با توجه به وجود قوانین الزام آور برای ایجاد شفافیت در امور مالی شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهرها در کشور، ولی میبینیم که به این قوانین عمل نمیشود، حال یا بخاطر عدم اطلاع مردم از حق قانونی خود و عدم مطالبه گری در این زمینه، و یا بخاطر مغفول نگاه داشتن این قوانین بوسیله برخی ذینفعان. نتیجه یکی است؛ ناکارآمدی و بستر مناسب برای فساد مالی...

همواره دستیابی به منابع اطلاعاتی و پایگاه‌های داده معتبر برای تحقیق و پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار بوده است، زیرا منابع اطلاعاتی معتبر باعث بهبود کمی و کیفی پژوهش‌ها می‌شود. یکی از پایگاه‌های اطلاعاتی که همیشه مورد اطمینان پژوهشگران قرار دارد، بانک جهانی است.در قسمت اول این مطلب بخشی از پایگاه‌های اطلاعاتی بانک جهانی را معرفی کردیم. در این قسمت ادامه آن را با هم مرور خواهیم کرد.

در کشور ما سالانه 22 میلیارد دلار ارز از کشور به صورت قاچاق خارج می‌شود که این رقم معادل یک سوم از واردات کشور است. با وجود این که در ایران، بیست و چهار دستگاه و اداره به مبارزه با قاچاق می‌پردازند اما تنها سه درصد از این حجم گسترده قاچاق کشف و ضبط می شود. در سال‌های اخیر استفاده‌ی از سامانه‌های رهگیری کالا در کشورهای مختلف توانسته است کمک شایانی به برخورد با قاچاق انجام دهد، رویکردی که در ایران با یک تجربه ناموفق همراه بوده است. در این پست کوشیده‌ایم با مرور تجربه‌ی کشور ترکیه در استفاده از این سامانه و هم‌چنین مرور یک تجربه داخلی مشابه، راه‌حلی مناسب برای مبارزه با قاچاق کالا در کشور پیدا کنیم.

پارلمان ها متشکل از نمایندگان و وکلای ملل هستند. مردم با انتخاب نمایندگانشان در پارلمان حق دارند تا از نحوه عملکرد آنان اطلاع داشته باشند. یکی از شاخص های شفافیت در پارلمان های دنیا، شاخص شفافیت در بودجه و هزینه های خود پارلمان است. اینکه هر پارلمان چه هزینه هایی داشته است. هزینه های روند های اداری، هزینه های سفرهای خارجی نمایندگان، قراردادها و ... همگی باید برای مردم مشخص و واضح باشد، تا علاوه بر جلوگیری از فساد، زمینه پاسخگویی از نمایندگان در این موضوع ایجاد شود.

ویژه‌نامه‌ی تحلیلی رصد زیر نظر دفتر پژوهش مؤسسه فرهنگی هنری خراسان در شماره‌ی بهار 1395 خود در 120 صفحه بصورت ویژه به بررسی عملکرد وزارت بهداشت و به صورت خاص، طرح تحول نظام سلامت پرداخته است. در این شماره و در گزارشی که با همکاری گروه شفافیت برای ایران تدوین شده است، به بررسی موضوع شفافیت در نظام سلامت پرداخته شده است.

مشارکت شهروندان در اداره امور شهری می تواند با استفاده از روش های متفاوت و متنوعی  صورت پذیرد. یکی از این روش های مشارکت، همکاری شهروندان در تامین مالی پروژه های مختلف شهری  یا اصطلاحا «تامین مالی جمعی» است. در این پست با این روش که امروزه در بسیاری از پروژه های مختلف  از جمله پروژه های آموزشی،بهداشتی، عمرانی و .... استفاده می شود بیشتر آشنا خواهیم شد.

سازمان جهانی بهداشت، پروژه‌ای را با عنوان «اتحاد شفافیت دارویی (MeTA)» به صورت آزمایشی در چند کشور جهان هدایت کرده است. در پایگاه اینترنتی www.medicinestransparency.org اطلاعات مفصلی از نحوه‌ی شکل‌گیری و هدایت این پروژه در دسترس عموم مردم قرار دارد. متن پیش رو خلاصه‌ای از گزارش متا با عنوان «مروری بر نمونه آزمایشی» است. این گزارش به صورت کامل در 32 صفحه از طریق این پیوند در دسترس است.

همواره دستیابی به منابع اطلاعاتی و پایگاه‌های داده معتبر برای تحقیق و پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار بوده است، زیرا منابع اطلاعاتی معتبر باعث بهبود کمی و کیفی پژوهش‌ها می‌شود. یکی از پایگاه‌های اطلاعاتی که همیشه مورد اطمینان پژوهشگران قرار دارد، بانک جهانی است

بانک جهانی در سال ۱۹۴۵ و بعد از جنگ جهانی دوم برای کمک به بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ تشکیل شد ولی در سال‌های بعد برای ارتقای توسعه‌جهانی تلاش‌های خود را آغاز کرد و تا به امروز نیز برای دستیابی به مقاصد خود از هیچ تلاشی فروگذاری نکرده است.

این پایگاه از پنج بخش تشکیل شده است که عبارتند از:

این بانک به کشورهای در حال توسعه خدمات وام‌دهی و کمک‌های فنی و تکنیکی خود را ارائه می‌دهد.

این موسسه وظایف حمایتی بانک در قبال بخش خصوصی کشورهای عضو را عهده‌دار شده است.

    این موسسه به کشورهای با درآمد سرانه روزانه کمتر از ۲۵/۱ دلار وام‌های با بهره کم اعطا می‌کند.

این مرکز بین‌المللی وظیفه داوری و حل‌ و فصل اختلافات فی‌مابین سرمایه‌گذاران خارجی و کشورهای عضو را بر عهده دارد.

این موسسه، تشویق سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه را در دستور کار خود قرار داده است.

هر سازمان و تشکیلاتی برای رسیدن به برخی از اهداف تشکیل می‌شود، بانک جهانی نیز از این مقوله مستنا نیست. اهدف اصلی این پایگاه، رشد و توسعه اقتصادی، پایان فقر و افزایش رفاه در کشورهای مختلف جهان است که با رسیدن به این هدف می‌تواند به اهداف زیر نیز دست‌ پیدا کند:

بانک جهانی با همکاری و همیاری پایگاه‌های آماری کشورهای مختلف جهان، زیرمجموعه‌های خود و استفاده از  سازمان‌های مختلف همچون سازمان تجارت جهانی ، فائو، سازمان  بین المللی کار ، یونیسف و … به جمع‌آوری اطلاعات  و انتشار آن می‌پردازد.

این پایگاه داده‌های خود را در بخش‌های مختلفی طبقه‌بندی کرده است که در ادامه به شرح تفصیلی این دسته‌بندی ‌می‌پردازیم.

این بخش به بررسی و آنالیز اقدامات نهادهای کشاورزی در رشد و توسعه این صنعت در جهان پرداخته است. اطلاعات جمع‌آوری شده، شاخص‌های مرتبط با اشتغال‌زایی، زمین‌‌ و محصولات کشاورزی، جمعیت و توسعه روستایی را در بردارد که این شاخص‌ها به صورت تفصیلی در زیر آمده است:

داده‌های این بخش به پوشش مسائلی چون: کار کودکان، پناهندگان و پناه‌جویان، میزان امید به زندگی و … ‌می‌پردازد که منابع این داده‌ها سازمان‌هایی نظیر: یونیسف، بانک جهانی و ادارات ملی آمار است.

شاخص‌ها به صورت تفصیلی در زیر آمده است:

نیروی کار و اشتغال یکی از پارامترهای اساسی در اقتصاد کشورها محسوب می‌شود، به همین جهت بانک جهانی با استفاده اطلاعات سازمان بین‌المللی کار به بررسی این موضوع پرداخته است.

در این بخش اطلاعات مربوط به کار و اشتغال نظیر: نرخ بیکاری ، جمعیت نیروی کار، اشتغال افراد جمع‌آوری شده است.

شاخص‌ها به صورت تفصیلی در زیر آمده است:

انتظار می‌رود تغییرات آب و هوایی سخت‌ترین ضربه ها را به کشورهای درحال توسعه وارد کند، به همین دلیل ارائه راهکاری مناسب نیاز به یک همکاری بین‌المللی و همه جانبه دارد. به همین دلیل بانک جهانی شروع به جمع‌آوری اطلاعات در این حوزه کرده است. داده های جمع‌آوری شده به بررسی و آنالیز سیستم‌های آب و هوایی، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و میزان بهره‌وری از انرژی پرداخته است.
شاخص‌ها به صورت تفصیلی در زیر آمده است:

 محیط زیست، آب‌های شیرین، هوای پاک، جنگل‌ها، منابع دریایی و مراتع همگی ابزاری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی محسوب می‎شوند. بانک جهانی به عنوان یکی از مروجین و سرمایه‌داران کلیدی این حوزه همه‌ی تلاش خود را برای ارتقاء محیط زیست به کار گرفته است. داده‌هایی که این پایگاه در بخش محیط‌زیست گردآوری می‌کند شاخص‌های زیادی از جمله: تنوع زیستی، پوشش گیاهی، تولید گازهای گلخانه‌ای و آلودگی را در بردارد.
شاخص‌ها به صورت تفصیلی در زیر آمده است:

در این بخش تمام پارامترهای مربوط به توسعه شهری همچون جمعیت،حمل و نقل و منابع انرژی تحت آماری دقیق بیان شده است.
شاخص‌ها به صورت تفصیلی در زیر آمده است:

ادامه این پایگاه در بخش‌های بعدی منتشر خواهد شد...

برگرفته از دیتاپول: datapool.ir

یکی از کشورهای اجرا کننده EITI ، همسایه شرقی ما، جمهوری اسلامی افغانستان است. این کشور که سالهاست با جنگ های داخلی و خارجی دست و پنجه نرم می کند، دچار فساد مزمن اداری است. با توجه به منابع غنی معدنی موجود در افغانستان، ایجاد شفافیت در این حوزه را یکی از مهم ترین راه های پیشرفت است. اجرای EITI هرچند تا کنون مزایای مهمی در این کشور به همراه داشته است، اما به نظر می رسد راه زیادی در پیش باشد.

«لابراتوار نوآوری ترافورد» با استفاده از داده باز انواع راه حل های ابتکاری برای تجزیه و تحلیل مسائلی که در شهر ترافورد اتفاق می افتد را  برای استفاده توسط سیاست گذاران و مشارکت و تعامل بیشتر با مردم ارایه می کند.در این پست به معرفی برخی از ویژگی ها و بخش های این پایگاه  کاربردی می پردازیم.

در ویدئوی پیش‌رو، خلاصه‌ای از آنچه تا به حال در حوزه‌ی شفافیت نظام سلامت تهیه شده در دانشگاه علوم پزشکی لرستان ارائه شده است. این جلسه به دعوت بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی لرستان در تاریخ 23 اردیبهشت 1395 برگزار شده است. در ادامه علاوه بر مشاهده‌ی این ارائه می‌توانید راه حلی جهت مطالبه‌ی شفافیت در نظام سلامت را مطالعه کنید.

در ادله شرعی، دلایلی برای نظارت مردم وجود دارد که در این نوشته، به آنها میپردازیم. همچنین به بررسی راهکار تحقق نظارت مردم بر عملکرد مسئولین میپردازیم.

نظارت مردم بر عملکرد مسئولین - ادله و راهکار تحقق نظارت مردم

بنیاد شفافیت صنایع استخراجی Extractive Industries Transparency Initiative) EITI)، یک استاندارد جهانی در بخش های نفت، گاز و  مواد معدنی است که در سال 2003 تاسیس شد تا از طریق انتشار کامل و تایید پرداخت های صورت گرفته که از سوی شرکت ها و درآمدهایی که از این طریق نصیب دولت شده است، مدیریت بهینه منابع در کشورهای غنی ارتقا یابد. قبلا (اینجا) EITI معرفی شده بود. فایل ضمیمه گزاره برگ این سازمان بین المللی است که برای اولین بار توسط شفافیت برای ایران به زبان فارسی منتشر می‌شود.