اندیشکده «شفافیت برای ایران»

دولت فدرال ایالات متحده، در راستای شفافیت هر چه بیشتر و نیز تحت پارادایم داده حکومتی باز، اقدام به انتشار گزارش چگونگی بازدید از سایت‌های دولتی نموده است. در این گزارش می‌توان تعداد بازدید کننده‌ها، ویژگی‌های فنی مرور آنها و نیز پربازدید‌ترین سایت‌های دولتی را مشاهده نمود. البته داده تفصیلی مرتبط با این بازدیدها نیز در قالب API و با فرمت JSON نیز در همین پایگاه ارائه می‌گردد. توضیحات بیشتر از این وبسایت را از زبان خود آنها بشنوید:

analytics.usa.gov

(با تشکر از آقای یاسر رضایی بابت معرفی این سایت جالب)

پیشتر سازمان‌های نظارت بر پارلمان‌ها (Parliamentary Monitoring Organizations - PMOs) را معرفی کرده‌ایم (در این لینک). گروهی اینترنتی شکل گرفته است که آخرین مطالب، تجارب، سوالات و مطالب این سازمان‌ها در آن به اشتراک گذاشته می‌شود. شما نیز می‌توانید در این گروه عضو شده و یا مطالب آنها را دنبال نمایید:

PMO Network: An international network of civil society organizations and individuals that monitor the work of parliaments.

هر ساله کمپانی های مختلف نفت، گاز و معادن درآمد های هنگفتی را از منابع طبیعی کشورهایی نظیر کشور ها آفریقایی بدست می آورند، حال آنکه ساکنین آن مناطق هیچ بهره ای از این نعمت ندارند. این کمپانی ها با بستن قرار دادهای پنهانی در آمد های هنگفتی را برای خود رقم میزنند، چرا که تمامی این معاملات و قراردادها پنهانی و بدور از چشم مردم صورت میگیرد. در سال 2010 ارزش صادرات نفت و مواد معدنی از آفرقا 333 میلیارد دلار بوده است، یعنی چیزی نزدیک به 6 برابر ارزش صادرات محصولات کشاورزی (55 میلیارد دلار) و هفت برابر ارزش کمک های بین المللی (48 میلیارد دلار)!!! ولی سهم مردم چیزی بیشتر از فقر روز افزون و قحطی مواد اولیه زندگی نخواهد بود.

دارا بودن منابع طبیعی در هر کشوری، ممکن است که هم نعمتی برای آن کشور باشد و هم نقمت! همانطور که در این جزوه مشخص شده است، استقاده از منابع طبیعی برای پاسخ دادن به نیازهای داخلی و صادرات سوخت به باقی کشورها، یکی از مهمترین عوامل انفجار اقتصادی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه بود، چرا که موجب شد تا بسیاری از مردمان این کشورها از فقر نجات یابند.

بدون تردید در کلیه نظام‌های مردم‌سالارانه، مجلس از نقش و جایگاه مهمی برخوردار است. این نهاد به عنوان مهم‌ترین نهاد قانون‌گذاری در کشور، نقش مهمی را در شناسایی مسائل دارای اولویت، و قانون‌گذاری برای حل آن مسائل برخوردار است و به همین دلیل هرگونه ضعف و نقص در اجرای این مهم، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری برجای گذارد. در کشور ما نیز بی‌تردید این نهاد از جایگاه بلندی برخوردار است و بطور ویژه بدلیل اهمیت مسائلی همچون آرمان رفیع مرجع شدن الگوی حکومتی کشورمان برای سایر کشورها و نیز مسائلی دیگر از جمله فشارهای خارجی و تحریم، ضرورت دقت در ارتقاء و بهینه‌سازی این نهاد مهم جدی‌تر از پیش خودنمایی می‌کند.

در این قسمت، خلاصه‌ای از عناصر ضروری «داده حکومتی باز» ارائه می‌گردد. کار را با تعریف آن آغاز می‌کنیم و مسائلی نظیر پرتال‌های داده باز، کاربردهایی که از داده باز استفاده می‌شود، سیاست‌های افشای داده باز، منابع آموختن و منابع کمکی فنی برای داده باز را پوشش خواهیم داد. این جعبه ابزار لینک‌هایی را ارائه می‌کند که دارای مثال‌های بسیاری است.

گزارش جهانی فساد (Global Corruption Report) یکی از اسناد منتشر شونده توسط سازمان شفافیت بین‌الملل است که بهترین تجارب حرکت‌های مقابله با فساد، در یک موضوع مشخص را در دل خود جای می‌دهد. این گزارش‌ها آخرین تحقیقات کمی و کیفی انجام شده بر این مسائل را آشکار کرده، دانش تجارب موجود و نیز ابزارهای نوآورانه بکارگرفته شده را گردآوری می‌کند. بدین ترتیب این گزارش‌ها پویایی‌های فساد را نمایان کرده و راه‌کارهای عملی و اثبات شده برای اتقاء حکمرانی و پاسخگویی را ارائه می‌نماید.

سند دسترسی به اطلاعات و شفافیت در قوه قضائیه با بررسی برترین تجارب آمریکای لاتین در حوزه دسترسی به اطلاعات و شفافیت قوه قضائیه، پیشنهاداتی عملی را در این زمینه ارائه می‌نماید.

در این پست، تعدادی از گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس با موضوع شفافیت و سایر موضوعات مرتبط با شفافیت جمع‌آوری شده است که در ادامه در دسترس می‌باشد.

بانک جهانی به همراه اتحادیه پارلمان‌های مشترک‌المنافع سندی را منتشر کرده‌اند که در آن، پیشنهادات مفیدی در راستای افزایش شفافیت پارلمان ارائه شده است.

چگونه می‌توان از میزان باز و مردم‌سالارانه بودن فرایندهای تقنینی و پارلمان (مجلس) تصویری دقیق و شفاف بدست آورد. طبیعتاً به یک مدل و الگوی ارزیابی نیاز است. اتحادیه پارلما‌ن‌های مشترک‌المنافع (Commonwealth Parliamentary Associasion) با مشارکت UNDP جزوه‌ای را منتشر کرده است که در آن به صورت بسیار مختصر معیارهایی را برای این ارزیابی تعریف نموده است.

فوریه 2010 و سخنرانی آقای دیوید کمرون در مجموعه TED (دیوید کامرون: عصر بعدی حکومت). ایشان در این سخنرانی از سه عصر دولت سخن می‌گویند: عصر حکومت‌های محلی، عصر حکومت مرکزی و عصر جدید حکمرانی، که در آن حکومت‌ها از قدرت و پول کمتری برخوردارند، در حالی که مردم با استفاده از فناوری از قدرت بیشتری برخوردارند. ایشان در این سخنرانی با اشاره به برخی مباحث از حوزه اقتصاد رفتاری، بیان می‌کند که چگونه چنین روندهایی می‌توانند منجر به سیاست‌گذاری هوشمندانه‌تری گردد، مثال‌هایی را از برخی تجارب دنیا در این زمینه را نیز معرفی می‌نماید.

با هدف ایجاد پارلمان‌هایی (مجلس) قدرتمند، باز و مسئول، امروزه گونه‌ای خاص از سمن (NGO) و تحت عنوان «سازمان‌های ناظر بر پارلمان» (Parliamentary Monitoring Organizations) شکل گرفته است. این سازمان‌ها تلاش می‌کنند تا مشارکت شهروندان در فرایندهای تقنینی را توسعه بخشیده و پارلمان‌ها را به مردم (که از آنها نمایندگی می‌کنند) نزدیک‌تر می‌سازند.