اندیشکده «شفافیت برای ایران»

بدون شک رشوه یکی از مذموم‌ترین و مخرب‌ترین آسیب‌هایی است که می‌تواند تعاملات سالم انسانی (چه درون دولت و چه فراتر از آن) را تخریب نماید. به همین دلیل دولت‌های مختلف اقدامات گوناگونی را برای مقابله با این مفسده بزرگ صورت می‌دهند. در ادامه تلاش می‌گردد تا رویکرد غالب سنتی مقابله با این فساد توضیح داده شده و ضمن معرفی رویکرد نوین مبتنی بر شفافیت، این دو را به مقابله با یکدیگر نشانده، در انتها گزارش مختصری از تجربه اتحادیه اروپا را ارائه نماییم.

دولت انگلستان با انتشار سندی بنام Open Data White Paper; Unleashing the Potential نظرات خود را درباره شفافیت و داده باز و همچنین نحوه ایجاد شفافیت و دسترسی به اطلاعات در دولت تشریح کرده است. اما در این پست به این متن بسیار جالب نمیپردازیم!

در ضمیمه این جزوه فلوچارت نحوه درخواست داده از دولت را در دولت انگلستان شرح کرده است. این فلوچارت توسط "شفافیت برای ایران" ترجمه و طراحی مجدد شده و در اختیار شما قرار میگیرد. (برای دریافت فلوچارت، روی عکس کلیک کنید).

سایت رسمی دولت انگلستان (www.gov.uk) حقیقتاً سایت ممتازی است! گشتی در این سایت نمایان می‌کند که چرا رتبه یک شفافیت و دولت الکترونیک به این کشور تعلق گرفته است؛ حضور یکجای دستگاه‌های اطلاعاتی، سادگی و سهولت دسترسی به اطلاعات یا نیازهای مختلف، انسجام در ارائه گزارش‌ها و خدمات، و ... از ویژگی‌های این درگاه واحد دولت الکترونیک (e-Government Single Window) است. در این پست مایلیم تنها ابعادی از این سایت را معرفی نماییم.

An official site of the British Prime Minister's Office

سایت رسمی شفافیت دولت انگلستان. در این سایت لیست برنامه‌های کلیه وزارتخانه‌ها و مراکز دولتی و نیز چگونگی تحقق آنها ارائه می‌گردد:

تولید و انتشار اطلاعات در قالب داده باز (Open Data) هر چند مزیت‌های بیشماری در پی دارد، اما انجام این کار علاوه بر دقت‌های حقوقی، نیازمند دقت‌های فنی زیادی نیز می‌باشد. از آنجا که تولید اطلاعات در قالب یکسان و منسجم توسط تمامی دستگاه‌های دولتی مورد یکی از ضرورت‌هاست، لذا تدابیر مختلفی برای این انسجام صورت می‌پذیرد. در راستی همین تدابیر، دولت انگلستان سامانه‌ای را برای ارائه الگو، ارائه توضیحات لازم و نیز ارزیابی صحبت اطلاعات تولید شده توسط حکومت‌های محلی بوجود آورده است که این سامانه از طریق لینک زیر قابل دستیابی است:

همانطور که پیشتر در مطالبی از جمله «دیوید کمرون و شفافیت در دولت انگلستان» توضیح داده شد، دولت انگلستان برنامه‌ای جدی و پرسرعت را برای ترویج شفافیت در سطوح مختلف خود برنامه‌ریزی نمود. در ادامه، گزارشی از جدیدترین اسناد شفافیت این کشور در رابطه با «شفافیت در دولت‌های محلی» تقدیم می‌گردد. 

در ادامه مرور ابعاد داده باز در دنیای آکادمیک، در این پست مایلیم دانشکده فناوری، مدیریت و خط‌مشی (Faculty of Technology, Policy and Management) از دانشگاه فناوری دلفت کشور هلند (Delft University of Technology, the Netherlands) را به صورت مختصر معرفی نماییم. ابتدا شما به تماشای کلیپ زیبای معرفی رویکرد این دانشکده دعوت می‌نماییم:

یکی از پروژه‌هایی که در گروه فناوری اطلاعات و ارتباطات (Section of Information and Communication Technology) این دانشکده مورد پیگیری جدی قرار گرفته، موضوع داده باز و حکومت باز (Open data/open government) می‌باشد (صفحه مرتبط). از طریق این لینک‌ها می‌توانید به برخی کارهای علمی اعضای این گروه، و یا پایان‌نامه‌های کار شده در این حوزه دست یابید.

آقای دکتر ثنائی در 6 بهمن 1393 ارائه‌ای را با موضوع عمومی آشنایی با شفافیت و حکمرانی باز برگزار نمودند که ضبط و مستند گشته که در اینجا با جداسازی مطالب در بخش‌های موضوعی مختلف، تقدیم می‌گردد. مشاهده این مباحث برای افرادی که علاقه‌مند آشنایی با این حوزه‌ها هستند بسیار ضروری و مفید می‌باشد.

مقاله داده باز متصل حکومتی که توسط جمعی از اساتید دانشگاه سوثمپتون انگلستان University of Southampton در  IEEE Computer Society انتشار یافته است، به مطالعه موردی وبگاه حکومت باز انگلستان می‌پردازد و تجربیات و نحوه‌ی ایجاد حکومت باز را در اینترنت تشریح میکند. در آخر این مقاله، اطلاعات نسبتا کاملی از نویسندگان ارائه شده است.

فوریه 2010 و سخنرانی آقای دیوید کمرون در مجموعه TED (دیوید کامرون: عصر بعدی حکومت). ایشان در این سخنرانی از سه عصر دولت سخن می‌گویند: عصر حکومت‌های محلی، عصر حکومت مرکزی و عصر جدید حکمرانی، که در آن حکومت‌ها از قدرت و پول کمتری برخوردارند، در حالی که مردم با استفاده از فناوری از قدرت بیشتری برخوردارند. ایشان در این سخنرانی با اشاره به برخی مباحث از حوزه اقتصاد رفتاری، بیان می‌کند که چگونه چنین روندهایی می‌توانند منجر به سیاست‌گذاری هوشمندانه‌تری گردد، مثال‌هایی را از برخی تجارب دنیا در این زمینه را نیز معرفی می‌نماید.

شفافیت برای ایران، نموداری تهیه کرده است که در آن، محورهای شفافیت پارلمان در کشورهای مختلف دنیا ذکر شده است. در ادامه می‌توانید این نمودار را مشاهده کنید.

وزارت دادگستری فنلاند طی سندی، شفافیت فعالیت‌های دولتی کشور فنلاند را ذکر کرده است. در ادامه می‌توانید این سند را دریافت کنید.

شفافیت هدایا، یکی از راه‌های مبارزه با رشوه است. پارلمان اروپا نیز این راه‌حل را برگزیده است.