در ادامه سلسله مطالب معرفی «سازمان همکاری دولت باز»:

راهنمای دولت باز

www.opengovguide.com

به منظور ارائه راهنما و پیشنهاداتی دقیق، مشخص و کارگشا به کشورهایی که با نیت مبارزه با فساد در این حوزه وارد می‌شوند، OGP اقدام به توسعه یکی از بهترین و جامع‌ترین راهنماهای حوزه شفافیت تحت عنوان «راهنمای دولت باز» نموده است.

این راهنما بصورت جالبی در حوزه‌های متنوع (که در تصویر فوق ذیل تقسیم‌بندی کلی Cross Cutting Topics و Focused Topics قابل مشاهده است) پیشنهاداتی را در این چهار سطح ارائه می‌کند:

1. پیشنهادات اولیه (Initial)
   راهکارهای مقدماتی برای کشورهایی که می‌خواهند فرآیند تحقق دولت باز را شروع کنند.
2. پیشنهادات متوسط (Intermediate)
   راهکارهایی برای آن دسته از کشورها که مقدمات کار را فراهم کرده‌اند و اکنون قصد توسعه دولت باز را دارند.
3. پیشنهادات پیشرفته (Advanced)
   راهکارهایی تکمیلی که هر کشور با اجرای آن‌ها به سطح بالای دولت باز و شفافیت دست پیدا می‌کند.
4. پیشنهادات نوآورانه (innovative)
   پیشنهاداتی که هنوز به صورت رسمی به عنوان یک راهکار پذیرفته‌ نشده‌اند و برخی کشورها به صورت داوطلبانه در حال اجرا و آزمون آن‌ها هستند

گزارش سالانه‌ی وضعیت داده باز در جهان، سال 2015

در خلاصه‌ی اجرایی این گزارش آمده است:

از نظر پروژه جهانی عدالت، «دولت باز» (که آن را دولتی می‌دانند که با اشتراک گذاری اطلاعات، در اختیار قراردادن ابزارهای لازم به مردم، خود را نسبت به مردم پاسخگو می‌داند و شهروندان را به مشارکت سیاسی و مشارکت در تدوین سیاست‌های کلان کشور ترغیب می‌کند) از بخش‌های حیاتی تشکیل‌دهنده‌ی سیستم قانونی حکمرانی است.

این گزارش به بررسی وضعیت باز بودن دولت‌های دنیا بر اساس چهار معیار مختلف پرداخته است. نویسندگان گزارش بیان داشته‌اند که با بررسی این 4 معیار در کشورهای مختلف می‌توان به کیفیت ارتباط مردم و دولت در آن کشور پی برد. این 4 معیار عبارتند از:

1-    قوانین و اطلاعات دولتی با دسترسی عمومی

2-    حق دسترسی به اطلاعات

3-    مشارکت شهروندان

4-    سازوکارهای بازخواست و دادخواهی

متأسفانه کشور عزیزمان، جمهوری اسلامی ایران، در این رتبه‌بندی که از معیارهای مهم وضعیت دولت باز در دنیا به شمار می‌رود، وضعیت خوبی ندارد. ما 99امین کشور در بین 102 کشور هستیم. «داده باز برای ایران» تلاش دارد با ترویج مباحث داده باز، به طور خاص «داده باز حاکمیتی»، قدمی برای توسعه‌ی کشورمان بردارد. در این راه به دعا و یاری شما نیازمندیم.

شما می‌توانید این گزارش را از پیوند زیر بارگیری نمایید:

دریافت
عنوان: گزارش وضعیت دولت باز در کشورهای مختلف
حجم: 6.64 مگابایت
توضیحات: OPen Government Index - World Justice Project

همچنین تصاویر بخش‌های مهم این گزارش به همراه پیوندهای اصلی آن در ادامه مطلب آمده است. انشاالله در آینده ترجمه کامل و تحلیل این گزارش نیز در «داده باز برای ایران» منتشر خواهد شد.

کشورهای خواهان عضویت در «مشارکت دولت باز» (OGP) باید متعهد به رعایت اصول دولت باز و شفاف با حمایت از بیانیه دولت باز شوند. با امضای این بیانیه، کشورها نسبت به «پرورش فرهنگ جهانی دولت باز در جهت توانمند کردن و در اختیار قرار دادن قدرت به شهروندان و پیشرفت آرمان‌های دولت باز و مشارکتی قرن 21» متعهد می‌شوند.

این بیانیه تاکنون توسط 66 کشور عضو OGP امضاء شده است. کشورهایی نیز که در حال توسعه برنامه‌های عملیاتی هستند نامه‌ای در حمایت از بیانیه مذکور همراه با برنامه نهایی عملیاتی خود ارسال می‌کنند.

بیانیه دولت باز

به عنوان اعضای OGP، متعهد به اصول مندرج در بیانیه جهانی حقوق بشر، کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه فساد و سایر اسناد بین‌المللی قابل اجرا مربوط به حقوق بشر و حکومت خوب (Good Governance):

در مجموعه مطالبی که برای چند هفته در روزهای چهارشنبه منشتر خواهد شد، به معرفی و مرور سازمان‌ همکاری دولت باز (Open Government Partnership) خواهیم پرداخت. در پایان، مجموعه مطالب برای بارگیری منتشر خواهدشد.

مقدمه

«مشارکت در حکمرانی باز» یا ^[1]OGP یک جنبش جهانی است که در راستای ترویج فعالیت‌های چندجانبه بین‌المللی و ایجاد تعهدات قوی در نهادهای دولتی به منظور، افزایش مشارکت مردمی، مبارزه با فساد و بکارگیری فناوری‌های جدید برای ایجاد دولت‌هایی بازتر، اثربخش‌تر و پاسخگوتر فعالیت می‌کند. OGP تلاش می‌کند تا تعهدات مشخصی را از کشورهای داوطلب عضو اخذ نموده و از این طریق حرکتی را در سطح دولت ایجاد نموده، نوآوری را در سطح ملی ترویج نماید.

این سازمان در سپتامبر 2011 و به منظور فراهم‌سازی بستری بین‌المللی برای مصلحان کشورهای مختلف که در راستای ارتقاء دولت‌های خود فعالیت می‌کنند، ایجاد شده است. از آن زمان، اعضای OGP از 8 کشور مؤسس (برزیل، اندونزی، مکزیک، نروژ، فیلیپین، آفریقای جنوبی، انگلستان، ایالات متحده) به 66 (2015) کشور رسیده است. در همه این کشورها، دولت‌ها و نیز مردم در راستای تحول و ایجاد اصلاحاتی مهم در دولت‌های خود در حال تلاش می‌باشند.

گزارشی است بسیار خلاصه، عملیاتی و جالب توجه در رابطه با برخی از مهم‌ترین مؤلفه‌های شفاف شدن حاکمیت (Open Government) نمونه‌هایی را معرفی و گزاره‌هایی را بصورت تجویزی ارائه نموده است. مرور و مطالعه این مطلب را به همه علاقه‌مندان توصیه می‌کنیم:

Transparency & Accountability Initiative: Opening Government - A guide to best practice in transparency, accountability and civic engagement across the public sector

پایگاه opengovstandrads.org که در زمینه‌ی ترویج مفاهیم داده باز، به خصوص داده باز حاکمیتی فعالیت می کند، در کلیپی به مرور چگونگی باز شدن دولت و مفاهیم آن به زبان ساده پرداخته است. در این کلیپ به سایت‌های زیر هم اشاره می‌شود که برای دسترسی راحت‌تر شما مخاطب گرامی در ادامه مطلب درج شده است. انشاالله در آینده طی سلسله مطالبی به معرفی سایت‌های فعال بین‌المللی در زمینه داده باز خواهیم پرداخت.

اگر نیاز با بارگیری این کلیپ دارید، به ادامه مطلب مراجعه بفرمایید.

پیشتر مطالبی در رابطه با جنبش «مشارکت دولت باز» (OGP) ذکر گردیده است (مطالب مرتبط). در این پست ترجمه بیانیه این جنبش تحت عنوان «بیانیه دولت باز» ارائه می‌گردد.

با تشکر از اقای صادق سلمانی (دانشگاه صنعتی شریف) بابت زحمت ترجمه خوبشون.

ترجمه فارسی بیانیه دولت باز

در ادامه مرور ابعاد داده باز در دنیای آکادمیک، در این پست مایلیم دانشکده فناوری، مدیریت و خط‌مشی (Faculty of Technology, Policy and Management) از دانشگاه فناوری دلفت کشور هلند (Delft University of Technology, the Netherlands) را به صورت مختصر معرفی نماییم. ابتدا شما به تماشای کلیپ زیبای معرفی رویکرد این دانشکده دعوت می‌نماییم:

یکی از پروژه‌هایی که در گروه فناوری اطلاعات و ارتباطات (Section of Information and Communication Technology) این دانشکده مورد پیگیری جدی قرار گرفته، موضوع داده باز و حکومت باز (Open data/open government) می‌باشد (صفحه مرتبط). از طریق این لینک‌ها می‌توانید به برخی کارهای علمی اعضای این گروه، و یا پایان‌نامه‌های کار شده در این حوزه دست یابید.

پیشتر مطالبی را پیرامون جنبش «مشارکت حکومت باز» و نیز راهنمای بسیار مفید آن تحت عنوان «راهنمای حکومت باز» معرفی کرده بودیم. در آنجا توضیح دادیم که در این جنبش، کشورهای مختلف بصورت رسمی متعهد می‌شوند که برنامه‌های مختلفی را در حوزه داده باز و حکومت باز به مرحله اجرا برسانند و در این باب برنامه زمانی مشخصی را نیز ارائه نمایند. اخیرا «همکاری حکومت باز»، تعهدات کشورهای 65 گانه (تاکنون) را در قالب نمودارهایی گرافیکی ارائه و عرضه نموده است تا بدین ترتیب تعهدات را مشخص‌تر، شفاف‌تر و قابل پیگیری‌تر نماید.

در این قسمت، خلاصه‌ای از عناصر ضروری «داده حکومتی باز» ارائه می‌گردد. کار را با تعریف آن آغاز می‌کنیم و مسائلی نظیر پرتال‌های داده باز، کاربردهایی که از داده باز استفاده می‌شود، سیاست‌های افشای داده باز، منابع آموختن و منابع کمکی فنی برای داده باز را پوشش خواهیم داد. این جعبه ابزار لینک‌هایی را ارائه می‌کند که دارای مثال‌های بسیاری است.

آقای دکتر ثنائی در 6 بهمن 1393 ارائه‌ای را با موضوع عمومی آشنایی با شفافیت و حکمرانی باز برگزار نمودند که ضبط و مستند گشته که در اینجا با جداسازی مطالب در بخش‌های موضوعی مختلف، تقدیم می‌گردد. مشاهده این مباحث برای افرادی که علاقه‌مند آشنایی با این حوزه‌ها هستند بسیار ضروری و مفید می‌باشد.

مقاله داده باز متصل حکومتی که توسط جمعی از اساتید دانشگاه سوثمپتون انگلستان University of Southampton در  IEEE Computer Society انتشار یافته است، به مطالعه موردی وبگاه حکومت باز انگلستان می‌پردازد و تجربیات و نحوه‌ی ایجاد حکومت باز را در اینترنت تشریح میکند. در آخر این مقاله، اطلاعات نسبتا کاملی از نویسندگان ارائه شده است.