اندیشکده «شفافیت برای ایران»

گروه «شفافیت برای ایران» با توجه به لایحه پیشنهادی قانون انتخابات، پیشنهادات خود را برای دست‌یابی هر چه بیشتر به اصول سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب ارائه کرده است. بر این اساس سعی شد با رویکرد تغییر حداقلی در مواد، به طوری که شاکله‌ی کلی لایحه‌ی جامع انتخابات بر هم نریزد، از ظرفیت نظارت عمومی در راستای دست‌یابی هر چه بیشتر به اصول این لایحه بهره گرفته شود.

معمولا در ایام انتخابات نقش مردم در حکومت پررنگ می‌شود و سیاستمداران قول‌های رنگینی برای جلب نظر مردم می‌دهند. در این مطلب، مروری خواهیم کرد بر مطالب وبلاگ و شش روش مشارکت مردم را بررسی خواهیم نمود. آیا مشارکت مردم در حکومت محدود به مقطعی چون مناسبت‌های ملی و یا انتخابات است؟ دیگر راه‌های مشارکت مردم در حکومت چیست؟

اگر مردم مطالبه‌ای داشته باشند، چگونه می‌توانند آنرا از حاکمیت پیگیری کنند؟ راحت‌ترین و مطمئن‌ترین شیوه جهت پاسخگویی حاکمیت به مطالبات مردمی چیست؟ آیا هیچ‌گونه ساختار، نهاد و سازمان‌دهی خاصی جهت پیگیری مطالبات مردمی می‌توان متصور بود؟ فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی (فاوا) چگونه می‌توانند رابطه مردم و حاکمیت را بهبود ببخشند و باعث شوند صدای مردم بهتر در حاکمیت شنیده شود؟ این سؤالات در شرایط کنونی ایران، جوانان سازنده هم‌خواهی را بر آن داشته است تا در پاسخ به این نیاز عمومی، سازوکاری طراحی نماید تا از طریق این سازوکار بتوان صدای مردم را بهتر شنید و پاسخگویی مسئولین را در پویش‌های مردمی به همراه داشت

در حالی که دیدگاه اکثر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری درباره ماده ۲۹ قانون برنامه ششم توسعه مبنی بر اعلام عمومی حقوق و مزایای مدیران همچنان نامشخص است، پایان کابوس حقوق‌های نجومی در گرو اجرای این ماده است. در این گزارش که با همکاری «شفافیت برای ایران» در پایگاه مجازی خبرگزاری فارس منتشر شده‌است، درباره ماده 29 قانون برنامه ششم توسعه بیشتر می‌خوانیم.

معمولاً فضای حاکم بر انتخابات به‌خصوص انتخابات ریاست جمهوری، سیاسی است و همین موضوع باعث می شود که بسیاری از مسائل و مشکلات مهم کشور (به‌خصوص در حوزه های اقتصادی و اجتماعی)، در میان انبوهی از گزاره‌های سیاسی به حاشیه برود و یا صرفا با اهداف سیاسی مطرح شود و دغدغه برطرف کردن یا حل آنها، موضوعیت چندانی ندارد. این در حالی است که اتفاقا ضرورت دارد که از فرصت انتخابات، برای طرح مسائل و مشکلات اصلی مردم با توجه به اسناد بالادستی، قوانین و سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب، استفاده شود و تلاش گردد تا این موضوعات، محور مباحث و گفتگوهای انتخاباتی شود. 

مشروح مذاکرات جلسات پارلمان ها یکی از اساسی ترین اطلاعاتی است که هر پارلمان باید در اختیار مردم خود بگذارد.  بر اساس بیانیه پارلمان باز،‌ ثبت و آرشیو اطلاعات پارلمانی و ارائه آنها به راحت ترین شکل به مردم یکی از مهمترین ارکان پارلمان باز است. در این پسب به بررسی یک از وبسایتهای ارائه مشروح مذاکرات پارلمان در کانادا میپردازیم که از ویژگی های جالبی برخوردار است.

وبسایت The Linked Parliamentiary Data Project، یا LiPaD نتیجه یک پروژه از دانشگاه تورنتوی کاناداست. تعدادی از دانشجویان دکتری و فارغ التحصیلان دکتری رشته های علوم سیاسی، کامپیوتر و تاریخ در این دانشگاه با همکاری یکدیگر، تمامی اطلاعات و مشروح مذاکرات پارلمان کانادا را از سال 1901 تا به امروز به تفکیک هر سال و هر ماه و هر جلسه پارلمان در این وبسایت بارگذاری کرده اند.

این مجموعه دو هدف اصلی را دنبال میکند:

1. آرشیو و ثبت و ضبط مشروح تمامی جلسات پارلمان کانادا و بروز رسانی این سایت بلافاصله پس از برگزاری جلسه
2. ماشین خوان کردن تمامی این مشروح مذاکرات بطوری که بتوان موضوعات مختلف و حوزه های مختلفی را که نمایندگان پارلمان در رابطه با آن صحبت کرده اند را بطور بسیار پیشرفته قابل جستجو کرد.

این وبسایت برای راحت کردن دسترسی کاربران به مشروح مذاکرات سالهای مختلف، یک خط زمانی (TImeline) ایجاد کرده است تا بدین وسیله بتوان سال مورد نظر را راحت تر انتخب نمود. همانطور که در تصویر قابل مشاهده است میتوان از سال 1910 مشروح مذاکرات جلسات پارلمان کانادا را مشاهده کرد:

از ویژگی های زیبای این پروژه لینک دادن داده های اطلاعات بیوگرافی و بسیاری از اطلاعات نمایندگان با صحبتها و نطفهای نمایندگان در پارلمان است و بدین صورت میتوان موضوع مورد نظر خود را از سال 1901 تا کنون در این وبسایت جستجو کنید و تمامی نتایج موضوع مورد نظر شما که هر نماینده درباره آن صحبتی کرده است و یا آن موضوع با شخص یکی از نمایندگان مرتبط باشد را پیدا کنید.

در تصویر زیر مشروح مذاکرات جلسه 18 ژانویه سال 1910 و افرادی که در این مذاکرات حضور داشته اند و سخنرانی کرده اند را مشاهده میکنید.

... و همینطور مشاهده مشروح مذاکرات جلسات سالهای اخیر:

مشاهده مشروح مذاکرات نمایندگان در سالهای اخیر:

این اطلاعات به فرمت های گوناگون و با دیتابیس های مختلفی قابل دریافت است. رایج ترین فرمت ارائه این اطلاعات CSV میباشد ولی تمامی داده های این سایت را میتوان از GitHub و دیگر دیتابیس ها فراخوانی کرد.

از پروژه های بعدی این وبسایت افزودن مشروح مذاکرات کمیسیونهای کنگره و پارلمان کانادا و همچنین افزودن اطلاعات دموگرافیک و مشخصه های رای دهی هر حوزه به نماینده های منتخب پارلمان کانادا به این مجموعه است.

ایجاد این وبسایت برای شهروندان کانادایی نیز یک امر بسیار مبارک و جالبی بوده است بطوری که ایجاد چنین وبسایتی در منابع رسانه ای بطور گسترده ای پوشش داده شد. دو تصویر زیر را ببینید:

ایجاد چنین بستر هایی برای اطلاع رسانی مشروح مذاکرات نمایندگان مردم در پارلمانها نه تنها موجب رصد و نظارت هر چه بهتر مردم بر نمایندگانشان و عملکرد آنها خواهد شد،  بلکه زمینه بسیار مناسبی را برای ایجاد تحلیل ها و پژوهش های مختلفی در زمینه ها و حوزه های گوناگون ملی در عرصه پارلمانی ایجاد خواهد کرد.

نمودار رابطه حکومت باز، داده باز، شفافیت و دولت به مثابه بستر را در ادامه مشاهده کنید.

این اینفوگرافیک، فرایند مشارکت مردم و بخش خصوصی در فرایند سیاست گذاری را در رویکرد دولت به مثابه بستر  نشان می دهد.

پایگاهی که توسط سازمان جامعه مدنی، موسسه باز (Open Institute) باهدف پرداختن به مسائل مربوط به عدم شفافیت در دولت در بخش‌های خصوصی و عمومی، ترویج پاسخگویی گروهی و شفافیت با ارائه بینش به شهروندان، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی نسبت به روابط، ارتباطات (و تا حدی پویایی) کسانی که درون و اطراف عرصه عمومی فعالیت دارند، راه‌اندازی شد. به‌عنوان یک مطالعه موردی، نمایانگر چالش پیش روی طرح‌های داده‌باز برای تولید آگاهی کافی و استفاده لازم جهت دستیابی به تأثیر است.

همه می‌دانیم که نامزد شدن در انتخابات و تبلیغ برای پیروزی در رقابت انتخاباتی،‌ لاجرم به پول نیاز دارد. هر نامزد انتخاباتی از راه‌های مختلفی اقدام به تأمین هزینه‌های انتخاباتی کرده و تلاش می‌کند تا بتواند با جمع‌آوری هرچه بیشتر سرمایه،‌ تبلیغات بیشتر و موثرتری داشته باشد. اما این پول‌ها از کجا می‌آیند و چگونه هزینه می‌شوند؟ این "حق" رأی دهندگان است که بدانند نامزد مورد نظرشان چگونه هزینه تبلیغات خود را تهیه و چگونه آن را هزینه می‌کنند. در این مطلب به بررسی تجارب اعلام عمومی هزینه‌های انتخاباتی در کشورهای شیلی، هند، لتونی، فیلیپین و ایالات متحده می‌پردازیم.

بند 18 سیاست‌های کلی نظام اداری عبارت است از: «شفاف‌سازی و آگاهی بخشی نسبت به حقوق و تکالیف متقابل مردم و نظام اداری با تأکید بر دسترسی آسان و ضابطه‌مند مردم به اطلاعات صحیح». شفاف‌سازی و آگاهی بخشی نسبت به حقوق و تکالیف مردم و نظام اداری، موادی است که به عنوان یک مقوله مهم در نظام اداری محسوب می‌شود.

گروه «شفافیت برای ایران» با توجه به لایحه پیشنهادی قانون انتخابات، پیشنهادات خود را برای دست‌یابی هر چه بیشتر به اصول سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب ارائه کرده است. بر این اساس سعی شد با رویکرد تغییر حداقلی در مواد، به طوری که شاکله‌ی کلی لایحه‌ی جامع انتخابات بر هم نریزد، از ظرفیت نظارت عمومی در راستای دست‌یابی هر چه بیشتر به اصول این لایحه بهره گرفته شود. بخش اول این پیشنهادات را می‌توانید در این مطلب بخوانید.

یکی از ارکان اصلی دولت به مثابه بستر، استفاده از منابع، توانمندی‌ها و قابلیت‌های مردم در اداره امور عمومی کشور است. این تعامل و مشارکت مردم و دولت، با توسعه فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات، بیش از پیش میسر شده است. در این مطلب به اهمیت مشارکت مردم (و بخش خصوصی) در رویکرد دولت به مثابه بستر پرداخته خواهد شد.