اندیشکده «شفافیت برای ایران»

یکی از معتبرترین اسناد پایه‌ی داده باز، منشور بین‌المللی داده باز، Open Data Charter، است. هر داده‌ای که از اصول ۶گانه‌ی این منشور پیروی کند، باز محسوب می‌شود. در ادامه خلاصه‌ای از این اصول به همراه مثال ارائه می‌شود.

پورتال داده باز کشور انگلستان از اولین پورتال های داده باز است که فعالیت خود را در سال ۲۰۰۹  آغاز کرد. این پورتال توانسته است سطح قابل توجه ای از داده های دولت انگلستان را منتشر نماید. هم چنین نوآوری‌های انجام شده در این پورتال نیز شایسته بررسی است.در ادامه در سه قسمت به بررسی این پورتال خواهیم پرداخت.

وبسایت OGRX.org مرکزی برای ثبت پژوهش های کمی و کیفی نوآورانه در حوزه حاکمیت باز است. این وبسایت توسط موسسه مشهور GovLab با همکاری بانک جهانی جهت تسهیل در امر پژوهش در حوزه حاکمیت باز ایجاد شده است.

آیا برای شما سوال شده که داده باز دقیقا چیست و چه می‌کند؟ یا در حوزه‌ی تخصصی شما چه کاربردی می‌تواند داشته باشد؟ چگونه باید داده‌ها را باز کرد و فرصت‌ها و تهدیدهای بازکردن داده‌ها چیست؟ می‌خواهید بدانید داده‌های باز حاکمیتی چگونه می‌توانند کسب‌وکار جدید شما را شکل بدهند؟ اگر به دنبال پاسخ این سوالات هستید، این دوره برای شماست.

داده‌ی باز، داده‌ی دیجیتالی است که با مشخصات فنی و قانونی لازم برای استفاده، استفاده‌ی مجدد و توزیع مجدد آزادانه‌ی آن توسط هر کس، در هر زمان و هر مکان، در دسترس قرار دارد.

دولت انگلستان بعنوان مرجع رسمی تولید داده‌های سلامت انگلستان اطلاعات را بصورت داده‌باز در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد بنابراین شرکت‌های خصوصی می‌توانند با استفاده از این داده‌های حاکمیتی، خدماتی رقابتی ارائه کنند تا استفاده از این داده‌ها برای عموم مردم تسهیل شود؛ بطور مثال با استفاده از بصری‌سازی (visualizing) داده‌ها و تصاویر و جداول تعاملی (interactive). در ادامه به معرفی یکی از این خدمات به نام find the best پرداخته می‌شود.

برنامه‌های دولتی بخش سلامت در امریکا، یعنی مدیکر و مدیکید، سامانه‌ای تحت عنوان «HospitalCareData.com» تهیه دیده‌اند که مردم بتوانند از طریق آنها بیمارستان‌های مختلف را در شاخص‌های ویژه‌ای مقایسه کرده و بهترین انتخاب را داشته باشند. در این گزارش به معرفی این سامانه و شاخص‌های آن پرداخته می‌شود.

کنفرانس سالانه‌ی داده باز (International Open Data Conference)، مهم‌ترین کنفرانس این حوزه است که هر سال در یکی از کشورهای دنیا برگزار می‌شود که چهارمین دوره آن 15 و 16 مهرماه در مادرید اسپانیا خواهد بود. این کنفرانس با محوریت حضور سیاست‌گذاران، فعالان اجتماعی، پژوهشگران و دیگر اعضای جامعه‌ی جهانی برگزار می‌شود، فرصت خوبی برای حضور و هم‌افزایی گروه‌های مختلف با تجربیاتی متفاوت و ارزشمند از سراسر جهان است. در ادامه به معرفی این کنفرانس، محورهای اصلی و راهبردهای آن می‌پردازیم.

وب‌سایت carereview.co.jp مربوط به مؤسسه‌ای است که در زمینه‌های رضایت کارکنان و رضایت بیماران پیمایش انجام داده و اطلاعات آن را بصورت داده‌باز منتشر می‌کند و همچنین پردازش و آنالیز اطلاعات و توسعه‌ی سیستم در زمینه‌ی بهداشت و درمان را صورت می‌دهد. این وبسایت سه سامانه با نام‌های «اطلاعات بیمارستانی»، «اطلاعات مراقبت پزشکی»، «اطلاعات منطقه‌ای پزشکی» ارائه داده است که در ادامه به بررسی آنها پرداخته می‌شود.

عریضه‌نویسی و یا تقاضای مردم از مجلس نمایندگان سازوکاری بوده است که پیش از این مشابه آن را در کشورهایی نظیر انگلستان و آمریکا مشاهده کرده بودیم. سنت مشارکت مردم در امر حکومت و انگیزه‌ی قوی حکومت برای پاسخگویی به مردم باعث شده است تا پدیده‌ی عریضه‌نویسی اینترنتی به یکی از روش‌های مألوف برای سیاسمتداران در حکومت‌های شفاف تبدیل شود. در ادامه‌ی این گزارش سازوکار مجلس عوام کانادا در عریضه‌نویسی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

پارلمان ها متشکل از نمایندگان و وکلای ملل هستند. مردم با انتخاب نمایندگانشان در پارلمان حق دارند تا از نحوه عملکرد آنان اطلاع داشته باشند. یکی از شاخص های شفافیت در پارلمان های دنیا، شاخص شفافیت در بودجه و هزینه های خود پارلمان است. اینکه هر پارلمان چه هزینه هایی داشته است. هزینه های روند های اداری، هزینه های سفرهای خارجی نمایندگان، قراردادها و ... همگی باید برای مردم مشخص و واضح باشد، تا علاوه بر جلوگیری از فساد، زمینه پاسخگویی از نمایندگان در این موضوع ایجاد شود.

سامانه‌ی «نظر بیمار» (patientopinion.org.uk) پایگاهی به منظور تجمیع و مطالبه‌ی داستان‌هایی است که عموم مردم در مورد نظام سلامت ملی اسکاتلند (NHS Scotland) تجربه کرده‌اند. این سامانه بصورت جمع‌سپاری، «خوبی»ها و «بدی»های نظام NHS اسکاتلند را تجمیع می‌کند و تجربیات آنها را به مسئولین مربوطه انتقال می‌دهد. طبق آخرین آمار این سامانه، در ماه اخیر 76% از تجربیات و داستان‌های مردم، پاسخ مسئولین را به همراه داشته و 7 درصد از آنها موجب تغییر در این نظام سلامت شده است.

نیاز بشر امروز به ارتباط و تعامل با هم‌نوعان خودش در سراسر جهان، پدیده‌ای نیست که نیازی به اثبات داشته باشد، اما این تعامل بدون شک باید با زبانی بین‌المللی صورت پذیرد، زبانی که حتی اگر امکان آموزش آن به همه وجود داشته باشد باز هم باید فرآیندی وقت‌گیر و هزینه‌بر را پشت سر بگذارد. ترجمه حجم عظیم میراث بشری نیز به‌همان میزان سخت و هزینه‌بر است مگر این که این حجم عظیم کار با جمع‌سپاری صورت گیرد. در این مطلب کوشیده‌ایم ضمن معرفی دو سامانه‌ی ترجمه، تأثیر شگرف جمع‌سپاری بر آن‌ها را مرور کنیم.