در این سایت عمده تلاش ما بر ترویج مطالب عمومی، اصلی و محوری در حوزه‌های مرتبط با شفافیت و داده باز (یا داده حکومتی باز) بوده است. لذا در حال حاضر قصد جدی بر بخرج دادن دقت‌های زیاد علمی، مفهومی و فلسفی پیرامون این مباحث نداشته‌ایم. با این حال در این مرحله به نظر می‌رسد وقت آن رسیده کمی این دو حوزه را از یکدیگر متمایز کنیم.

نوع محتوا ادبیات علمی
موضوع داده باز
منتشر کننده شفافیت برای ایران

مفاهیم شفافیت و داده باز، در متون مختلف به کرات و به سهولت بجای یکدیگر بکار می‌روند، چرا که ویژگی‌ها مشترک و شباهت‌های زیادی دارند که برخی از آنها عبارت‌اند از:

  • هر دو مفهوم بر ضرورت انتشار اطلاعات توسط دولت (با کمترین هزینه و سهل‌الوصول‌ترین شکل خود) تأکید می‌کنند؛
  • هر دو دارای ابعاد جدی قانونی، فنی و فرهنگی هستند؛
  • هدف اصلی هر دو افزایش کارآمدی حکومت و اعتماد عمومی به آن است؛

با این حال این دو مفهوم تمایزات مهمی نیز با یکدیگر دارند که جدول زیر تلاش می‌کند این تمایزات را بصورت نظام‌مندی ارائه کند.

 

شفافیت

داده باز

معنای اصلی

آزادسازی اطلاعات پیرامون اینکه دولت چطور کار می‌کند و نیز اینکه چکار می‌کند

آزادسازی اطلاعات پیرامون آنچه حاکمیت می‌داند

نمونه مصادیق

انتخابات، مسائل مالی پیرامون فعالیت‌های (کمپین) انتخاباتی، لابی‌گری، قوانین تدارک دولتی (procurement) و اقتضائات گزارش‌دهی، نحوه هزینه بودجه عمومی (شامل مالیات مردم)

جداول زمانی حمل و نقل، نتایج حسابرسی رستوران‌ها، آمار تصادفات، ...

 

مثال این بدون آن

شما اطلاعات مربوط به هزینه‌های انتخاباتی را در اختیار دارید، اما از تصمیمات دولتی بی‌خبرید.

دولتی که اطلاعات تصادفات، بیماران، مدارس خود را به خوبی ارائه می‌کند، اما اطلاعاتی نسبت به نتایج حسابرسی درونی خود منتشر نمی‌کند.

حوزه

حوزه مدیریت دولتی: بدنه دولت و سازوکارهای درونی آن

حوزه سیاست‌گذاری: ورودی مسائل، تصمیمات دولت، تصمیمات و اثرات آن

عمده مسائل

هزینه‌کردها، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان، فرایندها و ساختارها

اطلاعات سطح خیابانی، تصمیمات اخذ شده، فعالیت‌های انجام شده، اثرات آن تصمیمات و فعالیت‌ها

اهداف اصلی

افزایش کارآمدی، عمده از طریق افزایش پاسخگویی و مبارزه با فساد

افزایش کارآمدی، عمده از طریق مشارکت‌بخشی به مردم در تصمیمات

حجم اطلاعات

عموماً (و نه الزاما و همیشه) حجم اطلاعات منتشر شونده در رویکرد شفافیت محدود و اندک است.

عموما حجم اطلاعات ارائه شونده در رویکرد داده باز زیاد و چند لایه است. بدلیل این حجم گسترده، در بسیاری از موارد در مورد داده باز، بحث داده حجیم (Big Data) و داده‌کاوی (Data Mining) مطرح می‌شود