اندیشکده «شفافیت برای ایران»

کامبوج طی 10 سال گذشته شاهد پیشرفت­‌های چشمگیری در شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود بوده است. در طی این سال‎ها این کشور به سال‎ها جنگ داخلی پایان داد، رشد اقتصادی حداقل 7 درصدی در سال را تجربه کرد و شاخص سلامت و آموزش، به خصوص برای کودکان را بهبود داد. با این وجود، ضعف­‌های اساسی در نهادهای سیاسی کامبوج وجود دارند که توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن را محدود می­‌کند. این ضعف­‌ها عبارتند از افزایش ابهام در تصمیم­‌گیری و فقدان اطلاعات مربوط به تلاش‌های مختلف در زمینه توسعه در کشور. برنامه توسعه باز کامبوج (ODC) به خاطر تمایل به بررسی این مسائل به‌وجود آمد. هدف این برنامه، «فراهم کردن دسترسی به اطلاعات فعلی و تاریخی درباره روندهای توسعه کامبوج در پلتفرم  داده ­باز آنلاین است که داده موجود را از منابع دولتی مختلف جمع‌­آوری کند».

در کلمبیا، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، تاثیرات تغییر آب و هوا کاملا مشهود است. یکی از بخش­‌هایی که به شدت تحت تاثیر این تغییر آب و هوا قرار گرفته، بخش کشاورزی است. در این بخش، تغییرات پیش‌بینی نشده آب و هوا و دوره‌­های خشکسالی گسترده، چالش‌های جدی برای مزارع کشور ایجاد کرده است، مخصوصا مزارعی که کوچک هستند و مالک مستقل دارند. پروژه Aclimate Colombia یک مشارکت بین بخشی است که توسط مرکز بین‌­المللی کشاورزی گرمسیری (CIAT) هدایت شده و یک سازمان جامعه مدنی با گروه‌­های صنعتی بخش خصوصی و بازیگران دولتی است.

بروندی یکی از اولین کشورهای آفریقایی بود که به‌عنوان بخشی از تلاش‌ها برای بهبود پیامدهای بخش بهداشت و عملکرد سیستم‌های مربوطه، تأمین مالیِ مبتنی بر نتایج(RBF) را در بخش خدمات درمانی به‌کار برد. RBF ابزاری است که تأمین مالی توسعه را به نتایج از پیش تعیین‌شده ربط می‌دهد. پرداخت فقط زمانی انجام می‌شود که نتایجی که روی آن‌ها توافق شده است، به‌دست آمده باشند. Open RBF که پلتفرمی برای بازکردن داده مربوط به طرح‌های RBF است، جایگاه مهمی در تلاش‌های وزارت بهداشت بروندی برای معرفی روش RBF و تقویت بیشتر پاسخگویی در بخش خدمات درمانی داشته است. Open RBF ابتدا در سال 2014 معرفی شد. نتایج اولیه آن، مثبت بودند و Open RBF وارد مشارکت طولانی مدّت با دولت شد. همچنین Open RBF در آموزش و برنامه‌های آگاهی ‌بخشی در مورد ایدز نیز در بروندی استفاده شده است.

مسئولین و نهادهای کشور باید به سمت مردمی کردن و به اصطلاح «مردم سالار شدن» تک تک حوزه‌های مختلف حاکمیت بروند تا این تفکر که زیر بنای انقلاب اسلامی است تحقق کامل یابد و به دنبال آن شاهد پیشرفت شتابان کشور باشیم.

سالیان سال است که خدمات الکترونیکی در هر سطحی اعم از دولتی و خصوصی، با مفهوم کلیدی به نام "احراز هویت" درگیر است که مختص ایران هم نیست. اساسا در سیر تطور اخذ خدمات در جوامع که با پیشرفت و همه‌گیر شدن فضای مجازی و ابزار‌های ارتباطی که راه‌حل طبیعی یا خلاقانه بشر برای غلبه به مشکلات نوظهور پیش آمده در دنیا، از جمله بحران انرژی، ترافیک، آلودگی هوا، توسعه پایدار و محیط زیست و ... بوده است، بحث احراز هویت برای حضور و فعالیت در فضای غیر فیزیکی و مجازی از دغدغه‌های همیشگی خدمات‌دهندگان و خدمات‌گیرندگان بوده است و این موضوع را به پاشنه آشیل این فرایندها تبدیل کرده است و یا دست کم آن را به عنوان نقطه عزیمت سیاست‌گذاری و سناریو‌نویسی برای اکوسیستم ارائه خدمات به فرایندها تحمیل کرده است. دولت الکترونیک هم از حیث خدمت محور بودن و ابتناء آن بر شخصیت‌های حقیقی و حقوقی از این موضوع مستثناء نیست.

ابزاری که در سال 2009 راه‌اندازی شد و اطلاعات جامعی در مورد حامیان قانون 8 کالیفرنیا (California’s Proposition 8) که به دنبال منع ازدواج زوج‌های هم‌جنس‌گرا هستند ارائه کرده است. این سایت اطلاعات را از طریق قوانین افشای مالی کمپین دولت علنی ساخت و آن‌ها را بر روی نقشه گوگل دولت قرار داد. کاربران توانستند نام، مکان تقریبی، مقدار اهداشده در صورتی‌ که در دسترس بود و نیز افرادی که برای حمایت از این طرح پول اهدا کرده بودند را پیدا کنند. Eightmaps نشان می‌دهد چگونه افزایش قابلیت محاسبه و قابلیت استفاده مجدد از داده‌های باز می‌تواند به شیوه‌های غیر منتظره، نگرانی‌هایی در مورد حریم خصوصی برای شهروندان ایجاد کند و منجر به آزار و اذیت و تهدید بر اساس اختلافات سیاسی شود.

داده ­باز تبدیل به بخش مهم واکنش اضطراری نسبت به بلایای طبیعی شده است. طوفان هاروی به ما نشان داد که سیستم­‌های داده ­باز قوی چگونه می‌­توانند به هر شهری در غلبه بر بلایا و بازیابی کمک کنند.

باز کردن اطلاعات آب و هوا از طریق NOAA به‌طور قابل توجهی هزینه‌های اقتصادی و انسانی ناشی از آسیب‌های مرتبط با آب و هوا را از طریق پیش‌بینی کاهش داده است؛ موجب توسعه چند میلیارد دلاری صنعت مالی وابسته به آب و هوا شده است که پیش‌تر به سوابق داده‌های فصلی متکی بود؛ و باعث تسریع در صنعت میلیون دلاری در حال رشد ابزارها و برنامه‌های کاربردی حاصل از داده‌های زمان واقعی NOAA می‌شود.

دولت بریتانیا در سال 2013 همزمان میزبان اجلاس سازمان همکاری باز (OGP) بود و ریاست G8 را نیز به عهده داشت. دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، از این سکوی مشترک برای شروع تعهد مثبت نسبت به شفافیت مالکیت ذینفع استفاده کرد (شناسایی مالکان واقعی شرکت‌ها که ابزار مهمی در از بین بردن توانایی شرکت‌های محافظ برای پوشاندن فساد مالی بود) که قابلیت مطرح کردن هنجارهای جهانی برای مساله مورد نظر را داشت. در پشت صحنه، ائتلاف گروه‌های جامعه مدنی بر فساد، تقلب، توسعه در خارج از کشور و عدالت مالیاتی تمرکز کرده بود که دستور کار را به کمک پایگاه داده پیشتاز داده شرکتی باز یعنی OpenCorporates به پیش می‌بردند.

در سال 2014، بزرگ‌ترین شیوع ابولا در تاریخ، در غرب آفریقا رخ داد. در ابتدا، اطلاعات در مورد ابولا واکنش‌ها در میان جمع‌آوری‌کنندگان داده بسیار متنوع بود و افرادی که توانایی انجام کاری را داشتند قدرت کافی برای کسب اطلاعات مربوطه را نداشتند. سه پروژه – مرکز واکنش ملی به ابولا در سیرالئون (NERC)، تبادل داده بشردوستانه سازمان ملل متحد (HDX) و ابولا GeoNode - کیفیت و دسترسی به اطلاعات مورد استفاده توسط بشردوستان و سیاست‌گذاران برای مقابله با بحران را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشیدند.

Gluten-free on the Move یک نرم‌افزار کاربردی است که برنده جایزه شده و برای کمک به افرادی که مبتلا به سلیاک هستند، طراحی شده تا به صورت کاملا جدی رژیم بدون گلوتن خود را که تنها راه درمان این بیماری است، دنبال کنند. این نرم‌افزار، نتیجه موافقتنامه  اشتراک‌گذاری داده بین سازمان سلیاک بریتانیا است که یک انجمن کمک به خود است، و برندبانک که بزرگترین فراهم کننده محتوای دیجیتال برای درگاه‌های خرده فروشی آنلاین است. مشارکت برندبانک و سلیاک بریتانیا، ویژگی‌های مشترک زیادی با دیگر موارد ارائه شده در این گزارش دارد، اما یک تفاوت مهم نشان می‌دهد: داده از نوع داده باز نیست و برندبانک، مجوز آن را برای سلیاک بریتانیا فراهم می‌کند. این مورد در این گزارش مطرح شده است تا اهمیت در نظر گرفتن حقایق واقعی در زمان ارزیابی تاثیر داده باز را نشان دهد. کسانی که تاثیرات داده باز را بررسی می‌کنند باید آماده مطرح کردن این سوال باشند: آیا این تاثیرات فقط به این دلیل روی می‌دهند که داده باز است؟ چه چیزی درباره این مجموعه داده می‌توان گفت که در این تاثیرات مشارکت می‌کند؟

بسیاری از مشکلاتی که دولت‌ها از حل آن‌ها عاجز هستد به راحتی و با استفاده از جمع‌سپاری قابل حل است. دولت فرانسه برای سنجش و تخمین دقیق میزان تابش آفتاب پلتفرمی جمع‌سپار را توسعه داده است. متن حاضر، مصاحبه با یک دانشمند داده از Etalab دولت فرانسه می‌باشد.

در مطلب قبل، به معرفی چیستی حکومت باز، داده باز و شفافیت پرداختیم. در این مطلب، حکومت باز و تأثیر آن در تغییر ساختارهای حکومت را مورد بررسی قرار خواهیم داد.