بروندی یکی از اولین کشورهای آفریقایی بود که به‌عنوان بخشی از تلاش‌ها برای بهبود پیامدهای بخش بهداشت و عملکرد سیستم‌های مربوطه، تأمین مالیِ مبتنی بر نتایج(RBF) را در بخش خدمات درمانی به‌کار برد. RBF ابزاری است که تأمین مالی توسعه را به نتایج از پیش تعیین‌شده ربط می‌دهد. پرداخت فقط زمانی انجام می‌شود که نتایجی که روی آن‌ها توافق شده است، به‌دست آمده باشند. Open RBF که پلتفرمی برای بازکردن داده مربوط به طرح‌های RBF است، جایگاه مهمی در تلاش‌های وزارت بهداشت بروندی برای معرفی روش RBF و تقویت بیشتر پاسخگویی در بخش خدمات درمانی داشته است. Open RBF ابتدا در سال 2014 معرفی شد. نتایج اولیه آن، مثبت بودند و Open RBF وارد مشارکت طولانی مدّت با دولت شد. همچنین Open RBF در آموزش و برنامه‌های آگاهی ‌بخشی در مورد ایدز نیز در بروندی استفاده شده است.

نوع محتوا	تجارب داخلی و بین‌المللی
موضوع	داده باز
بخش	نظام سلامت
جغرافیا	بروندی
منتشر کننده	شفافیت برای ایران

پیشینه

تمرکز مساله/محیط کشور

بروندی کشوری کم درآمد با جمعیت 10.5 میلیون نفر است. این کشور یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و شاخص‌های توسعه و اقتصاد آن جزء ضعیف‌ترین شاخص‌ها در جهان هستند. بروندی رتبه 166 را در بین 169 کشور جهان در شاخص توسعه سازمان ملل در سال 2010 دارد2 و تولید ناخالص داخلی(GDP) سرانه این کشور کمتر از 210 دلار در سال 2015 بوده است.3 پیامدهای بخش بهداشت بسیار ضعیف هستند و بار بیماری(نوعی شاخصه) با مشخصه بیماری‌های عفونی و مسری، مخصوصاً ایدز/اچ‌آی‌وی، مالاریا و اسهال، در این کشور سنگین است. امید به زندگی در سال 2016 فقط 50 سال بود (برای مردان و زنان). 4و5 هزینه‌های خدمات درمانی ملّی تقریباً 9 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور هستند.6 علاوه بر پایین بودن هزینه‌‌کرد در بخش بهداشت عمومی، سیستم خدمات درمانی ملّی بروندی نیز با چالش‌های مهمی مواجه است، از جمله کمبود متخصصان درمانی، کیفیت ضعیف خدمات درمانی، دسترسی ضعیف به داروهای لازم در کل کشور و سیستم ضعیف اطلاعات بهداشتی.7

تامین مالی مبتنی بر نتایج (RBF)

تأمین مالی مبتنی بر نتایج(RBF) روشی است که تأمین مالی توسعه را به نتایج از پیش تعیین‌شده ربط می‌دهد.8 پرداخت فقط زمانی انجام می‌شود که نتایج مورد توافق به‌دست آمده باشند؛ این رویکرد به‌دنبال تغییر تمرکز از ورودی به نتیجه است. براساس گزارشی که مزایای RBF را برمی‌شمارد: "با پرداخت تنها برای نتایجی که به ثمر نشسته باشند، از بخشی از خطر عدم استفاده مؤثر از کمک‌های اهداکنندگان جلوگیری می‌کنیم."9

RBF در کشورهای در حال توسعه با مشارکت بخش خصوصی، بخش دولتی و سازمآن‌های جامعه مدنی به‌کار می‌رود. این سیستم در بخش‌های مختلفی استفاده می‌شود از جمله خدمات درمانی، آموزش، امنیت و انرژی. RBF به‌عنوان یک مکانیزم مهمِ ویژه در جهت فراهم‌کردن خدمات درمانی اساسی مانند مراقبت درمانی از کودک و مادر، در مقیاس بزرگ، در کشورهایی مانند کامبوج و رواندا در حال پدیدارشدن است. OECD هم RBF را به عنوان یک ابزار کلیدی برای رسیدن به اهداف پوشش سلامت سازمان بهداشت جهانی تعیین کرده است.10 مطالعات نشان می‌دهند که RBF باعث افزایش عملکرد فراهم‌کنندگان خدمات درمانی می‌شود و تفاوت‌های مهمی را "قبل و بعد" از معرفی RBF مشاهده کرده‌اند. همچنین RBF نشان داده است که تأثیر زیادی بر توسعه سیستم درمانی، در هنگام اجرای سطح عملیاتی در پروژه‌های RBF در برخی کشورها داشته است.11

بروندی یکی از اولین کشورهای آفریقایی است که تأمین مالی مبتنی بر نتایج را معرفی کرده است. این کشور بعد از رواندا در قاره آفریقا شروع به اجرای RBF در سیستم‌های درمانی در سال 2010 کرد. در سال 2015، بروندی در بخش آموزش هم شروع به استفاده از RBF کرد.12

فناوری و RBF

کلید موفقیت برنامه RFB، مدیریت روزانه و مؤثر است و ابزارهای مدیریت اطلاعات اهمیت اساسی برای این برنامه دارند. برای این که برنامه RFB عملیاتی شود باید مقادیر زیاد داده وارد آن شود، تأیید شده و اعتبارسنجی شوند، پس از آن این داده باید براساس ضوابط از پیش تعیین‌شده پردازش شود تا پرداخت یارانه محاسبه و توزیع گردد. فناوری نقش مهمی در تضمین انجام مؤثر و دقیق این کارها دارد.

در حالی که بسیاری از برنامه‌های RBF از مایکروسافت اِکسل برای این منظور استفاده می‌کنند، اما تعداد زیادی از آن‌ها هم از Open RBF استفاده می‌کنند که یک ابزار مدیریت مالی سفارشی‌شده برای پروژه‌های RBF است. از آن جا که این ابزار به‌راحتی داده را باز و قابل خواندن توسط ماشین می‌کند، مزیت مضاعفی در ایجاد دسترسی به داده RBF برای استفاده و تجزیه و تحلیل عمومی دارد.

بازیگران مهم

فراهم‌کنندگان مهم داده

فراهم‌کنندگان مهم داده عبارتند از فراهم‌کنندگان خدمات درمانی در بروندی که در برنامه‌های RBF که از ابزار Open RBF استفاده می‌کند، مشارکت دارند. این فراهم‌کنندگان خدمات، داده کمی و کیفی مربوط به خدمات فراهم شده را ایجاد می‌کنند و ابزار Open RBF هم داده را مدیریت و پردازش می‌کند و از مراحل مختلفی عبور می‌دهد. این مراحل شامل ثبت، تأیید، پردازش و محاسبه و پرداخت هستند. نتایج در قلمرو عمومی به اشتراک گذاشته می‌شوند.

کاربران و واسطه‌های مهم داده

چندین نهاد از داده استفاده می‌کنند. در اصل، کسانی که در برنامه RBD مشارکت می‌کنند، از آن برای تضمین ثبت دقیق و به‌موقع، تأیید، پردازش و انتشار داده و توزیع پرداخت استفاده می‌کنند. سازمآن‌هایی که تأمین مالی را انجام می‌دهند، از این داده برای نظارت بر پیشرفت و تعیین کمک‌های اختصاص‌یافته استفاده می‌کنند. به‌علاوه، وزارت بهداشت بروندی و سازمان مبارزه با ایدز، از این داده برای هماهنگی میان تلاش‌های در حال انجام برای بهبود بخش سلامت کشوری استفاده می‌کنند. دست‌اندرکاران درمانی و سیاستگذاران هم از داده استفاده می‌کنند. در نهایت، شهروندان هم به داده دسترسی دارند (اگرچه همان طور که در جای دیگر این مطالعه موردی گفته شد، به‌نظر می‌رسد دسترسی شهروندان محدود است).

واسطه‌های اصلی داده، وزارت بهداشت بروندی و سازمان مبارزه با ایدز هستند که با هم، تلاش‌های لازم برای بهبود سیستم سلامت ملی بروندی را رهبری می‌کنند. به‌علاوه، کوردیاد، که یک سازمان هلندی است که برای خلق "فرصت‌ برای فقیرترین و آسیب‌پذیرترین و در حاشیه‌ترین مردم" کار می‌کند13، برنامه‌های RBF را در بخش آموزش و سلامت جامعه در بروندی با استفاده از ابزار Open RBF اجرا کرده است.

ذینفعان اصلی

نهادهایی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم با برنامه‌های RBF کار می‌کنند، از عملکردهای فناوری که توسط Open RBF فراهم می‌شود، بهره زیادی می‌برند. دولت‌ها، دانشجویان و شهروندان نیز از داده و مقایسه میان داده‌های موجود استفاده می‌‌کنند. در کل، تمام شهروندان بروندی از هر گونه بهبود و پیشرفت در بخش‌های آموزش و سلامت که در نتیجه اجرای پلتفرم Open RBF به‌دست آمده، بهره‌مند می‌شوند.

شرح پروژه

آغاز

منشاء Open RBF در بلژیک است، جایی که نیکلاس دو بورمان، بنیانگذار و مدیرعامل فعلی شرکت BlueSquare، که از فناوری برای صلاح عمومی استفاده می‌کند، به دنبال راهی برای ترویج RBF در کشورهای در حال توسعه بود. بورمان به‌درستی متوجه تقاضای زیاد برای داشتن ابزاری شده بود که به جمع‌آوری، تحلیل و انتشار داده RBF کمک کند. در نتیجه، بورمان و تیم پنج نفره شرکای وی، چنین ابزاری ایجاد کردند و آن را Open RBF نامیدند.14 این ابزار در سراسر جهان توسط شرکت BlueSquare به‌کار رفت و اجرا شد.

پروژه‌های آزمایشی RBF در سال 2006 و در شش استان بروندی شروع شدند و این پروژه‌ها کل کشور را تا سال 2010 پوشش دادند. پلتفرم Open RBF برای اولین بار در سال 2010 در بروندی و در پاسخ به درخواست دولت و همزمان با پذیرش تأمین مالی مبتنی بر نتایج در سطح ملی اجرا شد.15 وزارت بهداشت بروندی به دنبال روش‌هایی برای بهبود عملکرد خدمات درمانی در سطح ملّی و تقویت مکانیزم‌‌های پاسخگویی بود.16.17. نتایج اولیه، مثبت بودند و Open RBF وارد مشارکت بلند مدّت با دولت شد. همچنین Open RBF در بخش‌های سلامت و آموزش در بروندی به‌کار رفت.18و19

Open RBF در بروندی با روش مشابه Open RBF در سراسر جهان کار می‌کند. اهداف گسترده این برنامه توسعه باز بودن داده است تا دسترسی بسیاری از ذینفعان در بخش خدمات درمانی به آن ممکن شود، تا موجب ترویج اهداف Open RBF شامل کارآمدی، شفافیت، پاسخگویی و حاکمیت خوب شود.20 این پلتفرم به عنوان یک راه حلِ منبع-باز مبتنی بر وب و با استفاده از مجموعه‌ای از فناوری‌ها از جملهPhp, Mysql, Jquery, Bootstrap, Highcharts, Dompdf ساخته شده است.21

برای دسترسی به ابزار Open RBF، کاربران باید از درگاهی بازدید کنند که هم بخش خصوصی و هم بخش عمومی دارد. بخش خصوصی شامل داشبوردهایی است که داده میدانی پروژه را نشان می‌دهند، داده‌ای که توسط گروه‌های مختلف ثبت و تأیید شده و فقط در این پلتفرم منتشر شده است. داده در این حوزه شامل اطلاعات مربوط به پیشرفت پروژه، از جمله کیفیت، کمیت و شاخص‌های عملکرد است.

بخش عمومی سرتاسری(تصویر زیر) داده بیشتری نسبت به بخش خصوصی سایت دارد. حوزه عمومی به کاربران اجازه می‌دهد تا اطلاعات را در سطح استانی یا ملّی ببینند، مثلاً اطلاعات مربوط به نرخ واکسیناسیون، سلامت بارداری، پیشگیری و ایدز/اچ آی وی. در تصویری که در اینجا ارائه شده است، رابط کاربر نشان می‌دهد که 100 درصد کودکان در مارس 2015 به‌صورت کامل واکسینه شده اند، در حالی که 80.36 درصد آن‌ها در نوامبر همان سال واکسینه شده بودند. همچنین نشان می‌دهد که در سپتامبر 2015، تقریباً 15 درصد بیماران برای بیماری TB معاینه و غربالگری شدند.22 هر شاخص کلیدی با ارقام منطقه‌ای و جهانی مقایسه شده است.

تمام اطلاعات موجود در این درگاه(مخصوصاً حوزه خصوصی) برای تعیین پیشرفت پروژه‌ها به‌کار می‌روند و این که معلوم شود که آیا استحقاق دریافت یارانه مبتنی بر عملکرد را دارند یا خیر. وقتی یارانه‌ها محاسبه و پرداخت شدند، این اطلاعات در رابط عمومی نمایش داده می‌شوند که شامل شاخص‌های عملکرد است و به شهروندان و سیاستگذاران‌(و افراد علاقمند) اجازه می‌دهد تا پیشرفت پروژه‌های خاص یا گروه‌ها را بسنجند و ببینند که منابع مالی به چه صورتی اختصاص می‌یابند. یکی از اهداف رابط کاربری عمومی، باز کردن داده برای تشویق مالکیت و مشارکت بیشتر شهری است.23

تصویر از http://www.fbpsanteburundi.bi/ که داده سلامت برای بروندی را نشان می‌دهد که توسط Open RBF ایجاد شده است.

تصویر از http://www.fbpsanteburundi.bi/ که داده سلامت برای بروندی را نشان می‌دهد و توسط Open RBF ایجاد شده است.

تقاضا و استفاده از داده

همان‌طور که در بالا گفته شد، تقاضا برای ابزار Open RBF اصولاً از داخل برنامه‌های RBF نشئت می‌گیرد. چنین برنامه‌هایی را می‌توان توسط سازمآن‌های غیرانتفاعی، گروه‌های جامعه مدنی یا بخش‌های دولتی مدیریت کرد. در بروندی، تقاضای مازاد از وزارت بهداشت و سازمان مبارزه با ایدز ناشی می‌شود. همه این سازمآن‌ها از داده موجود در درگاه استفاده می‌کنند تا نه‌تنها پیشرفت پروژه‌های خود را دنبال کنند، بلکه سایر پروژه‌ها در سراسر کشور را نیز ببینند. بازیگران جامعه مدنی و خبرنگاران هم از داده Open RBF به منظور کسب آگاهی برای کار خود استفاده می‌کنند امّا هیچ گروهی مخاطب اصلی و هدف این پلتفرم را شکل نمی‌دهد.24

تأثیر

سنجش تأثیر پروژه‌های داده باز، هرگز کار ساده‌ای نبوده‌است، مخصوصاً که برخی از این پروژه‌ها تأثیرات غیرمستقیمی دارند که به‌سختی اندازه‌گیری می‌شوند. با این حال، مجموعه‌ای از شاخص‌ها نشان می‌دهند که Open RBF نه‌تنها تأثیر مثبتی بر بروندی داشته‌است، بلکه درس‌های مهمی از نقش متحول‌کننده داده در بهبود خدمات درمانی و حل مشکلات پیچیده عمومی، در جهان در حال توسعه، ارائه کرده‌است.

بهبود سلامت

در کل، همان‌طور که گفته شد، وضعیت خدمات درمانی در بروندی کماکان ضعیف است. اما علایم نویدبخش پیشرفت در برنامه‌های RBF، تأثیر مثبت Open RBF را نشان می‌دهند. یک نمونه را می‌توان در همکاری کوردیاد با کارکنان سلامت در استان ماکامبا مشاهده کرد، که باعث کاهش قابل توجه موارد ابتلا به مالاریای شدید شد.25 به علاوه، کار کوردیاد در 81 پیش دبستانی در بروندی که شامل 27 سازمان محلی تأیید کننده شاخص‌های آموزش جامعه و شبکه متشکل از 12 هیئت قانونگذاری بود، با بهبود دسترسی آموزش دانش آموزان در همه سنین، تعادل جنسیتی بهتر در برنامه‌ها، روش‌های تدریس بهتر و بهبود نمرات تحصیلی دانش آموزان، همبستگی داشت.26

البته این بهبودها نتیجه عوامل بسیاری هستند اما افرادی که با این نتایج آشنا هستند، به نقش مهم Open RBF اشاره می‌کنند. مثلاً دکتر اِتین نِکشیمانا، کارشناس RBF و تقویت سیستم درمانی در بروندی که در حال حاضر، پروژه RBF کوردیاد را هماهنگ می‌کند، می‌گوید: "من نمی‌توانم به صورت علمی بگویم که Open RBF منجر به نتایج مثبتی شده است که در برنامه‌های RBF می‌بینیم. اما می‌توانم بگویم که بدون Open RBF، ما به این نتایج مثبت نمی‌رسیدیم."27

مدیریت بهتر پروژه و صرفه‌جویی در هزینه

مزیت مهم OpenRBF، نقش آن در بهبود مدیریت پروژه است که به ازای آن موجب تقویت خدمات مورد استفاده می‌شود و در هزینه‌ها صرفه‌جویی به‌وجود می‌آورد. OpenRBF با ارائه منظم و دقیق نتایج پروژه به ذینفعان از طریق تصویرسازی‌های پیچیده، موجب مدیریت بهتر پروژه می‌شود. این نوع نظارت نه‌تنها باعث بهبود پیامدهای پروژه‌ها می‌شود بلکه صرفه‌جویی مالی را نیز درپی دارد و به سازمآن‌ها در مدیریت مؤثر منابع توسعه‌ایِ اندک خود، کمک می‌کند. همان‌طور که وینست کامنیرو، مدیر داده و درگاه در کوردیاد می‌گوید: "درگاه Open RBF موجب شفافیت بیشتر در مدیریت مالی و کاهش هزینه عملکرد سازمانی شده است و صرفه‌جویی قابل توجهی در زمان برای ممیزین ما دارد."28 مدیریت دقیق پروژه اهمیت خاصی در مراحل اولیه یا آزمایشی برنامه دارد، یعنی زمانی که اهداکنندگان بر منابع مالی نظارت می‌کنند تا اثربخشی یک روش را بسنجند تا تصمیم بگیرند که مقیاس منابع مالی را بیشتر کنند و یا خیر.

Open RBF به سازمآن‌های حمایتی و دولت‌ها کمک می‌کند تا از راه دور بر پروژه‌ها نظارت کنند، عاملی که کمک زیادی به گروه‌های تأمین مالی خارجی می‌کند. مزایای مدیریت پروژه از راه دور طی بحران‌های سیاسی اخیر در بروندی آشکار شد، یعنی زمانی که سازمآن‌های خارجی به‌راحتی توانستند با ایمنی نسبی در کشورهای میزبان، بر پروژه‌های خود نظارت کنند.29 در عین حال، همکاری کوردیاد با کارکنان بهداشتی و درمانی در استان دورافتاده ماکامبا، به خاطر توانایی دنبال‌کردن پروژه‌ها از بوجومبورا، پایتخت بروندی، تا حد قابل توجهی تسهیل شد. مثلاً اگر مشکلی در روش‌های جمع‌آوری داده کارکنان بهداشت وجود داشته باشد، کارشناسان برنامه به‌سرعت می‌توانند آن را شناسایی کنند و مسئله را بر روی داشبورد خود در پایتخت حل کنند.30

ارزش ذاتی داده

Open RBF بروندی نمونه خوبی از نقش قدرتمندی است که داده می‌تواند در حل مشکلات عمومی در کشورهای در حال توسعه ایفا کند. به طور فزاینده هر روز روشن‌تر می‌شود که داده ایجاد شده توسط برنامه‌های خاص RBF را می‌توان در دیگر موقعیت‌ها نیز به‌کار برد؛ داده ارزش ذاتی دارد. مثلاً، وزارت بهداشت در تلاش‌های فعلی برای گسترش سلامت جامعه(که به نام برنامه کیرا شناخته می‌شود)، استفاده گسترده‌ای از دادهOpen RBF عمومی و در دسترس می‌کند، که توسط برنامه‌های قبلی به‌وجود آمده‌اند. این داده شامل شاخص‌های مختلف هزینه‌یابی کیفی و کمّی و اطلاعات مربوط به تعداد بیماران و نرخ واکسیناسیون است که برای ارزیابی مداخلات اولیه به‌کار رفته‌بود.31 بدین طریق، داده Open RBF موجود، به‌عنوان یک نقطه مرجع مهم و راهنمای توسعه برنامه‌های آتی به‌کار می‌رود.

چندین سازمان اهدا‌کننده کمک و گروه‌‌های دانشجویی هم بر داده Open RBF موجود تکیه می‌کنند. مثلاً بانک جهانی که هزینه پروژه کیرا را تأمین خواهد کرد، بر داده Open RBF قبلی بخش خدمات درمانی تکیه می‌کند تا بسته‌های کمک مالی خود را تعیین کند. در عین حال، دانشجویانی که بر پیامدهای بخش سلامت یا دیگر بخش‌های بروندی تحقیق می‌‌کنند، به صفحات عمومی Open RBF برای تحقیق خود دسترسی دارند.32

توانمندسازی شهروندان

همان‌طور که مثال دانشجویان نشان می‌دهد، داده Open RBF می‌تواند نقشی قوی و فراتر از جامعه توسعه ایفا کند و شهروندان را با اطلاعات و دیدگاه‌های موجود، توانمند سازد. ابزار Open RBF در بروندی، اولین فرصت را برای عموم مردم فراهم کرده تا بر پروژه‌های خدمات درمانی در سراسر کشور نظارت کنند و درباره آن‌ها نظر بدهند. شهروندان از طریق گروه‌های اجتماعی و سایر کانال‌های مربوط به مدافعین می‌توانند در برنامه‌ریزی خدمات درمانی، تأیید عملکرد، دنبال‌کردن هزینه‌های دولت و تضمین پاسخگویی بیشتر شرکت کنند. دکتر رز کاماریزا، مسئول برنامه کوردیاد در بروندی می‌گوید: "این برنامه، موقعیت هدایت‌کنندگی به جوامع می‌دهد".33

البته ذکر این موضوع مهم است که بسیاری از شهروندان فاقد دسترسی به اینترنت و دسترسی مستقیم به داده ایجاد‌ شده توسط Open RBF هستند. اما سازمآن‌هایی مانند کوردیاد، نقش مهمی در غلبه بر چنین موانعی ایفا می‌کنند و نقش مهم واسطه‌ها در گسترش مزایای داده باز را نشان می‌دهند. مثلاً، کوردیاد کارگروه‌های دوسالانه فیس‌بوک را سازماندهی می‌کند و داده را با شهروندان به اشتراک می‌گذارد و به آن‌ها اجازه می‌دهد در یافته‌های RBF و نتایج Open RBF شریک شوند.34

چالش‌ها

برنامه Open RBF بروندی به دنبال این نیست که اطلاعات قابل تشخیص شخصی را در دسترس عموم مردم قرار دهد. اما وقتی پروژه‌های داده باز در بخش‌هایی مانند خدمات درمانی فعال می‌شوند، برخی سطوح چالش‌های حریم خصوصی نیز به‌وجود می‌آیند. تاکنون شواهدی وجود نداشته‌ است که نشان دهد Open RBF مسائل حریم خصوصی ایجاد کرده‌باشد، اما مهم است که در زمان تنظیم اطلاعات شخصی یا ناشناس‌سازی مجموعه‌های داده‌ جانب احتیاط رعایت شود.

درس‌های آموخته شده

چندین درس مهم با کاربرد گسترده از این مطالعه موردی خاص به‌دست می‌آید. این درس‌ها را می‌توان با در نظر گرفتن توانمندسازهای اصلی پروژه و موانع مهم یا چالش‌های موجود بر سر راه موفقیت، طبقه‌بندی کرد.

فعال‌کننده‌ها

پشتیبانی دولت

وزارت بهداشت عمومی بروندی و سازمان مبارزه با ایدز، توانمندسازهای مهمی در موفقیت Open RBF بودند. آن‌ها RBF را در برنامه درمانی ملی دولت وارد کردند و ابزار Open RBF را برای اجرای این برنامه به‌کار بردند. تأثیر نهایی و موفقیت این ابزار تا حد زیادی ناشی از پشتیبانی دولت ملی بوده است که به تأمین مالی برای پیاده‌سازی این برنامه کمک کرد و آن را در مجموعه‌ای از بخش‌های مختلف سلامت اتخاذ کرد و در کل کشور، گسترش داد. در این این زمینه، Open RBF در کشور بروندی، نمونه خوبی است که نشان می‌دهد چطور پشتیبانی سازمانی قوی و پذیرش سیاسی و اجرایی، ابزار مهمی در موفقیت پروژ‌‌های داده باز هستند. بسیاری از پروژه‌هایی که در این مجموعه درباره آن‌ها بحث شد، فاقد این پشتیبانی بوده‌اند.

شایان ذکر است که محیط سیاسی فعلی در بروندی در ماه‌ها و سال‌های آتی دچار چالش خواهد شد. اگرچه این پروژه برای کشور مفید و مناسب است، اما امکان ایجاد درگیری‌های سیاسی باعث محدود شدن توانایی نظارت بر کارآمدی این برنامه‌ها در بخش خدمات درمانی می‌شود.

‌سازمان‌های توسعه بین‌المللی

سازمان‌های توسعه بین‌المللی نیز نقش مهمی در موفقیت Open RBF ایفا کردند. کوردیاد که از این ابزار برای برنامه‌های بخش سلامت، آموزش و امنیت استفاده کرد، جزء یکی از مهمترین پشتیبانان این برنامه بود. بانک جهانی هم کمک کرد، به‌خصوص با استفاده و تأیید سودمندی داده عمومی Open RBF.

موانع

اختصاصی بودن منطقه‌ای و بخشی

استفاده از Open RBF در بسیاری از کشورها، گواه بر قابلیت فرا مرزی فناوری است. اما این مطلب نیز درست است که نسخه اول نرم افزار Open RBF که در بروندی به‌کار رفت، به طور کامل با شرایط محلی و نیازهای مختلف برنامه‌های گوناگون RBF سازگار نشد. همه این برنامه‌ها شبیه هم نیستند بلکه هر یک، مجموعه‌ای از ضوابط از پیش تعیین‌شده دارند. برخی ممکن است منابع مالی را از یک اهداءکننده دریافت کنند، در حالی که بقیه چندین اهداکننده دارند.35 نسخه اول پلتفرم اصلاح شد و در سال 2014، نسخه دوم رونمایی شد. نسخه دوم اجازه تأمین مالی چندمدیریتی را می‌دهد، از جمله تصویرسازی جدید داده و شامل یک سیستم هشدار است که به حسابرسان اجازه می‌دهد داده را به‌روزرسانی کنند.36

تخصص فنی

طبق گزارش اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU)، درصد شهروندان بروندیایی که از اینترنت استفاده می‌کنند، از سال 2014 تا 2015، بیشتر از سه برابر شده است. با این حال، کمتر از 5 درصد مردم بروندی به صورت منظم از اینترنت استفاده می‌کنند که براساس استانداردهای کشورهای کمتر توسعه‌یافته هم نرخ پایینی است. تا مقداری، پیامدهای منفی را می‌توان با استفاده از واسطه‌هایی کاهش داد که اطلاعات را با شهروندانی که دسترسی به اینترنت ندارند، به اشتراک می‌گذارند. اما در کل، وضعیت ضعیف آمادگی اینترنت در کشور باعث کاهش توانایی شهروندان و کاربران برای دسترسی به داده تولید شده توسط Open RBF می‌شود.

حتی در بین کسانی که به اینترنت دسترسی دارند و از نظر فنی توانمند هستند، نبود تخصص و دانش داده اغلب باعث محدودشدن قابلیت پروژه‌های Open RBF شده است. تیم‌های Open RBF متوجه شدند که بسیاری از کارشناسان آماری که با آن‌ها کار می‌کنند، برای کار با داده به روشی که Open RBF نیاز دارد، آموزش ندیده‌اند. مثلاً، کارشناسان آمار در سطح استانی در برخی از کشورها، فراتر از استفاده از مایکروسافت اِکسل، تسلط خوبی بر مدیریت داده ندارند.

انعطاف‌پذیری در طراحی

ساخت نرم‌افزار قابل اطمینان و مفید، نیاز به سازگاری آن با شرایط محلی و نیازها دارد. نرم‌افزار اغلب از بالا به پایین طراحی می‌شود اما برای این‌که در کل محیط‌ها مفید باشد، باید با اطلاعات جدید میدانی و اطلاعات کاربران تطبیق داده شود. طراحی نرم‌افزار یک فرآیند تکرارشونده است. و ثابت شده که این کار، نه‌تنها کاری چالش برانگیز در بروندی است، که در بالا به آن اشاره شد، و کاربران در ابتدا برای سازگار‌کردن نرم‌افزار با شرایط محلی مشکل داشتند، بلکه در هر جایی که Open RBF اجرا شود، چالش ایجاد می‌کند. مثلاً، مدیران برنامه، آنتونی لگراند و اِلنا ایگناتووا، برآورد می‌کنند که تا 80 درصد مشتریان Open RBF به تیم blueSquare مراجعه می‌کنند و درخواست ایجاد تغییر می‌دهند و در نتیجه، برنامه RBF نیز با گذشت زمان تغییر می‌کند. توانمند‌کردن این سطح انعطاف‌پذیری براساس طراحی اولیه Open RBF، چالش‌هایی ایجاد می‌کند اما برای موفقیت پروژه‌های داده باز و مداخلات فنی، مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه، ضروری است.37

قابلیت تکرار

Open RBF به صورت مکرر، در داخل و خارج از بخش خدمات درمانی اجرا شده است که ارزش مدل و ابزار آن برای گروه وسیعی از ذینفعان را نشان می‌دهد. از زمان شروع به کار آن در بخش‌های سلامت و آموزش در بروندی، Open RBF در بخش امنیت هم به‌کار رفته‌است.38 و البته، Open RBF به فراتر از بروندی نیز گسترش یافته‌است. در کل، 15 کشور از Open RBF برای تسهیل مدیریت برنامه RBF استفاده می‌کنند از جمله بنین، کامرون، جمهوری دموکراتیک کنگو، هائیتی، قرقیزستان، لائوس و نیجریه.39 موارد جمهوری دموکراتیک کنگو و نیجریه هم به خاطر اندازه خود، بسیار جالب هستند: در کل، 1000 مرکز در نیجریه و 2000 مرکز در کنگو در این برنامه مشارکت دارند.40 بنابراین، در حالی که تلاش‌های OpenRBF نیاز به سطحی از سفارشی‌سازی برای محیط‌های خاص دارند، پلتفرم و رویکرد کلی به‌کار رفته در بروندی به اندازه کافی انعطاف‌پذیر بود تا به صورت جغرافیایی و در بین بخش‌ها، مقیاس‌پذیر شود.

نگاه به آینده

سازمان‌دهندگان Open RBF روی چندین طرح کار می‌کنند تا نرم‌افزار خود و برنامه‌ها را در زمینه‌های اجرایی، بهبود بخشند.

به‌روزرسانی پلتفرم موبایل

گسترش قابلیت عملکرد و بهبود پاسخگویی اجزای موبایل OpenRBF، زمینه مهمی برای پیشرفت و تمرکز آتی است. برای اجرای Open RBF در بخش خدمات درمانی، مانند آنچه در بروندی انجام شد، BueSquare یک مکانیزم جدید بازخورد بیمار را آزمایش می‌کند تا اطلاعات را به‌صورت مستقیم از کسانی بگیرد که خدمات درمانی دریافت می‌کنند. به علاوه، ابزار جمع‌آوریِ داده موبایل در جولای 2015 معرفی شد که اجازه به‌روزسانی داده در پلتفرم Open RBF را می‌داد. این ابزار که به‌صورت اختصاصی توسط BuerSquare برای تلاش‌های RBF در بهبود سیستم آموزش بروندی توسعه یافته بود، به‌دنبال بهبود جمع‌آوری و تأیید داده بود و رابط کاربری ساده‌ای داشت و اجازه ذخیره داده تا زمان اتصال به اینترنت و ورود آن به سیستم را می‌داد. این ابزار باعث صرفه جویی در زمان تأییدکننده‌های داده می‌شود و کیفیت داده جمع‌آوری‌شده را تقویت می‌کند.41 هم موبایل‌ها و هم تبلت‌ها با توجه به الزامات مربوط به هزینه، در حال آزمایش هستند.

پلتفرم پایدارتر و کاربرپسندتر

Open RBF در حال حل مشکلات مربوط به قابلیت اتصال، با ایجاد قابلیت عملکرد درونی بین سیستم‌های اطلاعاتی است. در اینجا، هدف ما همبستگی بهتر میان تحلیل داده جمع‌آوری‌شده و داده اعتبارسنجی‌شده است، که قرائت بهتر و کاملتر عملکرد هر رویکرد RBF را ممکن می‌سازد.42 این تیم‌ها با هم کار می‌کنند تا لایه‌های عملیاتی بین ابزارهای پشتیبان را با استفاده از سیستم‌های DHIS2 و یکپارچه‌کردن آن‌ها با Open RBF، بهبود بخشند.43

Open RBF گام‌هایی برداشته است تا تصویرسازی داده بر روی داشبوردهای خود را بهبود بخشد. هدف آن‌ها، بهبود روش نمایش نتایج است تا پلتفرم‌ها را کاربرپسندتر کنند، مخصوصاً در نگاه اول.

ادغام و اتصال

در نهایت، مرحله بعدی Open RBF شامل ویژگی‌های جدید و ادغام‌هایی است که عملکردهای جدیدی در پلتفرم ایجاد می‌کنند و آن را به صورت بهتری به دیگر کاربران پلتفرم متصل می‌کنند. احتمالاً مهمترین ادغام جدید، بهبود قابلیت‌های مکان‌یابی جغرافیایی و ویژگی‌های ترسیم نقشه است. سازمان‌دهندگان به‌دنبال یکپارچگی بیشتر رسانه اجتماعی هستند و عملکردهای فیس‌بوک و توئیتر هم اولین اولویت‌ها را تشکیل می‌دهند.44 فراتر از یکپارچه‌سازی‌های خاصی که در حال توسعه هستند، تمرکز ادغام و اتصالی که توسط Open RBF انجام می‌شود، این نکته را مشخص می‌کند که بخش مهم طرح تکامل پلتفرم در طول زمان شامل یافتن راه‌هایی برای واردکردن ویژگی‌های پلتفرم فعلی برای کاربران Open RBF است.

نتیجه‌گیری

رویکرد تأمین مالی مبتنی بر نتایج در کشورهای در حال توسعه، در حال گسترش و افزایش محبوبیت است. این گسترش سریع و مقیاس‌پذیری پلتفرم Open RBF نشان می‌دهد که در صورت ایجاد ارزش واضح و نمایش تأثیرات مثبت اولیه،‌ پروژه‌های داده ‌باز را با چه سرعت و موفقیتی می‌توان در مناطق و بخش‌های مختلف به‌کار برد. شاید موضوع مهمتر این باشد که در هنگام شناسایی یک مسئله روشن که اراده و پذیرش سیاسی نیز با آن همراه است،‌ پلتفرم Open RBF به دولت‌ها کمک می‌کند تا به‌سرعت تلاش‌های RBF داده محور را با ویژگی‌های مهم و قابلیت‌های عملکردی ایجاد کنند.

منابع

Not Found
U.S. Global Health Initiative, “Burundi Global Health Initiative Strategy: 2011-2015,” September 2011, https://www.ghi.gov/wherewework/docs/BurundiStrategy.pdf.
Trading Economics, “Burundi GDP Per Capita: 1960-2017,” http://www.tradingeconomics.com/burundi/gdp-per-capita.
U .S. Global Health Initiative, “Burundi Global Health Initiative Strategy: 2011-2015,” September 2011, https://www.ghi.gov/wherewework/docs/BurundiStrategy.pdf.
BBC News, “Burundi Country Profile,” December 14, 2016, http://www.bbc.com/news/world-africa-13085064
Soeters Bonfrer, Presentation, Erasmus University, Rotterdam, 2015, http://rghi.nl/wp-content/uploads/2015/06/5.-Presentation-Igna-Bonfrer-PBF-in-Burundi-Bonfrer-et-al-Symposium-11062015.pdf.
U .S. Global Health Initiative, “Burundi Global Health Initiative Strategy: 2011-2015,” September 2011, https://www.ghi.gov/wherewework/docs/BurundiStrategy.pdf.
RBF is sometimes also referred to as performance based financing (PBF) or output based aid (OBA). In some contexts, PBF refers specifically to RBF in the health care sector. See Jurien Toonen, et al., Learning Lessons on Implementing Performance Based Financing, from a Multicountry Evaluation, Royal Tropical Institute, Cordaid and WHO, May 2009, http://www.who.int/contracting/PBF.pdf.
Swedish International Development Cooperation Agency, Results Based Financing Approaches: What are they? SIDA, 2015, http://www.sida.se/contentassets/1869345299754bddbf58857e2d92c726/110557c1-7b5e-4a0d-97b0-cbeae5258533.pdf.
György Bèla Fritsche, Robert Soeters and Bruno Meessen, Performance-Based Financing Toolkit, Washington, DC: World Bank, 2014, http://www.oecd.org/dac/peer-reviews/PBF-%20toolkit.pdf.
See Jurien Toonen, et al., Learning Lessons on Implementing Performance Based Financing, from a Multicountry Evaluation, Royal Tropical Institute, Cordaid and WHO, May 2009, http://www.who.int/contracting/PBF.pdf
“RBF IT system for Education sector in Burundi.” OpenRBF, http://www.openrbf.org/project/rbf-it-system-for-education-sector-in-burundi/Ve_9qR8AABUBfdDj.
See: https://www.cordaid.org/en/.
GovLab interview with Antoine Legrand and Elena Ignatova, Program Managers at BlueSquare, August 9, 2016.
GovLab interview with Elena Ignatova, Program Manager at BlueSqure, January 19, 2017.
Christel Jansen and Jurrien Toonen,“Learning from Experiential Performance Based Financing Knowledge in Burundi and Cameroon,” KIT Health Blog, June 21, 2016, https://www.rbfhealth.org/blog/learning-experiential-performance-based-financing-knowledge-burundi-and-cameroon.
György Bèla Fritsche, Robert Soeters and Bruno Meessen, Performance-Based Financing Toolkit, Washington, DC: World Bank, 2014, http://www.oecd.org/dac/peer-reviews/PBF-%20toolkit.pdf.
Aléa Kagoyire, “Inspiring Change in Burundi’s Education System with OpenRBF, BlueSquare.org, March 17, 2016, https://medium.com/@BlueSquare.org/inspiring-change-in-burundi-s-education-system-with-openrbf-by-al%C3%A9a-kagoyire-project-manager-af1fbb6d31d9#.ac8i9w7es.
See: http://www.bluesquare.org/technologies.
Alice Irakoze, “An OpenRBF portal for the Community PBF in Makamba, Burundi: verified data, transparent management and budget monitoring !” BlueSquare.org, July 17, 2015, https://medium.com/@BlueSquare.org/an-openrbf-portal-for-the-community-pbf-in-makamba-burundi-verified-data-transparent-management-8afc0610fd99#.tyefjelsl.
See: http://www.openrbf.org/faq.
Ministere de la Sante Publique et de la Lutte Contre Le SIDA, Performance Based Financing, 2013, http://www.fbpsanteburundi.bi/data/indicators.html#dataelt11.
Cordaid, “Open RBF,” https://www.cordaid.org/en/topics/healthcare/result-based-financing/open-rbf/.
GovLab interview with Elena Ignatova, Program Manager at BlueSqure, January 19, 2017.
Republic of Burundi, Ministry of Public Health and the Fight Against AIDS, “Evaluation Final de Projet Pilote FBP Communautaire au Burundi,” December 2015.
GovLab interview with Simone Soeters, Cordaid Program Manager and Vincent Kamenyero, Cordaid, September 22, 2016.
GovLab interview with Dr. Etienne Nkeshimana, Cordaid Community RBF Coordinator, and Simone Soeters, Cordaid Program Manager, September 13, 2016.
Cordaid, “Open Development Movement: Co-creation leads to transformation,” Position Paper, May 2014, https://www.cordaid.org/en/wp-content/uploads/sites/3/2014/05/OpenDevPaper-MAY2014-LR_5.pdf
GovLab interview with Antoine Legrand and Elena Ignatova, Program Managers at BlueSquare, August 9, 2016.
GovLab interview with Dr. Etienne Nkeshimana, Cordaid Community RBF Coordinator, and Simone Soeters, Cordaid Program Manager, September 13, 2016.
Ibid.
Ibid.
Cordaid, “Open Development Movement: Co-creation leads to transformation,” Position Paper, May 2014, https://www.cordaid.org/en/wp-content/uploads/sites/3/2014/05/OpenDevPaper-MAY2014-LR_5.pdf.
GovLab interview with Dr. Etienne Nkeshimana, Cordaid Community RBF Coordinator, and Simone Soeters, Cordaid Program Manager, September 13, 2016.
Ibid.
Alice Irakoze, “Un portail OpenRBF pour le FBP communautaire à Makamba, Burundi : des donnéees verifiées, une gestion et un suivi budgétaire transparents!” BlueSquare.org, https://medium.com/@BlueSquare.org/un-portail-openrbf-pour-le-fbp-communautaire-%C3%A0-makamba-burundi-des-donn%C3%A9ees-verifi%C3%A9es-une-f419eb6b6ebc#.ptx0n29b4.
GovLab interview with Antoine Legrand and Elena Ignatova, Program Managers at BlueSquare, August 9, 2016.
Cordaid, “Open Development Movement: Co-creation leads to transformation,” Position Paper, May 2014, https://www.cordaid.org/en/wp-content/uploads/sites/3/2014/05/OpenDevPaper-MAY2014-LR_5.pdf.
GovLab interview with Antoine Legrand and Elena Ignatova, Program Managers at BlueSquare, August 9, 2016.
Ibid.
Aléa Kagoyire, “A New Mobile Data Collection Tool Is Out!” BlueSquare.org, July 17, 2015, https://medium.com/@BlueSquare.org/a-new-mobile-data-collection-tool-is-out-c3746ae4233d#.alv6gelpm.
Alice Irakoze, “Un portail OpenRBF pour le FBP communautaire à Makamba, Burundi : des donnéees verifiées, une gestion et un suivi budgétaire transparents!” BlueSquare.org, https://medium.com/@BlueSquare.org/un-portail-openrbf-pour-le-fbp-communautaire-%C3%A0-makamba-burundi-des-donn%C3%A9ees-verifi%C3%A9es-une-f419eb6b6ebc#.akspjkv9h.
Nicolas de Borman, “How Can New Technologies Enhance Efficiency and Good Governance of Results-based Financing,” RBFHealth Blog, July 16, 2014, https://www.rbfhealth.org/blog/how-can-new-technologies-enhance-efficiency-and-good-governance-results-based-financing
Alfred Antoine U., “Efficient Health Financing:Transparency, accountability and benchmarking in health systems,” Open RBF Initiative, October 22, 2013, http://www.health4africa.net/wp-content/uploads/local_health_systems_future_technology_impact_OPENRBF_Data.pdf.

اندیشکده «شفافیت برای ایران»

حکمرانی، اینجا آغاز می‌شود...

دسته‌بندی محتوایی

ادبیات علمی

تجارب داخلی و بین‌المللی

سخن بزرگان

اطلاع‌رسانی

آموزشی

ارزیابی

ایده‌ها و پیشنهادات

شیوه‌نامه

دسته‌بندی موضوعی

شفافیت

انتخابات

درآمدها و هزینه‌های انتخاباتی

وعده‌ها

فعالیت پیشین نامزدها

مواضع نامزدها

جلسات شورایی

آراء

حضور و غیاب

مشروح جلسات

عملکرد نمایندگان

هزینه‌ها و بودجه جلسات شورایی و نمایندگان

درآمد و دارایی

هدایا

قرارداد

گردش مالی در حکومت

حکومت باز

داده باز

دانش باز

دولت به مثابه بستر

جمع‌سپاری

چالش

تأمین مالی جمعی

قانونگذاری جمعی

فساد

تعارض منافع

تراست کور

درب گردان

گزارشگران تخلف

مصادیق

قاچاق

رشوه

زمین‌خواری

آزادی اطلاعات

محرمانگی

مبانی دینی

بیانات رهبری

دولت الکترونیک

هویت مجازی

مطالبه‌گری

فناوری و تکنولوژی

شفافیت اقتصادی

درستی‌سنجی

فناوری شهروندی

فناوری حقوقی

دسته‌بندی ساختاری

مجلس و پارلمان

سازمان ناظر بر پارلمان

اقتصاد

صنایع استخراجی

دولت

قوه قضائیه

شورا و کمیسیون‌ها

شهرداری و حکومت‌های محلی

منابع طبیعی

نظام سلامت

نظام آموزشی

نظام اداری

امور خیریه

بخش خصوصی

دسته‌بندی قالبی

چندرسانه‌ای

عکس‌نوشته

اینفوگرافیک، نمودار

عکس، گرافیک، پوستر

کاریکاتور

گزارش مصور

کلیپ، فیلم