امروزه حداقل 30 کشور یکی از اشکال اعلامیه دارایی یا منافع نمایندگان را ارائه کرده‌اند و تعدادی دیگر در تدارک این الزامات هستند. در این زمینه سه جریان اصلی را می‌توان از یکدیگر متمایز کرد. خلاصه گزارش و فایل pdf آن را در ادامه مطلب ببینید.
| نوع محتوا | ادبیات علمی |
| موضوع | شفافیت اموال و دارایی |
| جغرافیا | بین‌المللی |
| منتشر کننده | مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی |
امروزه حداقل 30 کشور یکی از اشکال اعلامیه دارایی یا منافع نمایندگان را ارائه کرده‌اند[1] و تعدادی دیگر در تدارک این الزامات هستند. در این زمینه سه جریان اصلی را می‌توان از یکدیگر متمایز کرد که در زیر به بطور مختصر به معرفی آنها می‌پردازیم:
- جریان انگلیسی:
- کشورها: کشورهای با سنت پارلمانی بریتانیایی مانند استرالیا، ایرلند و انگلیس و سایر کشورها از جمله آلمان و پرتغال
- نوع اعلامیه منافع یا دارائی: در این کشورها روابط مالی‌ای که بر استقلال اعضا پارلمان اثر گذار است مورد تأکید است تا ثروت‌های غیرقانونی.
- چه کسانی و در چه زمانی مکلف به ارائه اعلامیه هستند؟[2] در این کشورها نمایندگان مجلس باید در آغاز مذاکرات هر نوع سود مادی یا هرگونه منفعتی که در موضوع مورد بحث دارند به طور شفاهی اعلام کنند.
- اعلامیه علنی یا سری؟ در این کشورها افکار عمومی معمولا به اعلامیه‌های ثبت شده دسترسی دارند و یا در غیر این صورت این اعلامیه‌ها به شکل اسناد پارلمانی در روزنامه رسمی منتشر می‌شوند.
- نظارت و مجازات‌ها: در بریتانیا هر عضو پارلمانی که به طور عامدانه در ارائه اعلامیه قصور ورزد یا اطلاعات گمراه کننده و نادرست بدهد، مرتکب جرم اخلال در کار پارلمان تلقی می‌شود.
- جریان فرانسوی:
- کشورها: کشورهای دارای سنت حقوق فرانسوی (از جمله الجزایر، کیپ ورد و اسپانیا)، کشورهای اروپای مرکزی (مجارستان، لهستان و رومانی)، برخی کشورهای آسیایی (ژاپن) و برخی کشورهای امریکای لاتین ( از جمله بولیوی، اروگوئه و ونزوئلا)
- کشورها: کشورهای دارای سنت حقوق فرانسوی (از جمله الجزایر، کیپ ورد و اسپانیا)، کشورهای اروپای مرکزی (مجارستان، لهستان و رومانی)، برخی کشورهای آسیایی (ژاپن) و برخی کشورهای امریکای لاتین ( از جمله بولیوی، اروگوئه و ونزوئلا)
- نوع اعلامیه منافع یا دارائی: نمایندگان باید کلیه دارائی خود را تا کوچکترین جزئیات فاش کنند. همینطور آن دسته از دارائی‌هایی که به طور مشترک دارائی یک نماینده است هم باید اعلام شود.
- چه کسی مکلف به ارائه اعلامیه است؟ در فرانسه نه فقط نمایندگان پارلمان و رئیس جمهور، بلکه اعضای دولت و نمایندگانی که دارای قدرت اجرایی منطقه‌ای و محلی می‌باشند هم مکلف به ارائه اعلامیه دارائی خود هستند.
- اعلامیه دارائی چه وقت باید اعلام شود؟ در این کشورها اعلامیه‌ها معمولا به صورت کتبی در آغاز و پایان دوره نمایندگی ارائه می‌شوند. این اعلامیه‌ها اغلب باید در طول دوره نمایندگی تجدید شود.
- اعلامیه علنی یا سری؟ به عنوان یک قاعده هرچه تأکید بر اقلام دارائیها بیشتر باشد، احتمال سری بودن آن بیشتر است(فرانسه، لهستان،رومانی، اسپانیا، اروگوئه و ونزوئلا). در الجزایر برخلاف سایر کشورها، این اعلامیه‌ها را در روزنامه رسمی منتشر می‌شود. در مجارستان خلاصه‌ای از اعلامیه‌ها فاش می‌شود.
- نظارت و مجازات‌ها: در اکثر این کشورها اعضایی که فهرست دارائی خود را اعلام نکنند مرتکب جرم شده‌اند (حبس یا جریمه مالی) و سمت نمایندگی ایشان سلب می‌شود.
- جریان اسکاندیناویایی:
- کشورها: کشورهای حوزه اسکاندیناوی ( از جمله دانمارک، فنلاند، نروژ و سوئد) و کشور هلند.
- نوع اعلامیه منافع یا دارائی: اعلامیه‌ها اساسا منافع اعضا در خارج از پارلمان را افشا می‌کنند. لازم است این اعلامیه‌ها بر تعهدات مالی و منافع تمرکز کنند تا ترکیب دارائی اعضای پارلمان.
- چه کسی مکلف به ارائه اعلامیه است؟ ارائه اعلامیه دارائی اجباری نیست و هر کدام از نمایندگان می‌توانند انتخاب کنند که این‌کار را انجام دهند یا نه، ولی در صورتی که بخواهند اعلامیه دارائی ارائه کنند، باید این کار را به طور کامل انجام دهند.
- اعلامیه دارائی چه وقت باید اعلام شود؟ در این کشورها اعلامیه‌ها معمولا به صورت کتبی در آغاز و پایان دوره نمایندگی ارائه می‌شوند و اغلب باید در طول دوره نمایندگی تجدید شوند.
- اعلامیه علنی یا سری؟ افکار عمومی معمولا به اعلامیه‌های ثبت شده دسترسی دارند یا این اعلامیه‌ها به شکل اسناد پارلمانی در روزنامه رسمی منتشر می‌شود.
- نظارت و مجازات‌ها: ویژگی متمایز کشورهای اسکاندیناویایی و هلند فقدان تقریبا کامل مجازات به جز مجازات‌های اخلاقی برای نقض قوانین موجود است. همانطور که در بالا اشاره شد اگر نماینده‌ای دارائی‌های خود را اعلام نماید، باید به صورت کامل انجام دهد در غیر این‌صورت از نظر اخلاقی مرتکب خطا شده است و پشتوانه اجتماعی خود را از دست خواهد داد که سبب عدم انتخاب در دوره‌های بعدی نمایندگی خواهد شد.
فایل pdf این گزارش را از طریق لینک زیر دریافت کنید:
دریافت
حجم: 126 کیلوبایت
دریافت
