربوط به «دولت الکترونیک» ما) سازمان‌دهی می‌شد با وزارت‌خانه ملاقات داشتیم و منافع و علایق مشترکی را در این همکاری یافتیم و حاصل این مشارکت A Tu Servicio بود...

2 شفافیت اطلاعات ارائه‌دهندگان

این اپلیکیشن بطور کامل با همکاری یکدیگر ساخته شد و داده‌ها و تخصص وزارتخانه را با ظرفیت ما برای توسعه و تصویرسازی داده تلفیق کرد. هدف اصلی این بود که به منظور تصمیم‌گیری بهتر، دسترسی به ارائه‌دهندگان خدمات سلامت را به صورت دموکراسی درآوریم.

این اپلیکیشن امکان مشاهده‌ی شاخص‌های عملکردی کلیدی هر ارائه‌دهنده‌ی خدمات سلامت و مقایسه آن با دیگر ارائه‌دهندگان در اروگوئه را فراهم می‌کند، شاخصهایی مانند ساختار، زمان انتظار، حقوق مصرف‌کننده، هزینه‌ها، منابع انسانی و غیره.

3 ابزار مقایسه‌ی ارائه‌دهندگان

ابزار مقایسه، در مواردی مانند هزینه‌های فردی برای دارو یا آزمایش، خدمات یک کلینیک خاص یا زمان انتظار برای متخصصین، امکان کاویدنِ عمق داده‌ها را فراهم می‌کند.

این خدمت به صورت یک نرم افزار کاملا رایگان ارائه شد و برای نخستین بار، اطلاعات عمومی سلامت هماهنگ با سایت داده‌باز ساختارمند و دارای مجوزی منتشر شد.

4 هم‌کاران و هم‌سازان

سازمان‌های بسیاری در ساخت این سامانه درگیر شدند و ما فکر می‌کنیم که نه تنها مهم است که آن‌ها را بشناسیم (شما ما را با عنوان جامعه‌ی مدنی می‌شناسید، ما نیازمند تأمین منابع مالی هستیم.)، بلکه باید نشان دهیم که این همکاری، فراتر از اغلب فاکتورهای بدیهی رفت.

سازمان «ابتکار امریکای لاتین برای داده‌باز»[1] و «آوینا»[2]، با استفاده از یکی از کمک‌های مالی کوچک[3] ILDA، این پروژه را پشتیبانی مالی کردند. این مسئله در ایجاد یک همکاری برابر با وزارت بهداشت نکته‌ای کلیدی بود. آژانس‌های عمومی الزاماً نمی‌دانند که چگونه هم‌سازی (co-creation)[4] باید بکنند. حتّی با بیشترین علاقه‌ی آشکار برای همکاری، وزارت‌خانه می‌بایست می‌آموخت که چگونه هم‌سازی عمل می‌کند. سرمایه‌گذاری برابر به ما امکان داد که شریک باشیم نه تأمین‌کننده و این را به همه کسانی که شک داشتند ما به یکدیگر نیاز داریم یادآور شویم.

5 تأثیرات

بیاید ببینیم پس از شروع حیات این ابزار چه اتفاقی افتاد:

5-1. نزدیک به 35هزار اتصال در ماه

ما از ۵۰۰ دانلودِ داده در سال 2014، به نزدیک ۳۵هزار نوبت رسیدیم. برای اینکه تقریب به ذهن بشود، این عدد تقریبا معادل ۱% جمعیت در ماه است.

5-2. ایجاد داده‌های (باز) جدید و ارتقاء کیفیت آنها

داده های باز بیشتر و جدیدتری منتشر شدند و به لطف بازخورد کاربران و ارائه‌دهندگان خدمات سلامت، کیفیت عمومی داده‌ها به‌طور چشمگیری افزایش یافت.

5-3. ایجاد مسئولیت‌پذیری

با وجودی‌که در ۴ سال گذشته اطلاعات در دسترس بودند، اما فقط با استفاده از A Tu Servicio بود که ارائه‌دهندگان نگران داده‌های خود بودند، اشتباهات را می‌یافتند و اصلاحیه می‌فرستادند. یک داستان جالب‌توجه در این‌باره وجود داره؛ معمولاً حدود چند ماهی طول می‌کشید تا ارائه‌دهندگان، اظهارنامه‌های خود را که شامل برخی داده‌ها بود بسازند، توسط دفتر اسناد رسمی تأیید کنند و آنها را بفرستند. امّا اگر ارائه‌دهنده‌ای متوجه می‌شد که قیمت خدمات وی در سامانه بیشتر از مقدار واقعی است، اصلاحیه قیمت خود را ظرف مدت یک هفته ارسال می‌کرد.

بنابراین با این ابزار هم مردم برای کسب اطلاعات زمان صرف می‌کنند و با آگاهی انتخاب می‌نمایند و هم ارائه‌دهندگان خدمات سلامت در صدد بهبود کیفیت خدمت برآمدند.

5-4. ایجاد مباحثات عمومی درباره‌ی داده‌های سلامت و عملکرد ارائه‌دهندگان

این عمومیت به معنی بحث‌های گسترده عمومی درباره سلامت و برای اولین بار بر پایه داده بود. آژانس‌های عمومی، احزاب مخالف، رسانه‌ها و رهبران اتحادیه‌ها از این نرم‌افزار برای بحث‌های خود استفاده می‌کردند تا اینکه در سپتامبر به بحث‌های مجلس و کلیپ‌های خبری راه یافت.

5-5. استمرار در خلال تغییر دولت

و در آخر، پس از انتخابات نه تنها پروژه ادامه یافت بلکه تداوم آن تا سال ۲۰۲۰ تضمین شد.

6 گام بعدی. ما به کجا می‌رویم؟

6-1. مراحل 2 و 3 این پروژه به همراه وزارت بهداشت عمومی

ما در تلاشیم تا با داده‌های جدید، تصویرسازی بهتر و با استفاده از بازخورد کاربران، این بستر (پلتفرم) را ارتقاء دهیم، مثل همیشه در هم‌سازی با وزارت بهداشت.

6-2. نمونه‌ای در مکزیک به همراه سونارا سایودادانا و کودندوی مکزیک

6-3. پروپوزال استانداردهای داده‌ی سلامت به همراه کودندوی مکزیک

ممکن است با خود فکر کنید که خیلی جلوتر از این نمی‌رویم... چرا که همراه با دوستانمان در کودندو و سونارا سایودادانا، نمونه‌ی بعدی A Tu Servicio اینجا در مکزیک در حال رخ دادن است که با کار روی استانداردی برای این نوع داده‌ی سلامت پشتیبانی می‌شود.

7 جمع‌بندی

این همه‌ی چیزی بود که من در این زمان می‌توانستم درباره‌ی A Tu Servicio به شما بگویم. یکبار دیگر از این‌که ما را در اینجا پذیرفتید ممنونم.

ما خوشحال می‌شویم که با هرکس دیگری که می‌خواهد درباره‌ی این پروژه در این رویداد بیشتر آشنا شود صحبت کنیم. امّا اگر تنها یک چیز باشد که شما باید از این معرفی کسب کرده باشید، آن است که همکاری واقعی است که موجب می‌شود چیزهایی مانند این به وقوع بپیوندند. واقعاً سخت نیست، واقعاً ما بزرگ و خاص نیستیم یا اینکه نیازی نیست ما با انبوهی از مسائل فنّی و تکنیکی پیکار کنیم. اگر بخواهید بدانید، راز این موفقیت تنها در پذیرفتن این نکته است، که کار کردن با یکدیگر بسیار مؤثرتر از تنها کار کردن است.



[1] The Latin American Initiative for Open Data

[2] Avina

[3] mini-grant

[4] Co-creation is a management initiative, or form of economic strategy, that brings different parties together (for instance, a company and a group of customers), in order to jointly produce a mutually valued outcome. (wikipedia)