اندیشکده «شفافیت برای ایران»

مجلس به‌عنوان قوه ناظر و قانونگذار مهم‌ترین نهادی است که می‌تواند در مبارزه با فساد و ناکارآمدی نقش ایفا کند. اما لازمه ایفای این نقش، عاری شدن مجلس از فساد و ناکارآمدی است که تحقق این مهم صرفاً از طریق نظارت عمومی و شفافیت حاصل خواهد شد.

جمع بندی نظرات ارائه شده به چالش «همراه با مجلس» منتشر شد.

مجلس شورای اسلامی یکی از مهمترین نهادهایی است که وجود ناکارآمدی در آن، ضربه‌های اساسی به رشد و پیشرفت کشور وارد می‌کند. بنابراین تحقق شفافیت در این نهاد به عنوان عامل جلوگیری از ناکارآمدی، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

بهترین راهکار برای حل مشکل عدم حضور بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از نمایندگان مجلس در اکثریت جلسات خانه ملت، انتشار بروز اطلاعات مربوط به حضور و غیاب آنها در قالب‌های استاندارد ارائه داده به صورت عمومی است.

یکی از محورهای شفافیت مجلس، شفافیت حضور و غیاب نمایندگان است. در صورتی که حضور و غیاب نمایندگان به اطلاع عموم مردم برسد، ضمانت حضور به موقع و حاضر بودن نمایندگان در مجلس خواهد بود. در همین راستا، با این سوال که «اهمیت حضور به موقع نمایندگان مجلس در نگاه مقام معظم رهبری چیست؟» به بیانات مقام معظم رهبری رجوع کردیم. در جستجویی که داشتیم، به بیاناتی در این رابطه برخوردیم که می‌توانید در ادامه آن‌ها را مطالعه کنید.

در مطلب پیشین به بررسی وظایف و اختیارات یک نماینده مجلس پرداختیم. در این نوشته به بررسی فرایندهای نظارتی موجود در مجلس و نقد آ‌ن‌ها و ارائه راه پیشنهادی برای نظارت بر مجلس می‌پردازیم.

مسئولیت‌پذیری و جلوگیری از بروز فساد، همواره مهم‌ترین رکن اداره یک کشور به حساب می‌آید. حال هرچه وظیفه فرد یا افرادی مهم‌تر باشد، این اهمیت بیشتر بروز و ظهور پیدا می‌کند. یکی از وظایف خطیری که در یک کشور باید به بهترین شکل ممکن صورت پذیرد، وظیفه قانونگذاری و نمایندگی در مجلس تقنین می‌باشد. در این گزارش به بررسی اختیارات و وظایف یک نماینده می‌پردازیم تا اهمیت این مسئولیت به خوبی روشن شود و سپس راهکارهایی که موجب کاهش فساد و افزایش مسئولیت‌پذیری در این سمت می‌شود را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

یکی از دانشجویان علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در تحقیقی دانشجویی به موضوع "چرایی نپیوستن نامزدهای نمایندگی مجلس استان همدان به پویش شفافیت داوطلبانه" پرداخته‌است. خلاصه‌ای از این تحقیق تقدیم شما می‌شود.

نشست خبری «شفافیت داوطلبانه نامزدهای انتخابات مجلس» روز دوشنبه 21 دی ماه 1394 برگزار شد.

شاخص‌های اطلاعاتی متعددی هستند که وجود توأمان آنها می‌تواند عملکرد سالم مجلس شورای اسلامی را دلالت نماید. در ادامه تلاش گردیده تا این شاخص‌ها احصا و در یک جدول گردآوری و ارائه گردد. گفتنی است برخی از موارد مطرح شده قدری اجمالی و کلی هستند که با تفصیل آنها تعداد محورها براحتی از 100 عدد عبور خواهد کرد.

• نکته 1: در رابطه با بسیاری از این محورهای اطلاعاتی، در پست‌های متعددی از این وبسایت توضیحاتی ذکر گردیده است. برای دستیابی به آنها می‌توانید پرونده شفافیت مجلس و پارلمان را مشاهده کنید.
• نکته 2: بدیهی است مبتنی بر هر یک از این شاخص‌ها، می‌توان وضعیت زمینه‌ای شفافیت، مشارت و نظارت در مجلس شورای اسلامی را ارزیابی کرد. نمونه اولیه این ارزیابی که مبتنی بر تعدادی معدود اما پر اهمیت از این شاخص‌ها صورت پذیرفته است، در این مطلب قابل مشاهده است.
• نکته 3: لطفا نکات خود به منظور تکمیل یا اصلاح موارد مندرج در این جدول را ذیل همین مطلب به اشتراک بگذارید.

تصور کنید که کشوری تصمیم می‌گیرد یکی از موانع مزمن و کهنه توسعه خود را از میان بردارد. بهترین متخصصان و دانشمندان آن کشور در آن زمینه خاص گردهم آورده می‌شوند و از آن‌ها خواسته می‌شود در مورد آن چالش مشخص و راه‌های مواجهه با آن هم‌فکری کنند. این افراد سال‌های سال از عمر خود را صرف تحصیل، پژوهش و کار اجرایی در آن حوزه کرده‌اند. این جمع ماه‌ها تلاش می‌کند و با وجود تمام اختلاف نظرها و بحث‌های علمی و تخصصی، راه‌حلی را تهیه و ارائه می‌کند. این سند می‌رسد به دست یک جمع محدود از مدیران که احتمالاً هیچکدام در کل عمر خود حتی یک مقاله چند صفحه‌ای در آن زمینه نخوانده‌اند. اما اعضای آن جمع محدود با اتکا به حس ششم بی‌همتای خود و با اعتماد به نفس کامل، آن سند را پاره کرده و دور میریزند. آنگاه خودشان از روی عشق به خدمت، فی‌البداهه دست به قلم می‌شوند و چند خطی مرقوم می‌دارند. البته این جمع چون باهم کمی رودر بایستی هم دارند و دوست ندارند که کسی جلسه را با دست خالی ترک کند، حل مشکل را بین خود تعارف می‌زنند و هر کدام بخشی از راه‌حل را متقبل می‌شوند. اکنون آن کشور منتظر است که کهنه مشکلش به واسطه آن مرقومه معجزه‌گر، برای همیشه حل شود!

اما رویکرد مبتنی بر شفافیت برای این داستان بسیار غم‌انگیز و متأسفانه رایج چه پاسخی دارد؟

به نقل از خبرگزاری برنا:

در نشست بررسی شاخص‌ها و نحوه ارزیابی عملکرد نمایندگان مجلس مطرح شد؛

شفافیت مجلس ایران پایین‌تر از کشورهای پادشاهی است/ نمایندگان از جیب مجلس به مردم کمک می‌کنند/ نظارتی بر عملکرد نمایندگان وجود ندارد

شفافیت برای ایران اخیرا تلاش نموده است تا کلیه ضعف‌های ناظر به شفافیت حوزه قانون‌گذاری و بطور خاص با تمرکز بر مجلس شورای اسلامی را بر روی یک نقشه تصویر نماید. این تصویر را در ادامه مطلب مشاهده نمایید.