امروزه تأثیر فناوری در همه شئون زندگی بسیار گسترده و قابل توجه است، که صد البته پارلمان و حوزه قانون‌گذاری نیز از این امر مستثنی نیست. پیشتر مطلبی را در رابطه با «فناوری‌ اطلاعات و ارتباطات در پارلمان: ابزارهایی برای مردم‌سالاری» منتشر کرده بودیم. در این جا گزارش دیگری را معرفی می‌کنیم که به چگونگی پیشرفت پارلمان الکترونیک (e-Parliament) در سطح دنیا می‌پردازد.

نمایندگان منتخب و وکیل مردم هستند و به همین جهت بایستی نسبت به کلیه رفتار و عملکردهای ناظر به نمایندگی خود پاسخگو باشند. یکی از ابتدایی‌ترین این اطلاعات، ارائه اسامی حاضران، متأخرین و غائبان جلسات مجلس است، تا برای نمونه در صورتی که غیبت یا تأخیر نماینده محترم از حد میانگین نمایندگان فراتر رفت، بتوان وی را در قبال این رفتار مورد سوال قرار داد.

در نگاه اول ممکن است بی‌اهمیت به نظر برسد، اما محل نشستن نمایندگان در مجلس پدیده‌های خاصی ایجاد می‌کند و بسیار قابل تحلیل و ارزیابی است. برای نمونه اصطلاحات احزاب «چپ و راست» بر می‌گردد به محل نشستن دو حزب موافق و مخالف دولت حاکم در طرفین چپ و راست مجلس ... و یا اینکه حسب اطلاعات بدست آمده، محل نشستن نمایندگان مجلس کشورمان هر 6 ماه یکبار و توسط رایانه بصورت تصادفی انتخاب می‌گردد.

افشای اموال و دارایی‌ها در اکثر کشورهای دنیا به نحوی و در سطحی وجود دارد. کشورهایی که در سطح لازم از این افشا قرار ندارند روشی را به خدمت می‌گیرند که شفافیت داوطلبانه نام دارد. کشور مکزیک یکی از مواردی است که شفافیت اموال و دارایی‌ها در آن وجود ندارد، فلذا در تعاملی میان نمایندگان موافق و نیز بخش غیرانتفاعی، شفافیت داوطلبانه شکل گرفته و سایت «شفافیت قانونگذاران»  بستر این کار را فراهم نموده است. 

پارلمان اتحادیه اروپا، از نظر ارائه متن مذاکرات صحن و کمیسیون‌های پارلمان از رتبه بالایی برخوردار است. برای نمونه در صفحه «نشست‌ها» زیرمجموعه صفحه تلویزیون پارلمان اتحادیه اروپا می‌توان به فیلم جلسات در حال برگزاری صحن علنی یا کلیه کمیسیون‌ها و یا آرشیو جلسات برگزار شده دست یافت. ترجمه صوتی این فیلم‌ها به حدود 20 زبان پخش شده (تعداد زبان‌ها تا حدی متغیر است)، در حین پخش فیلم، اطلاعات فرد سخنرانی کننده و نیز موضوع درحال صحبت وی به کاربران نمایش داده می‌شود. 

پخش زنده و نیز آرشیو مذاکرات صحن علنی و نیز کمیسیون‌ها

برای نمونه از طریق لینک زیر آرشیو فیلم یکی از جلسات کمیسیون بودجه پارلمان اتحادیه اروپا را مشاهده نمایید (برای باز شدن صفحه روی تصویر کلیک کنید):

شفافیت برای ایران اخیرا تلاش نموده است تا کلیه ضعف‌های ناظر به شفافیت حوزه قانون‌گذاری و بطور خاص با تمرکز بر مجلس شورای اسلامی را بر روی یک نقشه تصویر نماید. این تصویر را در ادامه مطلب مشاهده نمایید.

در این وبسایت شما قادر خواهید بود تا به تمامی موضوعات مطرح شده در سنا و مجلس نمایندگان با تفکیک روز و موضوع گوش دهید. همچنین لینک تمامی کمیته های مجلس سنا و نمایندگان نیز در تمامی موضوعات موجود است و با انتخاب هر حوزه میتوانید از ریز تصمیمات گنگره درباره آن موضوع با خبر شوید. 

پیشتر، هفتمین گزارش شفافیت هدایا در پارلمان اتحادیه اروپا را معرفی کرده بودیم (این لینک). اخیرا هشتمین گزارش شفافیت هدایا در این پارلمان 751 نفره نیز که از بازه نیمه 2014 تا مارس 2015 را پوشش می‌دهد منتشر گردیده است. در این گزارش (که مطابق همیشه در صفحه اخلاق و شفافیت پارلمان اروپا منتشر می‌گردد)، اطلاعاتی همچون نام نماینده هدیه گیرنده و سمت وی، نام هدیه دهنده و سمت وی، محل و تاریخ دریافت هدیه، محدوده قیمت هدیه (کمتر یا بیشتر از 150 یورو)، عنوان هدیه و مبلغ تخمینی آن و نیز تصویری از آن هدیه ارائه گردیده است. شما را به مشاهده جزئیات این گزارش دعوت می‌کنیم.

بدون شک رشوه یکی از مذموم‌ترین و مخرب‌ترین آسیب‌هایی است که می‌تواند تعاملات سالم انسانی (چه درون دولت و چه فراتر از آن) را تخریب نماید. به همین دلیل دولت‌های مختلف اقدامات گوناگونی را برای مقابله با این مفسده بزرگ صورت می‌دهند. در ادامه تلاش می‌گردد تا رویکرد غالب سنتی مقابله با این فساد توضیح داده شده و ضمن معرفی رویکرد نوین مبتنی بر شفافیت، این دو را به مقابله با یکدیگر نشانده، در انتها گزارش مختصری از تجربه اتحادیه اروپا را ارائه نماییم.

بدون تردید در کلیه نظام‌های مردم‌سالارانه، مجلس از نقش و جایگاه مهمی برخوردار است. این نهاد به عنوان مهم‌ترین نهاد قانون‌گذاری در کشور، نقش مهمی را در شناسایی مسائل دارای اولویت، و قانون‌گذاری برای حل آن مسائل برخوردار است و به همین دلیل هرگونه ضعف و نقص در اجرای این مهم، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری برجای گذارد. در کشور ما نیز بی‌تردید این نهاد از جایگاه بلندی برخوردار است و بطور ویژه بدلیل اهمیت مسائلی همچون آرمان رفیع مرجع شدن الگوی حکومتی کشورمان برای سایر کشورها و نیز مسائلی دیگر از جمله فشارهای خارجی و تحریم، ضرورت دقت در ارتقاء و بهینه‌سازی این نهاد مهم جدی‌تر از پیش خودنمایی می‌کند.

پارلمان‌ها در کشورها بایستی در عملکرد خود بسیار اثربخش، در اقدامات خود شفاف و دارای ارتباطاتی قوی با مردم خود باشند. دومین مجموعه از سری OPPD، نقشه راهی را برای مدیران ICT و سایر مسئولین پارلمان در حوزه نظارت بر ICT ارائه می‌کند و آن‌ها را در مسیر برنامه‌ریزی و توسعه نظام‌های رایانه‌ای و ارتباطی یاری می‌رساند.

بانک جهانی به همراه اتحادیه پارلمان‌های مشترک‌المنافع سندی را منتشر کرده‌اند که در آن، پیشنهادات مفیدی در راستای افزایش شفافیت پارلمان ارائه شده است.