اندیشکده «شفافیت برای ایران»

یکی از محورهای شفافیت مجلس، شفافیت حضور و غیاب نمایندگان است. در صورتی که حضور و غیاب نمایندگان به اطلاع عموم مردم برسد، ضمانت حضور به موقع و حاضر بودن نمایندگان در مجلس خواهد بود. در همین راستا، با این سوال که «اهمیت حضور به موقع نمایندگان مجلس در نگاه مقام معظم رهبری چیست؟» به بیانات مقام معظم رهبری رجوع کردیم. در جستجویی که داشتیم، به بیاناتی در این رابطه برخوردیم که می‌توانید در ادامه آن‌ها را مطالعه کنید.

در مطلب پیشین به بررسی وظایف و اختیارات یک نماینده مجلس پرداختیم. در این نوشته به بررسی فرایندهای نظارتی موجود در مجلس و نقد آ‌ن‌ها و ارائه راه پیشنهادی برای نظارت بر مجلس می‌پردازیم.

مسئولیت‌پذیری و جلوگیری از بروز فساد، همواره مهم‌ترین رکن اداره یک کشور به حساب می‌آید. حال هرچه وظیفه فرد یا افرادی مهم‌تر باشد، این اهمیت بیشتر بروز و ظهور پیدا می‌کند. یکی از وظایف خطیری که در یک کشور باید به بهترین شکل ممکن صورت پذیرد، وظیفه قانونگذاری و نمایندگی در مجلس تقنین می‌باشد. در این گزارش به بررسی اختیارات و وظایف یک نماینده می‌پردازیم تا اهمیت این مسئولیت به خوبی روشن شود و سپس راهکارهایی که موجب کاهش فساد و افزایش مسئولیت‌پذیری در این سمت می‌شود را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

بند 18 سیاست‌های کلی نظام اداری عبارت است از: «شفاف‌سازی و آگاهی بخشی نسبت به حقوق و تکالیف متقابل مردم و نظام اداری با تأکید بر دسترسی آسان و ضابطه‌مند مردم به اطلاعات صحیح». شفاف‌سازی و آگاهی بخشی نسبت به حقوق و تکالیف مردم و نظام اداری، موادی است که به عنوان یک مقوله مهم در نظام اداری محسوب می‌شود. شفافیت می‌تواند فساد را کاهش داده و زمینه‌های شکل‌گیری فساد را محدود کند، کارایی و کارآمدی نظام اداری را فزونی بخشد و در نهایت کارآمدی سیستم حکومتی کشور را ارتقاء دهد. در همین راستا، بند 19 سیاست‌های کلی نظام اداری عبارت است از: «زمینه سازی برای جذب و استفاده از ظرفیت‌های مردمی در نظام اداری». مشارکت دادن مردم در نظام اداری باعث افزایش سرعت و دقت فرایندهای اداری شده و مشکلات موجود با همکاری مردم بسیار ساده‌تر قابل رفع خواهد بود. اما زمینه‌ساز مشارکت مردم، شفافیت اطلاعات و ارائه اطلاعات می‌باشد. در این نوشته تلاش شده است تا مفهوم شفافیت و مشارکت مردم و راه‌های آن به صورت تفصیلی‌تر مورد بررسی قرار بگیرد.

اگر شما بخواهید برای انتخاب واحد اساتیدی را با ویژگی‌های مورد نظر خود انتخاب کنید، چه می‌کنید؟ از دوستان می‌پرسید؟ یا اینکه به صورت اتفاقی انتخاب می‌کنید؟ در این مطلب سامانه‌ای را به شما معرفی می‌کنیم که به راحتی می‌توانید اساتید مورد علاقه خود را در آن بیابید.

حقوق دولتی نوعی مالیات اختصاصی در معادن است که به دلیل عدم گسترش فعالیت های معدنی در کشور هنوز جنبه درآمدی خاصی برای دولت ندارد. اما تنها منبع اطلاعاتی قابل تکیه کشور در خصوص معادن با توجه به جمع آوری آن گردآوری شده است. لذا اهمیت برنامه ریزی برای اصلاح روش های اخذ آن اهمیت دارد.

یکی از دانشجویان علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در تحقیقی دانشجویی به موضوع "چرایی نپیوستن نامزدهای نمایندگی مجلس استان همدان به پویش شفافیت داوطلبانه" پرداخته‌است. خلاصه‌ای از این تحقیق تقدیم شما می‌شود.

در تاریخ 23 تیر 1395، جلسه‌ای در مؤسسه‌ی ایتان شکل گرفت تا دکتر پوریا نسیمی، تجربه‌ی شفافیت در بیمه‌ی درمانی بانک ملّی ایران را شرح دهند. در ادامه گزارشی از این جلسه و ابعاد پروژه‌ی«سامانه هوشمند سلامت و درمان بانک ملی ایران» بررسی شده و مزایا و نتایج آن برای ذی‌نفعان تشریح شده است.

در پی ماموریت دکتر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی به مرکز پژوهش‌های مجلس درخصوص تهیه گزارشی درباره فیش‌های حقوقی غیرمتعارف و بررسی راهکارهای جلوگیری از تکرار آن، این مرکز پیش‌نویس طرحی را تهیه و ارائه کرد. متاسفانه در این طرح هیچ استفاده‌ای از نظارت عمومی و مشارکت مردمی برای پیشگیری و مبارزه با فساد نشده است.

معادن از جمله مزیت های اقتصادی کشور هستند که، به دلیل وابستگی ساختاری دولت به صادرات نفت خام، کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. یکی از خصوصیات ذاتی این بخش حیاتی بودن ارتباط با سایر اجزای حکومتی است مانند سازمان های زیست محیطی، قوه قضاییه و... بر این اساس فرآیند اتخاذ تصمیم و سیاست های بخشی در آن بسیار حساس است. اصلی ترین نهاد این فرآیند شورای عالی معادن و مهم ترین راهکار برای ارتقا و بهینه نمودن تصمیمات، ایجاد شفافیت در خصوص جلسات آن است.

جلوگیری از پرداخت‌های غیرمتعارف در سازمان‌‌ها و نهادهای دولتی مشکلی نبوده است که منحصر در کشور ما ‌باشد. مرور تجربیات جهانی در این زمینه حاکی از آن است که بدون شفافیت در روابط مالی راهکارهای تقنینی و نظارتی معطوف به افزایش بهره‌وری و کاهش فساد، کارآمد نیستند و بالعکس در محیط شفاف حتی در صورت وجود بستر مساعد قانونی برای سوء استفاده، احتمال اضافه برداشت از منابع عمومی کاهش پیدا خواهد کرد. در این گزارش می‌کوشیم ضمن بررسی تجربیات جهانی در زمینه شفافیت پرداخت‌ها، به بررسی سامانه مشابه در کشورمان بپردازیم.

اطلاعات زمین شناسی از جمله نیازهای یک فعالیت معدنی است. از آنجا که وظیفه اصلی جمع آوری و تولید این اطلاعات بر عهده دولت هاست، چگونگی افشای آن، به صورتی که در زمان مناسب و با فرمتی کارا در اختیار فعالان معدنی قرار گیرد، اهمیت فراوانی دارد. عدم تمرکز در تولید اطلاعات و ضعف در انتشار آنها دو چالش اصلی این حوزه در کشور ما است.

نیم‌نگاهی به ضرورت مبارزه با فساد و نیز افزایش اعتماد عمومی به مسئولین، و نیز بررسی تجارب بین‌المللی، جای تردیدی را نسبت به ضرورت وجود قانونی ناظر به «ثبت و اعلام عمومی فهرست درآمدها و دارایی‌های مسئولین و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران» باقی نمی‌گذارد. در این مطلب، شفافیت برای ایران تلاش نموده است تا با بررسی تجارب بین‌الملی، متن پیشنهادی اولیه‌ای را در این حوزه تدارک ببیند. امیدواریم این متن دستمایه ملاحظه، ارزیابی و استفاده حقوقدانان و نیز سیاست‌گذاران این عرصه قرار گیرد.