اندیشکده «شفافیت برای ایران»

اندونزی یکی از کشورهایی است که از فساد گسترده رنج می‌برد. رشوه‌خواری و فساد اداری به‌گونه‌ای در این کشور عادی شده است که پرداخت رشوه به‌عنوان راهی برای تعامل با مأموران دولتی شناخته شده و به چشم عاملی انگیزشی به آن نگریسته می‌شود. اخیراً سازمان حکومت‌باز اندونزی، سامانه "لاپور" را در این کشور راه‌اندازی کرده است. در این سامانه می‌توانید به‌وسیله‌ی سایت اینترنتی و یا پیامک تلفن همراه، وقوع هرگونه تخلف و بدرفتاری بخش‌های خدمات عمومی را گزارش کنید. پیگیر‌ی‌های این سامانه توانسته است اعتماد شهروندان اندونزی را جلب کند.

در سال های اخیر، کشورهای متفاوتی کوشیده اند تا برای بیماری فساد گسترده در ادارات و سازمان های خدمات عمومی چاره ای بیاندیشند. سامانه " من رشوه پرداخت کردم" یکی از نمونه هایی بود که پیش از این معرفی شد. این بار نیز نوبت اندونزی است که با سامانه ای مشابه گامی برای بهبود کیفیت خدمات در سازمان ها بردارد. لاپور که در زبان اندونزیایی‌ها به‌معنای " گزارش" است، نام سامانه‌ای است که در آن نه‌تنها گزارش رشوه ثبت می‌شود بلکه میزبان گزارش‌هایی از برخوردهای نادرست سازمان‌ها و مأموران خدمات عمومی در کشور است.

ثبت گزارش در لاپور ساده است. اگر عضو یکی از شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و یا توییتر هستید کافی است تا با اکانت خود وارد شوید و در غیر این‌صورت می‌توانید در صفحه‌ی نخست سایت فرم مختصر ثبت‌نام را مشاهده کنید. بعد از ثبت‌نام یکی از دسته‌بندی‌های گزارش سامانه را تکمیل می‌کنید، گزارش خود را می‌نویسید و آن را ارسال می‌کنید. هم‌چنین اگر سندی از گزارش خود در دست دارید، سامانه به شما اجازه می‌دهد تا فیلم و یا عکس گزارش را همراه با آن بارگذاری کنید و اگر تمایل ندارید تا مشخصات شما فاش شود می‌توانید از قسمت " گزارش ناشناس" استفاده کنید.

از آن‌جایی که همیشه دسترسی به اینترنت وجود ندارد، سامانه یک شماره‌ی چهاررقمی پیامکی را هم معرفی کرده است تا شهروندان بتوانند با سهولت بیشتری گزارش خود را ارسال کننند، هم‌چنین برای آن‌هایی که از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند، نرم‌افزارهای آندروید و آی‌او‌اس نیز طراحی شده است. تصویر زیر بخشی از نرم‌افزار آندروید لاپور است که از کاربر می‌خواهد تا اگر تصویر و یا کلیپی از تخلف ضبط کرده است را در اختیار سامانه قرار دهد. با این تدبیر، هر گوشی‌همراه به یک دوربین مخفی تبدیل می‌شود که بلافاصله تخلفات را به‌گوش سازمان نظارت می‌رساند. مطابق آمار سایت، حدوداً پنجاه درصد از کاربران از طریق گوشی‌های همراه خود اقدام به ارسال گزارش کرده‌اند.

 لاپور در گام بعدی به یک شبکه‌ی اجتماعی نزدیک شده و همه‌ی گزارش‌هایی که توسط مردم ثبت شده است را نشان می‌دهد. در صفحه‌ی نخست می‌توان قسمت " گزارش‌های جنجال‌برانگیز" را نیز مشاهده کرد و در زیر هر گزارش می‌توان نظر داد، آن را به اشتراک گذاشت و یا از آن حمایت کرد، تنها اشکال موجود این است که اگر اشتباهی از گزارشی حمایت کردید، دیگر راه بازگشتی وجود ندارد!!!

تابه حال چندین روایت موفقیت آمیز درباره‌ی سامانه ابراز شده است. یک پسر گزارش داده بود که دو ماه برای تغییر در جزئیات گواهی‌نامه‌ی مالکیتش معطل مانده است و حال آن‌که روال صحیح این فرآیند می‌بایست حدود پنج روز طول بکشد. او تنها پنجاه دقیقه بعد از این‌که گزارشش را در "لاپور " ثبت کرد،  یک جوابیه از طرف سامانه دریافت کرد که می‌تواند گواهی‌نامه‌ی مالکیت خود را تغییر دهد. این روایت و روایت‌های مشابه توانسته است اعتماد مردم اندونزی به لاپور را افزایش داده و آن‌ها را به داشتن کشوری بدون فساد امیدوار کند.