اندیشکده «شفافیت برای ایران»

در کشورهای مختلف، وب‌سایت‌های مختلفی برای بهبود ارتباط بین مردم و مسئولین تلاش می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین بخش‌های ارتباط مردم و مسئولین، ارتباط با نمایندگان مجلس‌های مختلف است که باید بیشترین ارتباط را با مردم داشته باشند. می‌توان نمایندگان مجلس را واسطی بین قلب اجتماع و مسئولین سطح بالای هر کشور یا دستگاه حاکمیتی دیگری دانست.  در این نوشته به بررسی سایت Vouliwatch.gr از یونان می‌پردازیم که مثال خوبی برای بهبود ارتباط مردم و نمایندگان مجلس است.

مشکل کمبود مقطعی دارو در ایران منجر به ایجاد سامانه‌ای به نام «سامان دارو» شده است که می‌توان با استفاده از آن، داروخانه‌هایی که داروی مدّنظر را دارند شناسایی کرد سپس به داروخانه مراجعه نمود. در این مطلب به معرفی این سامانه و بررسی نقاط قوت و ضعف آن و ارائه پیشنهاداتی جهت ارتقاء آن پرداخته می‌شود.

در مطلب شماره یک، از پنج بخش وبسایت NHS.uk به چهار بخش آن بصورت اجمالی پرداخته شد. در ادامه به بخش پنجم این وبسایت که به نوعی مهمترین قسمت سایت نیز می‌باشد پرداخته می‌شود.

همواره مشارکت در امر تأمین سلامت فردی و اجتماعی یکی از اهداف نظامهای سلامت بوده و هست. در جمهوری اسلامی ایران با شکل گیری شبکه های بهداشت و نظام ارجاع تا حدی به این نیاز پاسخ گفته شد. در سالهای اخیر نیز یکی از اهداف طرحهایی مانند پزشک خانواده، افزایش مشارکت مردم در امر بهداشت بوده که متأسفانه در عمل با موفقیت چشمگیری مواجه نشده است. ایجاد شبکه‌های بهداشت گرچه از نوآوریهای درخور نظام سلامت ایران در زمان خود بوده امّا از اقتضائات مربوط به آن زمان پیروی می‌کرده است بنابراین امروزه با وجود فناوریهای اطلاعاتی نوین، باید شیوه‌های جدیدی برای مشارکت مردم اتخاذ گردند. نظام طبّ ملّی انگلستان (NHS) یکی از پیشگامان در این عرصه میباشد. وبسایت NHS.UK یکی از وبسایتهای اصلی زیرمجموعه طب ملی انگلستان است که خود را با عنوان «انتخاب (Choice)» معرفی میکند.

وقتی که باید دانشگاه آینده ی خود را انتخاب کنید یا وقتی که مردد هستید از بین چند دانشگاه که پذیرفته شده‌اید کدام را انتخاب کنید، قطعا یکی از بهترین راهکارها این است که با دانشجویان و آموزش‌دیدگان آن دانشگاه مشورت کنید. در انتخاب شما البته فارغ از وضعیت علمی دانشگاه، کیفیت خوابگاه‌ها و فضای فیزیکی دانشگاه تأثیرگذار است. در مطلب قبل سایتی را به شما معرفی کردیم که عمدتا از نظر مالی به انتخاب دانشجویان کمک می‌کرد. در این مطلب سایتی(studentcrowd.com) را مرور خواهیم کرد که از نظرات دانشجویان هر دانشگاه برای انتخاب و تصمیم‌گیری بهتر بهره برده است.

شما برای این‌که بفهمید کدام دانشگاه برای تحصیل بهتر است چه می‌کنید؟ رتبه‌ی جهانی آن را نگاه می‌کنید یا می‌بینید که فارغ‌التحصیلان آن جه جاهایی مشغول به کار هستند؟ شاید هم همواره تعدادی از دانشگاه‌ها به عنوان دانشگاه خوب در ذهن ما نقش بسته است که اجازه نمی دهد انتخاب‌های بهتری داشته باشیم. در هر حال این سایت (collegescorecard.ed.gov) کنکوری‌های آمریکایی را از دست دفترچه و مشاور خلاص کرده و به آن‌ها کمک می‌کند تا بهترین گزینه را عمدتا از نظر هزینه‌های تحصیل و آینده‌ی شغلی و درآمد آن‌ها انتخاب کنند.

سامانه چالش، سامانه‌ای است که با استفاده از داده باز، بستری برای مشارکت مردم برای ارائه راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلات اجتماعی فراهم می‌کند.

آمارنامه دارویی مجموعه‌ای از اطلاعات فروش داروها است که توسط سازمان غذا و دارو و با جمع‌بندی اطلاعات ارسالی شرکت‌های پخش، تهیه و به متقاضیان (مدیران شرکتهای دارویی و سایر ذینفعان) ارائه می‌شود. این آمار از سال ۱۳۶۳ از منابع مهم برنامه‌ریزی دارویی ایران بوده است.

شفافیت و داده باز منحصر به حوزه محدود و خاصی نیست، بله کاربردها و فواید آنها در حوزه‌های مختلف بیشمار است. سایت نفت باز (openoil.net) یک اقدام خودجوش و داوطبانه بین‌المللی در راستای ایجاد شفافیت بیشتر در حوزه نقت و گاز است.هدف این وبسایت گردآوری اطلاعات مرتبط با قراردادهای نفتی سرتاسر دنیا، و تبدیل و ارائه آنها در قالب‌های استاندارد اطلاعاتی است تا بتوان آنها را به خوبی مورد انتشار، ترکیب و تحلیل قرار داد، و این همان رویکرد داده باز است.در همین رابطه ویدئوی دیدنی در ادامه این مطلب موجود است که دیدن آن خالی از لطف نیست.

شفافیت در حوزه سلامت چندی است که ذهن اندیشمندان عرصه حکمرانی را به خود مشغول کرده است. ایجاد سازمان هایی پاسخگو و ارزش محوردر این حوزه از اهداف این پدیده است. یکی از مهمترین ابعاد این عرصه انتخاب مدل مناسب و شیوه ی بهتر پرداخت برای مشتریان است. مدلهایی که کیفیت خدمات درمانی را بالا ببرد و هزینه درمان را تا جایی که ممکن است کاهش دهد. سازمان های این حوزه طی یک برنامه ای هدفمند بنا دارند تا رویکرد خود را نسبت به این حوزه تغییر دهند. بدین ترتیب که مشتریان بجای دغدغه برای دریافت صرف خدمات درمانی، بفکر دریافت خدمات با کیفیت بهتر درمانی باشند.

یکی از حقوق ایتدائی مردم در هر کشوری، حق دانستن است. دانستن تمام اموری که مربوط به زندگی روزمره شان می شود و می تواند آنها را در تصمیم گیریها کمک کند. یکی از موارد مهم در این زمینه اطلاع داشتن از جزئیات اتفاقاتیست که در مجلس هر کشور به عنوان یکی از نهادهای حاکمیتی رخ می دهد. کشورهای مختلف دنیا تجربیات خوبی در این زمینه دارند ، که در این مطلب به تجربه کشور کانادا در شفافیت پارلمان پرداخته‌ایم.

تصور کنید نتایج ارزیابی‌های دانشجویان از اساتید خود که در طول هر نیم‌سال صورت می‌گیرد، نه تنها برای شخص استاد و مدیران آموزشی دانشگاه، بلکه برای تمام دانشجویان ارائه شود. نتیجه چیست؟ درک درست جایگاه هر استاد نزد دانشجویان و وضعیت او. چه فایده‌ای دارد؟ خروج برخی اساتید از لاک تنبلی علمی و تلاش برای تکاپو و نشاط علمی و تحقیقی بیشتر؛ مهم‌تر از آن، انتخاب دقیق‌تر اساتید توسط دانشجویان. راه حل چیست؟ «به اساتید من رأی دهید». سایت ratemyprofessors.com بزرگترین سامانه بر خط نظرسنجی در مورد اساتید است. 15 میلیون نظرسنجی، 1.4 میلیون استاد ثبت شده و بیش از 7000 دانشگاه، آمار فعالیت این سامانه تاکنون است. محتوایی که توسط مخاطبان این سایت تولید شده، آن را به بزرگترین مرجع برخط برای آشنایی با اساتید در ایالات متحده، کانادا و انگلستان تبدیل کرده است. جالب است بدانید ماهانه بیش از 4 میلیون دانشجو از این سامانه استفاده می‌کنند.

وبسایت BallotPedia یک دایره المعارف از هر گونه اطلاعات از سیاست و انتخابات در ایالات متحده است. هر گونه اطلاعاتی نسبت به هر انتخاباتی و هر موضوعی که به امور حکمرانی و تقنینی که شهروندان به آن نیاز داشته باشند، در سطوح مختلف شهر، ایالت و یا فدرال را میتوان در این سایت پیدا کرد. این دانشنامه قسمتی از اطلاعات خود را بصورت ویکی (wiki) جمع آوری میکند، بدان معنا که هر کسی از کاربران میتواند به اطلاعات سایت در موضوعات مشخص اضافه کند، بعد از اضافه کردن اطلاعات، اعضای وبسایت اطلاعات را بررسی کرده تا از صحت و سقم آنها مطمئن شوند و سپس در صورت تایید بروی سایت قرار داده خواهد شد.