همواره حکومت‌ها در اداره امور شهری و رفع مشکلات خود، هزینه‌های بسیار بالایی را پرداخت کرده‌اند. اما به‌واسطه پیشرفت تکنولوژی، راهکارهایی برای افزایش مشارکت مردم در حل مشکلات به‌وجود آمده است. راهکارهایی که هزینه‌ها را به میزان چشمگیری کاهش داده و کارآمدی حکومت در حل مشکلات را افزایش می‌دهد. در این نوشته به بیان راهکارهای مشارکت دادن مردم در حوزه‌های مختلف با استفاده از یک نرم‌افزار موبایل[1] می‌پردازیم.

نوع محتوا ایده‌ها و پیشنهادات
موضوع جمع‌سپاری
جغرافیا شهرداری و حکومت‌های محلی
منتشر کننده شفافیت برای ایران

1 . بیان کلی راهکار

دستگاه‌های حکومتی می‌توانند با استفاده از ابزارهای مختلف از مردم برای شناسایی، گزارش و حل مشکلات کمک بگیرند. با استفاده از این ابزارها و همچنین پیش‌بینی موارد تشویقی، می‌توانند مردم را به همکاری با نهادهای حکومتی تشویق کنند. برای تشویق مردم به مشارکت می‌توان ساز و کارهای مختلفی را پیشنهاد داد. یکی از ساز و کارها امتیاز دادن به شهروندانی است که در راستای حل مشکلات با حکومت همکاری می‌کنند. سپس می‌توان بر اساس این امتیازها شهروندان را درجه‌بندی کرده و به تناسب درجه آن‌ها فرصت‌ها و امتیازاتی مانند تخفیف‌های استفاده از خدمات و مکان‌های عمومی، معرفی سه شهروند برتر سال، دادن جایزه و ... را به شهروندان ارائه کرد.

تحقق این مشارکت بسیار ساده و از طریق یک نرم‌افزار موبایل امکان‌پذیر است. بدینگونه که وقتی مردم با تخلف و یا مشکلی رو به رو شدند، به راحتی از طریق یک نرم‌افزار آن را گزارش داده و در صورت نیاز، تصویر و اسنادی از آن تخلف یا مشکل نیز ارسال کنند.

برخی از حوزه‌هایی که می‌توان با یک نرم‌افزار موبایل، مردم را در شناسایی، گزارش و حل مشکلات مشارکت داد، به شرح زیر می‌باشد.

2 . شناسایی و گزارش تخلفات و مشکلات

2-1 . شهرداری

2-1-1 . گزارش آسیب‌دیدگی خیابان‌ها

می‌توان در یک نرم‌افزار موبایل این امکان را قرار داد که مردم بتوانند با گرفتن عکس از خرابی جاده‌ها و ارسال آن از طریق نرم‌افزار، این مشکلات را به مسئولین اطلاع دهند. همچنین می‌توان این نرم‌افزار را به گونه‌ای طراحی کرد تا موقعیت عکس را نیز ثبت کند.(البته می‌توان یک فیلد آدرس در نرم‌افزار تعریف کرد تا فرد گزارش‌دهنده، آدرس محل آسیب‌دیدگی را نیز درج کند.)

2-1-2 . گزارش مشکلات مرتبط با جمع‌آوری زباله‌ها

مردم می‌توانند با استفاده از این نرم‌افزار مشکلات مرتبط با جمع‌آوری زباله‌ها مانند نبودن سطل‌های مخصوص زباله در قسمت‌هایی از شهر، تخلیه نشدن سطل زباله‌ها، پراکنده شدن زباله‌ها و ... را به صورت ارسال عکس و آدرس گزارش کنند.

2-1-3 . گزارش مشکلات مرتبط با فاضلاب‌ها

با استفاده از این نرم‌‌افزار می‌توان مشکلات مرتبط با فاضلاب مثل انتقال غیرقانونی فاضلاب به رودها، تجمع فاضلاب‌ها در نقاطی از شهر، دفع غیربهداشتی پسماندهای کارخانه‎‌ها و ... را به همراه عکس و آدرس گزارش داد.

2-1-4 . گزارش مشکلات شبکه توزیع آب و برق و گاز

با استفاده از این نرم‌افزار مردم می‌توانند مشکلات مرتبط با شبکه توزیع آب و برق و گاز مانند نشت آب، ترکیدگی لوله آب، اتصالی کابل‌های برق، سرقت کابل‌ها، نشت گاز و ... را به اطلاع مسئولین برسانند.

2-1-5 . سایر مشکلات و تخلفات مربوط به حوزه شهرداری‌ها

با راهکار مذکور برای مشارکت مردم در شناسایی و حل مشکلات می‌توان تمام مشکلات و تخلفات مربوط به امور شهری را با همکاری مردم شناسایی کرده و در جهت رفع آن‌ها تلاش کرد.

2-2 . راهنمایی و رانندگی

2-2-1 . گزارش تخلفات رانندگی

مردم با استفاده از نرم‌افزار شهروندی می‌توانند با گرفتن عکس از خودروی متخلف و ارسال آن به همراه موقعیت جغرافیایی، پلیس راهنمایی و رانندگی را در کشف و جریمه متخلفان یاری کنند تا پلیس نیز بتواند با برخورد به هنگام، میزان جرایم و تخلفات راهنمایی و رانندگی را کاهش دهد.

تخلفات گزارش شده شامل پارک در محل پارک ممنوع، پارک دوبل، ورود به خیابان ورود ممنوع، عبور خلاف جهت از خیابان یک طرفه، رانندگی پرخطر، عبور از چراغ قرمز، ایست بر روی خط عابر پیاده و ... می‌باشد.

2-2-2 . گزارش عدم وجود تابلوهای راهنمایی و رانندگی

مردم همچنین می‌توانند با استفاده از نرم‌افزار شهروندی، مشکلات مربوط به عدم وجود تابلوهای راهنمایی و رانندگی در مکان‌های مناسب را گزارش کنند.

2-2-3 . گزارش خیابان‌ها و پیچ‌های پرخطر

با استفاده از نرم‌افزار شهروندی می‌توان از پیچ‌ها و خیابان‌های پرخطر عکس گرفت و آن را ارسال کرد تا مسئولان ذی ربط، در راستای اصلاح اینگونه پیچ‌ها و خیابان‌ها تلاش کنند.

2-2-4 . گزارش ترافیک به‌صورت برخط

می‌توان با ایجاد حالت رانندگی در نرم‌افزار شهروندی داده‌های ترافیکی را به صورت برخط در دسترس مسئولین قرار داد تا آن‌ها با تحلیل داده‌های به‌دست ‌آمده در راستای حل مشکل ترافیک اقدام کنند.

2-2-5 . سایر مشکلات و تخلفات حوزه راهنمایی و رانندگی

مردم می‌توانند با استفاده از نرم‌افزار مذکور، تمامی مشکلات مرتبط با حوزه راهنمایی و رانندگی را به مسئولین اطلاع دهند.

2-3 . نیروی انتظامی

2-3-1 . گزارش کیف‌قاپی و جیب‌بری

همه مردم می‌توانند گزارش کیف‌قاپی و جیب‌بری به همراه مکان وقوع جرم را توسط نرم‌افزار شهروندی گزارش دهند. تحلیل این داده‌ها توسط نیروی انتظامی می‌تواند اطلاعات بسیار مفید مانند مکان‌هایی که احتمال دزدی و جیب‌بری در آن‌ها بیشتر است، مکان‌هایی که از لحاظ وقوع جرم پرخطر محسوب می‌شوند و ... را در اختیار این ارگان قرار بدهد. این امر باعث می‌شود تا نیروی انتظامی به صورت هوشمندانه نظارت خود را بر مناطق پرخطر افزایش داده و میزان وقوع جرایم را کاهش دهد.[2]

2-3-2 . گزارش دزدی از خودرو و منزل

مردم همچنین می‌توانند جرایم دزدی از خودرو و منزل را از طریق نرم‌افزار مذکور به همراه اطلاعات مکان وقوع جرم و جزئیات سرقت ارسال کنند. این داده‌ها نیز توسط نیروی انتظامی مورد تحلیل قرار گرفته و اطلاعات مفیدی را برای تصمیم‌گیری در اختیار این ارگان قرار می‌دهد.

2-3-3 . گزارش تخلفات مخل امنیت اجتماعی

با استفاده از نرم‌افزار شهروندی مردم می‌توانند تخلفات مرتبط با امنیت اجتماعی همچون آزار و اذیت مردم، آسیب‌رسانی به اموال مردم و ... را گزارش کنند. این گزارش شامل عکس از تخلف و در صورت امکان فرد متخلف و آدرس مکان وقوع تخلف می‌باشد.

2-4 . دستگاه اداری

2-4-1 . گزارش عدم رعایت حقوق ارباب رجوع

با استفاده از نرم‌افزار شهروندی می‌توان عدم رعایت حقوق ارباب رجوع توسط کارمندان را با ذکر نام اداره، بخش مربوطه و مسئول مربوطه گزارش داد. این اطلاعات، اماره‌هایی را برای مسئولان نظارتی ایجاد می‌کند تا آن‎‌ها بتوانند با تحقیقات میدانی هوشمند، جرایم اداری را کشف کرده و با آن‌ها برخورد کنند.

2-4-2 . گزارش دریافت رشوه

همچنین مردم می‌توانند با استفاده از نرم‌افزار مذکور، رشوه‌گیری توسط کارمندان دولتی را گزارش کنند تا سازمان بازرسی بتواند با بررسی اطلاعات و اماره‌های موجود در گزارش‌های مردمی، با تخلفات و فسادهای اداری برخورد کند.[3]

2-4-3 . گزارش ترک خدمت در ساعات اداری

شهروندان می‌توانند تخلفات در مواردی که کارمندی در ساعات اداری خدمات ارائه نمی‌دهد را با استفاده از نرم‌افزار شهروندی گزارش کنند. در این گزارش نام اداره و آدرس آن و همچنین نام بخش و در صورت امکان کارمند متخلف ثبت می‌شود.

2-4-4 . سایر تخلفات در دستگاه اداری

با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان هرگونه تخلف در دستگاه اداری را گزارش داد.[4]

2-5 . حوزه اصناف و بازار

2-5-1 . گزارش گرانفروشی

مردم با استفاده از نرم‌افزار شهروندی می‌توانند گرانفروشی مراکز خرید را به همراه نام و آدرس آن مرکز گزارش کنند. این اطلاعات توسط سازمان‌های مربوطه مورد بررسی قرار گرفته و با مجرم برخورد خواهد شد.

2-5-2 . گزارش فروش کالای نامرغوب، تاریخ مصرف گذشته و قاچاق

با استفاده از نرم‌افزار شهروندی می‌توان تخلفاتی همچون فروش کالای نامرغوب، تاریخ مصرف گذشته و قاچاق را به همراه نام و آدرس مرکز خرید گزارش داد.

2-5-3 . گزارش تخلفات مخل قوانین اجتماعی در اصناف

پدیده‌هایی همچون بدحجابی یک تخلف قانونی محسوب می‌شود و مسئولان مغازه‌ها، فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و ... موظفند که با این پدیده در حیطه کاری خود برخورد کنند. شهروندان می‌توانند با استفاده از نرم‌افزار شهروندی، تخلفات مرتبط با قوانین اجتماعی همچون بدحجابی را گزارش کنند. این گزارش شامل نام مغازه یا فروشگاه، آدرس آن و تصویری از تخلف می‌باشد.

2-6 . حوزه بهداشت و سلامت

2-6-1 . گزارش دریافت هزینه غیرقانونی ویزیت و زیرمیزی

با استفاده از نرم‌افزار شهروندی مردم می‌توانند دریافت هزینه‌های غیرقانونی همچون هزینه‌های غیرقانونی ویزیت و هزینه زیرمیزی به همراه نام و اطلاعات پزشک و آدرس بیمارستان یا مطب را گزارش کنند. این گزارش‌ها می‌تواند توسط مراجع ذی صلاح بررسی شده و با متخلف برخورد شود.

2-6-2 . گزارش خطاهای پزشکی

مردم همچنین می‌توانند با استفاده از نرم‌افزار مذکور، خطاهای پزشکی را به همراه اطلاعات پزشک گزارش کنند تا با پزشک متخلف برخورد شود.

2-6-3 . گزارش پزشکان غیرقانونی

با استفاده از نرم‌افزار مذکور می‌توان پزشکان غیرقانونی که کد نظام پزشکی ندارند را به همراه اطلاعات مطب آن‌ها گزارش داد.

2-6-4 . گزارش فروش داروهای قاچاق و کمیاب در بازار سیاه

مردم می‌توانند که با گرفتن عکس و ارسال آن به همراه آدرس محل فروش داروهای قاچاق و کمیاب، این اطلاعات را به دست مسئولین برسانند.

 

3. مطالعه بیشتر

3-1 . مشارکت مردم در امور شهروندی

  1. شهرهای آینده: http://transparency4iran.ir/post/305

  2. تأمین مالی جمعی در پروژه‌های شهری: http://transparency4iran.ir/post/297
  3. بستری برای مشارکت مردمی: http://transparency4iran.ir/post/285

  4. جلوه‌ای از مشارکت شهروندی: http://transparency4iran.ir/post/239
  5. شفافیت، راهکاری برای استفاده از هوش جمعی: http://transparency4iran.ir/post/313
  6. مشارکت مردم در امور شهری: http://transparency4iran.ir/post/310

3-2 . مشارکت مردم در حوزه سلامت

  1. تجربه مشارکت در نظام سلامت اندونزی: http://transparency4iran.ir/post/329

3-3 . مشارکت مردم در حل مسائل حاکمیت

  1. مشکل را حل کنید، جایزه بگیرید: http://transparency4iran.ir/post/251
  2. سایت دولتی چالش: http://transparency4iran.ir/post/85
  3. شفافیت و مشارکت جویی عمومی برای مبارزه با تشریفات اداری: http://transparency4iran.ir/post/106

منابع