اندیشکده «شفافیت برای ایران»

شناسایی مناطق جرم‌خیز شهری این فرصت را در اختیار پلیس و مردم قرار می‌دهد تا بتوانند اقدامات پیش‌گیرانه‌ی جدی‌تری را انجام بدهند.در این مطلب سعی داریم ضمن معرفی دو سامانه از شهرهای لندن و بریزبین، نگاهی به تجربه کشورمان در این زمینه بیاندازیم.

شهر فیلادلفیا در زمینه حاکمیت باز و شفافیت جزو شهرهای پیشتاز و موفق  در جهان می باشد .پورتال این شهر نیز در زمینه حاکمیت باز اطلاعات بسیار گرانبها و ارزشمندی را در اختیار عموم مردم قرار می دهد.  در این پست به برخی از قابلیت های فراوان و برخی ویژگی های خاص ارایه  شده در پورتال رسمی شهری فیلادلفیا می پردازیم.

شهرداری شیکاگو جزو یکی از پیشگامان عرصه حاکمیت باز در بین شهرهای آمریکا می باشد. به همین دلیل برنامه نویسان، گروه های دانشجویی، محققین و بسیاری از افراد دیگر بر اساس داده های موجود در «پرتال حاکمیت باز» این شهر و پرتال های مشابه- که اطلاعات مختلف را در اختیار عموم مردم قرار می دهد-نمونه های  جالبی  از استفاده از  حاکمیت باز را ایجاد کرده اند.در این مطلب به معرفی دو نمونه از این وبسایت ها می پردازیم.

پیش‌تر به بررسی «اداره عالی مبارزه با فساد اداری افغانستان» پرداختیم. در ادامه‌ی بررسی تجربیات کشورهای دنیا به معرفی «تارنمای حکومت‌سنج، از تعهد تا عمل»، به عنوان بستری برای مشارکت مردم و نخبگان کشور دوست و همسایه، افغانستان در «سنجش تعهدات حکومت وحدت ملی» خواهیم پرداخت. بستری که جای خالی امثال آن در کشور عزیزمان ایران به شدت احساس می‌شود.

موسسه غیرانتقاعی Mysociety  که یکی از موسسات فعال و بسیار موفق در زمینه وبسایت ها و اپلیکیشن های  حوزه داده باز و شفافیت است در سال 2007 پروژه ای با نام  FixMyStreet را راه اندازی کرد که امروزه به یکی از سامانه های موفق در زمینه گزارش های شهروندی برای رفع و حل مشکلات و مسائل شهری تبدیل شده است.در این پست این سامانه را بیشتر معرفی می کنیم.

شهر ادمنتون مرکز استان آلبرتای کانادا با جمعیتی بالغ بر  800 هزار نفر، جزو موفق ترین شهرهای کانادا در حوزه داده باز بر اساس شاخص های اعلام شده از سوی مراکز و موسسات کانادایی است، این شهر در کنار وبسایت ها و اپلیکیشن های مختلفی که در حوزه داده باز و شفافیت ارایه کرده است، وبسایتی مختص شهروندان و  یک داشبورد و تابلوی شهروندی طراحی کرده است که اطلاعات ارزشمندی در حوزه های مختلف اقتصادی، آموزشی،بهداشتی و امثالهم را در آن منتشر می نماید.

بحث شفافیت همواره برای نهادها و سازمان های بزرگ از جمله شهرهای بزرگ از اهمیت بالاتری نسبت به شهرهای کوچک برخودار بوده است  اما در این میان، برخی شهرهای کوچک نیز وجود دارند که عملکرد بسیار خوبی حتی نسبت به شهرهای بزرگ از خود به جای گذاشته اند. به همین دلیل در این نوشته ما به جای معرفی شهرهای بزرگ موفق در حوزه شفافیت شهری، به دنبال معرفی یک دهکده به نام ولینگتون در ایالت کالیفرنیا هستیم. این دهکده طبق سرشماری سال های اخیر میلادی جمعیتی معادل  60 هزار نفر و مساحت آن نیز در حدود ۱۱۶ کیلومتر مربع می باشد.

سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران(dotic.ir)، سامانه‌ای است که به منظور دسترسی آسان شهروندان به قوانین، مقررات، طرح‌ها و لوایح ایجاد شده است.

وبسایت healthdata.gov یکی از تارنماهای زیرمجموعه وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متّحده امریکاست (HHS.gov) که اطلاعات مختلف این ارائه‌دهندگان نظام سلامت امریکا را مانند کیفیت خدمات آنها و هزینه‌ی خدمات عمومی، بصورت داده‌باز در اختیار عموم کاربران قرار می‌دهد. این اطلاعات توسط کامپیوتر قابل شناسایی و خواندن هستند و می‌توان از آنها برای انجام تحلیل‌های ثانویه استفاده نمود.

Electronic Medical Records یا EMR به مجموعه‌ی اطلاعات پزشکی و بالینی گفته می‌شود که بصورت الکترونیک در اختیار یک ارائه‌دهنده قرار دارد. پرونده الکترونیک پزشکی (EMR) شامل تمام اطلاعاتی است که پیش از این توسط ارائه‌دهندگان (بیمارستانها و درمانگاهها) در پرونده کاغذی بیماران ثبت می‌شد. امّا Electronic Health Records پای را فراتر از بیماریها و اقدامات بالینی میگذارد و اطلاعات جامع‌تری از زندگی شخص را (که با وضعیت سلامتی وی در ارتباط است) در خود جای می‌دهد؛ این اطلاعات می‌توانند شامل سبک زندگی فرد نیز باشند.

اندونزی یکی از کشورهایی است که از فساد گسترده رنج می‌برد. رشوه‌خواری و فساد اداری به‌گونه‌ای در این کشور عادی شده است که پرداخت رشوه به‌عنوان راهی برای تعامل با مأموران دولتی شناخته شده و به چشم عاملی انگیزشی به آن نگریسته می‌شود. اخیراً سازمان حکومت‌باز اندونزی، سامانه "لاپور" را در این کشور راه‌اندازی کرده است. در این سامانه می‌توانید به‌وسیله‌ی سایت اینترنتی و یا پیامک تلفن همراه، وقوع هرگونه تخلف و بدرفتاری بخش‌های خدمات عمومی را گزارش کنید. پیگیر‌ی‌های این سامانه توانسته است اعتماد شهروندان اندونزی را جلب کند.

در سال های اخیر، کشورهای متفاوتی کوشیده اند تا برای بیماری فساد گسترده در ادارات و سازمان های خدمات عمومی چاره ای بیاندیشند. سامانه " من رشوه پرداخت کردم" یکی از نمونه هایی بود که پیش از این معرفی شد. این بار نیز نوبت اندونزی است که با سامانه ای مشابه گامی برای بهبود کیفیت خدمات در سازمان ها بردارد. لاپور که در زبان اندونزیایی‌ها به‌معنای " گزارش" است، نام سامانه‌ای است که در آن نه‌تنها گزارش رشوه ثبت می‌شود بلکه میزبان گزارش‌هایی از برخوردهای نادرست سازمان‌ها و مأموران خدمات عمومی در کشور است.

پایگاه اینترنتی پارلمان انگلستان در اقدامی مشابه کاخ‌سفید، ساختاری را در سایت خود قرار داده است که به‌وسیله‌ی آن تمامی مردم می‌توانند درخواست و یا عریضه‌ای را برای پارلمان ارسال کنند و چنا‌ن‌چه درخواست آن‌ها با حمایت ده‌هزار نفر دیگر همراه شود. دولت و پارلمان انگلستان خود را موظف می‌دانند تا به این عریضه پاسخ بدهند. هم‌اکنون شصت‌و‌یک عریضه در این سایت موفق به دریافت پاسخ دولت شده‌اند و چهارده عریضه نیز در مجلس عوام بررسی می‌شوند.