اندیشکده «شفافیت برای ایران»

پارلمان ها متشکل از نمایندگان و وکلای ملل هستند. مردم با انتخاب نمایندگانشان در پارلمان حق دارند تا از نحوه عملکرد آنان اطلاع داشته باشند. یکی از شاخص های شفافیت در پارلمان های دنیا، شاخص شفافیت در بودجه و هزینه های خود پارلمان است. اینکه هر پارلمان چه هزینه هایی داشته است. هزینه های روند های اداری، هزینه های سفرهای خارجی نمایندگان، قراردادها و ... همگی باید برای مردم مشخص و واضح باشد، تا علاوه بر جلوگیری از فساد، زمینه پاسخگویی از نمایندگان در این موضوع ایجاد شود.

در یک تقسیم‌‌بندی کلی می‌توان حوزه‌ی شفافیت را به دو حوزه کلی تقسیم کرد: شفافیت سیاسی (حاکمیتی) و شفافیت اطلاعاتی (اقتصادی). در شفافیت سیاسی (حاکمیتی) عمده تمرکز بر مبارزه با فساد، مسئولیت‌پذیر و پاسخگو کردن مسئولین یک کشور است. اما وقتی حاکمیت از نظر پیکره خود سالم شد، برای حسن رفتار و عملکرد، نیازمند شناخت مناسبی از محیط پیرامونی خود است. در این مطلب کوشیده‌ایم تا با تفکیک شفافیت اقتصادی و شفافیت سیاسی نگاه جامعی به مفهوم شفافیت داشته باشیم.

یکی از دانشجویان علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در تحقیقی دانشجویی به موضوع "چرایی نپیوستن نامزدهای نمایندگی مجلس استان همدان به پویش شفافیت داوطلبانه" پرداخته‌است. خلاصه‌ای از این تحقیق تقدیم شما می‌شود.

پایگاه Legislative Openness Data Explorer  با گردآوری اطلاعات از مجالس دنیا توانسته است به مقایسه‌ی سی و یک کشور از منظر شاخص‌های شفافیت و داده‌باز پارلمانی بپردازد. اطلاعات این پایگاه از مراکز رصد و نظارت بر مجالس در کشورهای مختلف و هم‌چنین به‌صورت جمع‌سپاری تهیه شده است. در این گزارش ضمن معرفی این پایگاه می‌کوشیم تا به مقایسه‌ی چهار کشور کلمبیا، غنا، اردن و انگلیس از منظر شفافیت پارلمانی بپردازیم.

پارلمان ها متشکل از نمایندگان و وکلای ملل هستند. مردم با انتخاب نمایندگانشان در پارلمان حق دارند تا از نحوه عملکرد آنان اطلاع داشته باشند. یکی از شاخص های شفافیت در پارلمان های دنیا، شاخص شفافیت در بودجه و هزینه های خود پارلمان است. اینکه هر پارلمان چه هزینه هایی داشته است. هزینه های روند های اداری، هزینه های سفرهای خارجی نمایندگان، قراردادها و ... همگی باید برای مردم مشخص و واضح باشد، تا علاوه بر جلوگیری از فساد، زمینه پاسخگویی از نمایندگان در این موضوع ایجاد شود.

پارلمان ها متشکل از نمایندگان و وکلای ملل هستند. مردم با انتخاب نمایندگانشان در پارلمان حق دارند تا از نحوه عملکرد آنان اطلاع داشته باشند. یکی از شاخص های شفافیت در پارلمان های دنیا، شاخص شفافیت در بودجه و هزینه های خود پارلمان است. اینکه هر پارلمان چه هزینه هایی داشته است. هزینه های روند های اداری، هزینه های سفرهای خارجی نمایندگان، قراردادها و ... همگی باید برای مردم مشخص و واضح باشد، تا علاوه بر جلوگیری از فساد، زمینه پاسخگویی از نمایندگان در این موضوع ایجاد شود.

نشست خبری «شفافیت داوطلبانه نامزدهای انتخابات مجلس» روز دوشنبه 21 دی ماه 1394 برگزار شد.

شاخص‌های اطلاعاتی متعددی هستند که وجود توأمان آنها می‌تواند عملکرد سالم مجلس شورای اسلامی را دلالت نماید. در ادامه تلاش گردیده تا این شاخص‌ها احصا و در یک جدول گردآوری و ارائه گردد. گفتنی است برخی از موارد مطرح شده قدری اجمالی و کلی هستند که با تفصیل آنها تعداد محورها براحتی از 100 عدد عبور خواهد کرد.

• نکته 1: در رابطه با بسیاری از این محورهای اطلاعاتی، در پست‌های متعددی از این وبسایت توضیحاتی ذکر گردیده است. برای دستیابی به آنها می‌توانید پرونده شفافیت مجلس و پارلمان را مشاهده کنید.
• نکته 2: بدیهی است مبتنی بر هر یک از این شاخص‌ها، می‌توان وضعیت زمینه‌ای شفافیت، مشارت و نظارت در مجلس شورای اسلامی را ارزیابی کرد. نمونه اولیه این ارزیابی که مبتنی بر تعدادی معدود اما پر اهمیت از این شاخص‌ها صورت پذیرفته است، در این مطلب قابل مشاهده است.
• نکته 3: لطفا نکات خود به منظور تکمیل یا اصلاح موارد مندرج در این جدول را ذیل همین مطلب به اشتراک بگذارید.

نمایندگان پارلمان در حکومتها، مهمترین ارتباط دهندگان میان حاکمان و مردم بحساب می آیند. با وجود نمایندگان قوی در پارلمان ها، رابطه میان مردم و حکومت بسیار قوی میشود. وقتی نمایندگان قوی شدند، نظارت مردم بر حاکمان نیز بیشتر میشود. در برخی از کشورها، قانون گذار، یک نقش صوری است و رابطه ای میان حاکم و مردم وجود ندارد. وقتی پارلمان ها ضعیف باشند احتمال بسیار زیادی وجود دارد که رابطه میان حاکمان و مردم، به جای اینکه به حکومت داری تبدیل شود، به دیکتاتوری تبدیل می شود. اما شاخصهای یک انتخابات باز و کارآ برای بوجود آوردن یک پارلمان قوی چیست؟

آیا تا بحال برای شما پیش‌‌آمده است که بخواهید از آن‌چه در جلسات شورهای مختلف می‌گذرد مطلع شوید؟‌ ما به عنوان طی شرکت در انتخابات کسانی را برای ایفای مسئولیت‌های مختلف در مناصب مختلف کشور انتخاب می‌کنیم. نتیجه‌ی آرای ما  شوراها و کمیسیون‌هایی است که اعضای آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با آرای ما و دیگر شهروندان جمهوری اسلامی ایران انتخاب شده‌اند. اما متاسفانه به علت ضعف قانونی، اطلاعات چندانی منتشر نمی‌شود. مردم هم تا اطلاعات درست، دقیق و جزئی از مسائل مطرح در شوراها و کمیسیون‌های مختلف نداشته باشند، نمی‌توانند به درستی بر نماینده‌های خود نظارت کنند.

در کشورهای مختلف، وب‌سایت‌های مختلفی برای بهبود ارتباط بین مردم و مسئولین تلاش می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین بخش‌های ارتباط مردم و مسئولین، ارتباط با نمایندگان مجلس‌های مختلف است که باید بیشترین ارتباط را با مردم داشته باشند. می‌توان نمایندگان مجلس را واسطی بین قلب اجتماع و مسئولین سطح بالای هر کشور یا دستگاه حاکمیتی دیگری دانست.  در این نوشته به بررسی سایت Vouliwatch.gr از یونان می‌پردازیم که مثال خوبی برای بهبود ارتباط مردم و نمایندگان مجلس است.

به نقل از parliran.ir :

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه ای خرید و فروش مستقیم و غیر مستقیم رأی در انتخابات قوه مقننه را جرم محسوب کردند. نمایندگان در نشست علنی روز یکشنبه (10 آبان ماه 1394) با الحاق یک بند به ماده 66 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی با 120 رأی موافق، 33 رأی مخالف و 12 رأی ممتنع از مجموع 199 نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.

این سند گزارشی است از میزان تطابق پارلمان های کشورهای صربستان، کرواسی، بوسنی و هرزگوین، مقدونیه، آلبانی، اسلونی و مونتنگرو، با شاخص های بیانیه پارلمان باز. بر اساس این سند، پارلمان باید جامع، پاسخگو و علاقه مند به پاسخ دادن به شهروندان باشد. باز بودن پارلمان موجب میشود که شهروندان در فرآیند قانون گذاری شرکت کنند و اجازه میدهد تا از نمایندگان خود در پارلمان پاسخ بطلبند تا مطمئن شوند که منافع آنان در پارلمان مد نظر قرار میگیرد. "شفافیت"، "نظارت"،  "پاسخگویی" و "جلوگیری از فساد" در خانه ملت، از اهداف اصلی این سند است.