اندیشکده «شفافیت برای ایران»

از جمله قوانین بسیار پر اهمیت ناظر به شفافیت در کشورمان، دو قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» (مصوب بهمن 1388) و نیز قانون «بهبود مستمر محیط کسب و کار» (مصوب اسفند 1390) می‌باشد که حقیقتاً از ظرفیت فراوانی برای تحقق شفافیت در کشور برخوردارند، اتفاقاتی که تحولات بزرگی را در کشور در پی خواهد داشت. رئیس جمهور محترم نیز در این رابطه، وعده‌هایی ارائه کرده‌اند.

در این پست، تعدادی از گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس با موضوع شفافیت و سایر موضوعات مرتبط با شفافیت جمع‌آوری شده است که در ادامه در دسترس می‌باشد.

مقاله داده باز متصل حکومتی که توسط جمعی از اساتید دانشگاه سوثمپتون انگلستان University of Southampton در  IEEE Computer Society انتشار یافته است، به مطالعه موردی وبگاه حکومت باز انگلستان می‌پردازد و تجربیات و نحوه‌ی ایجاد حکومت باز را در اینترنت تشریح میکند. در آخر این مقاله، اطلاعات نسبتا کاملی از نویسندگان ارائه شده است.

سازمان «مشارکت در حکمرانی باز» (Open Government Partnership or OGP) یک سازمان بین‌المللی است که در راستای ترویج فعالیت‌های چندجانبه بین‌المللی و ایجاد تعهدات قوی برای نهادهای دولتی، افزایش مشارکت مردمی، مبارزه با فساد و بکارگیری فناوری‌های جدید برای ایجاد حکومت‌هایی بازتر، اثربخش‌تر و پاسخگوتر فعالیت می‌کند.

This paper develops a unique index of “Open Government Data Heart Beat of Cities,” which consists of three theoretical archetypes that assess the commitment of cities to open government data (OGD).

فوریه 2010 و سخنرانی آقای دیوید کمرون در مجموعه TED (دیوید کامرون: عصر بعدی حکومت). ایشان در این سخنرانی از سه عصر دولت سخن می‌گویند: عصر حکومت‌های محلی، عصر حکومت مرکزی و عصر جدید حکمرانی، که در آن حکومت‌ها از قدرت و پول کمتری برخوردارند، در حالی که مردم با استفاده از فناوری از قدرت بیشتری برخوردارند. ایشان در این سخنرانی با اشاره به برخی مباحث از حوزه اقتصاد رفتاری، بیان می‌کند که چگونه چنین روندهایی می‌توانند منجر به سیاست‌گذاری هوشمندانه‌تری گردد، مثال‌هایی را از برخی تجارب دنیا در این زمینه را نیز معرفی می‌نماید.

در سال 1971 کنگره آمریکا قانون «قانون کمیپن‌های انتخاباتی فدرال» را تصویب کرد تا انتشار هزینه‌های انتخاباتی را سخت‌گیرانه‌تر نماید. با این حال بدلیل فقدان یک نهاد مرکزی، این قانون از ضمانت اجرایی کافی برخوردار نگردید (چه اینکه در انتخابات 1972 ریاست جمهوری، موارد متعددی از فساد مالی گزارش شد). به همین منظور کنگره در 1974 متممی را به آن قانون افزود تا محدودیت‌هایی را برای میزان مشارکت مالی افراد، احزاب سیاسی و کمیته‌های اقدام سیاسی (PACs) اعمال کرده و نیز «کمیته انتخابات فدرال» را تأسیس نماید، کمیته‌ای که در سال 1975 آغاز به فعالیت نمود.

با هدف ایجاد پارلمان‌هایی (مجلس) قدرتمند، باز و مسئول، امروزه گونه‌ای خاص از سمن (NGO) و تحت عنوان «سازمان‌های ناظر بر پارلمان» (Parliamentary Monitoring Organizations) شکل گرفته است. این سازمان‌ها تلاش می‌کنند تا مشارکت شهروندان در فرایندهای تقنینی را توسعه بخشیده و پارلمان‌ها را به مردم (که از آنها نمایندگی می‌کنند) نزدیک‌تر می‌سازند.

سند میزان پیشرفت آمریکا در شفافیت و دولت باز حاوی گزارشی از روند رشد دولت آمریکا در قوانین و امور مربوط به شفافیت در دولت و مشارکت بیشتر مردم در دولت آمریکاست که توسط موسسه Open Government Partnership ایجاد شده است. شبیه این گزارش برای 42 کشور دیگر نیز طراحی شده است که ایران جزو این کشورها نیست!

شفافیت برای ایران، نموداری تهیه کرده است که در آن، محورهای شفافیت پارلمان در کشورهای مختلف دنیا ذکر شده است. در ادامه می‌توانید این نمودار را مشاهده کنید.

وزارت دادگستری فنلاند طی سندی، شفافیت فعالیت‌های دولتی کشور فنلاند را ذکر کرده است. در ادامه می‌توانید این سند را دریافت کنید.

در این مطلب، گزارشی بسیار خوب و قابل استفاده از تجارب و عملکرد سازمان‌های نظارت بر مجالس (Parliamentary Monitoring Organizations) ارائه گردیده است.

«بیانیه پارلمان باز» یکی از اسناد بسیار مفید در حوزه شفافیت پارلمان به شمار می‌رود. این سند ذیل 4 سرفصل و 44 ماده، تلاش می‌کند که ابعاد گوناگون لازم برای ارائه شفافیت مرتبط با پارلمان را مد نظر قرار داده، پیشنهاداتی پیرامون آنها ارائه نماید. هر چند مواد 44 گانه بصورت خلاصه‌ای ارائه شده‌اند، اما ذیل آنها توضیحات تکمیلی و نیز تجربیات جهانی نیز ذکر شده است.