پایگاه Legislative Openness Data Explorer  با گردآوری اطلاعات از مجالس دنیا توانسته است به مقایسه‌ی سی و یک کشور از منظر شاخص‌های شفافیت و داده‌باز پارلمانی بپردازد. اطلاعات این پایگاه از مراکز رصد و نظارت بر مجالس در کشورهای مختلف و هم‌چنین به‌صورت جمع‌سپاری تهیه شده است. در این گزارش ضمن معرفی این پایگاه می‌کوشیم تا به مقایسه‌ی چهار کشور کلمبیا، غنا، اردن و انگلیس از منظر شفافیت پارلمانی بپردازیم.

قبلا در مطلبی(اینجا) ضمن معرفی «راهنمای حاکمیت باز» و مروری بر موضوعات آن، وعده‌ی ترجمه‌ی این منبع ارزشمند را داده بودیم. به حول و قوه‌ی الهی، بخش مهمی از موضوعات این راهنما ترجمه شده که به مرور منتشر خواهند شد و موضوعات باقی‌مانده هم در حال ترجمه‌اند.. ضمن دعوت از شما برای مشارکت در این پروژه مهم، چند نکته‌ را پیرامون ترجمه و استفاده از راهنما مطرح می‌کنیم:

جلوگیری از پرداخت‌های غیرمتعارف در سازمان‌‌ها و نهادهای دولتی مشکلی نبوده است که منحصر در کشور ما ‌باشد. مرور تجربیات جهانی در این زمینه حاکی از آن است که بدون شفافیت در روابط مالی راهکارهای تقنینی و نظارتی معطوف به افزایش بهره‌وری و کاهش فساد، کارآمد نیستند و بالعکس در محیط شفاف حتی در صورت وجود بستر مساعد قانونی برای سوء استفاده، احتمال اضافه برداشت از منابع عمومی کاهش پیدا خواهد کرد. در این گزارش می‌کوشیم ضمن بررسی تجربیات جهانی در زمینه شفافیت پرداخت‌ها، به بررسی سامانه مشابه در کشورمان بپردازیم.

پایگاه اینترنتی they made a promise  با ثبت وعده‌های مسئولین و قرار دادن یک سرآمد برای هر وعده‌ای، نه‌تنها آرشیوی از وعده‌های احزاب، دولتی‌ها و سیاستمدارها تهیه کرده است بلکه این امکان را به مخاطبان خود می‌دهد تا میزان تحقق این وعده‌ها را تخمین بزنند. این پایگاه هم‌چنین به مخاطبان خود اجازه می‌دهد تا وعده‌ی مسئولان را ثبت کنند و به این صورت یک اجماع همگانی برای پیگیری وعده‌ها فراهم ساخته است. در ادامه می‌کوشیم با توضیح این سایت، بیشتر با آن آشنا شویم.

این پایگاه در معرفی خود اظهار می‌کند که یک سایت مستقل است که با ثیت وعده‌های مسئولین، تلاش می‌کند تا آن‌ها را نسبت به مردم پاسخگوتر سازد. سازندگان این سایت ادعا می‌کنند که سیاستمداران تنها برای جلب آرای مردم در انتخابات، وعده و وعید می‌دهند و بعد از انتخاب‌شدن، بیشتر این وعده‌ها را یا فراموش کرده و یا زیرپا می‌گذارند و این چرخه تا انتخابات بعدی ادامه پیدا می‌کند. با طراحی این سایت تلاش شده است تا این وعده‌ها در معرض دید مردم قرار بگیرد و آن‌ها قضاوت کنند که تا چه میزان تحقق یافته است. 

در صفحه‌ی اول سایت می‌توانید عکس سیاستمدارها را ببینید و به تفکیک سیاستمدار وعده‌های او را مشاهد کنید هم‌چنین می‌تواندی تمام وعده‌های دولت یا یک حزب مشخص را به‌صورت یکجا مشاهده کنید تا صحت وعده‌های دولت حاکم را در برابر احزاب دیگر که برای کسب قدرت تلاش می‌کنند، بسنجید. هم‌چنین برای راحتی جستجوی وعده‌ها، می‌توانید آن‌ها را در ذیل یک موضوع مشخص مانند حوزه‌های سلامت، اقتصاد، رفاه، اشتغال‌زایی و مسکن در یک‌جا گرد آورید. دسته‌بندی جالب و کاربردی دیگر این وعده‌ها، متمایزساختن آن‌ها بر حسب آخرین وعده‌ها، محبوب‌ترین وعده‌ها و هم‌چنین وعده‌هایی است که بیشترین بازدید را به همراه داشته‌اند.

 این طبقه‌بندی‌های مختلف وعده‌ها به مخاطب کمک می‌کند تا تحلیل‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مختلفی را با اختصاص کمترین زمان آماده کند. برای مثال فرض کنید می‌خواهید تا اهمیت یک حزب مشخص به حوزه‌ی سلامت را ارزیابی کنید، کافی است تا با انتخاب موضوع سلامت، تعدد و اجرایی‌شدن وعده‌ها نسبت به احزاب مختلف را برآورد کرده و به تحلیلی مستند دست یابید. یا تصور کنید وجود یک فرد به‌خصوص را در یک حزب آسیبی برای آن حزب قلمداد می‌کنید، در این‌صورت می‌توانید با نشان‌دادن عملی‌نشدن وعده‌های آن فرد به‌خصوص و مقایسه‌ی آن با میانگین بالای پاسخگویی و صداقت سایر افراد این حزب به این نتیجه دست یابید.

برای مثال در این تصویر می‌توانید وعده‌ی دیوید کامرون نخست‌وزیر انگلستان را مشاهده کنید که مدعی شده است تا پایان سال 2020، مبلغ مستمری شخصی را تا دوازده‌هزار و پانصد یورو افزایش دهد. همان‌گونه که می‌بینید دیوید کامرون اظهار کرده است که اگر محافظه‌کارها روی کار بمانند، او با نوآوری در فرآیند قانون‌گذاری،  اقشار کم‌درآمد را از پرداخت مالیات معاف کند. متن کامل اظهارات وی در این تصویر آمده است و در نهایت مشاهاده می‌کنیم که در پایان تصویر منابع اظهارات وی ذکر گردیده است. همان‌گونه که گفته شد سرآمد این وعده در سال 2020 خواهد بود و وضعیت این وعده در حال رصد است. در پایان نیز مخاطبان می‌توانند پیش‌بینی کنند که آیا این وعده محقق می‌شود و یا زیرپا گذاشته می‌شود. همان‌گونه که می‌بینید بیشتر کاربران اعتقاد دارند که این وعده کامرون محقق خواهد شد.

با مروز این وعده نخست‌ویزیر انگلستان به کاربرد دیگر این سایت پی می‌بریم. این سایت توانسته است نقش یک ابزار تبلیغاتی قوی را برای محافظه‌کارها و نخست‌ویزر کنونی‌شان بازی کند. همان‌گونه که دیدید، وعده‌ی اقتصادی دیوید کامرون منوط به روی کارآمدن محافظه‌کارها در انتخابات بعدی شده است. وعده‌ای که اکثریت کاربران سایت آن را قابل تحقق می‌دانند. بدین صورت خیلی از افرادی که هنوز برای رأی خود تصمیم نگرفته‌اند با مشاهده‌ی این وعده و اقبال مردم به تحقق آن در آینده، قدری به‌سوی حزب محافظه‌کار متمایل می‌شوند.

سیاستمدارن وعده های زیادی می‌دهند ...

1- وقتی یک وعده توسط خوانندگان و نویسندگان سایت درج می‌شود، محتویات آن با دقت بررسی می‌شود.

2- سایت از اطلاعات در دسترس عموم و منابع دست‌اول نظیرجملات کوتاه و بیانیه‌های سیاستمداران استفاده می‌کند.

3- تمامی وعده‌ها به همراه منابع و اطلاعات وابسته به آن‌ها، در آرشیو سایت ذخیره می‌گردد.

ما باید بدانیم که صدایمان به جایی رسیده است ...

4- در صورتی که چهارچوب زمانی مشخصی برای یک وعده‌ی یک سیاستمدار تعیین نشده باشد، سرآمد وعده‌ی او تا زمان باقی ماندن او در آن جایگاه است.

5-وضعیت اولیه یک وعده با عبارت‌های « در حال رصد » و « اگر انتخاب شود » مشخص می‌گردد. عبارت « در حال رصد » برای وعده‌هایی استفاده می‌شود که سیاستمداران آن‌ها رأی آورده‌اند.

6- در فرآیند رصد وعده‌ها، بروزرسانی‌های منظم لحاظ می شود، کاربران سایت به تأیید یا رد یک وعده تشویق می‌شوند، آن‌ها هم‌چنین می‌توانند نظر دهند، گزارش‌ها و اطلاعات مرتبط با آن‌ها را تصحیح کنند و بدین‌وسیله به شناسایی وعده‌های مهم‌تر کمک کنند.

و حساب کسانی را که به وعده خود عمل نمی‌کنند داشته باشیم ...

7-  از خوانندگان دعوت می‌شود تا به اجرا یا عدم اجرای یک وعده رأی بدهند.

8- تلاش می‌شود تا سیاستمداران برای وعده‌هایی که زیر پا گذاشته‌اند از طریق ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی مورد بازخواست قرار گیرند.

9- مخصوصا برای قول‌های مهم زیرپا گذاشته شده کمپین تشکیل شده و یا عریضه نوشته می‌شود.

در سال 2009 در کشور برزیل پایگاه  Cidade Democrática (به معنای شهر دموکراتیک) به منظور مستند سازی و بحث و تبادل نظر پیرامون مسائل و چالش های شهری ایجاد گردید. این پایگاه ظرف چند سال اخیر توانسته است به عنوان یک پایگاه موفق در زمینه فعال سازی و مشارکت شهروندان برای حل و فصل مسائل شهری تبدیل شود و در حال حاضر به عنوان یک نمونه  موفق در زمینه ایجاد بسترهای شفافیت در بین کشورهای در حال توسعه به شمار می رود.

فناوری های جدید و استفاده از  نوآوری به خصوص در بستر فضای اینترنت توانسته است کمک زیادی به دولت های محلی و شهرداری ها در جهت استقرار یک حاکمیت شفاف نماید.فضای تعاملی در اینترنت نیز  یه سادگی موجبات مشارکت بیشتر شهروندان در عرصه های مختلف را فراهم ساخته است که در این مطلب یک نمونه موفق در این زمینه معرفی می گردد. 

مانیفست دولت باز یک سند راهنمای شفافیت است که مطابق با تجربه انگلستان در داده باز حاکمیتی تهیه شده است. پایگاه اینترنتی دولت باز انگلستان علاوه بر انتشار این سند خلاصه‌ای از کلیات این مانیفست را آماده کرده است که در ادامه مروری بر بخش مشارکت شهروندآن خواهیم داشت. در ترجمه این سند کوشیده‌ایم تا جنبه‌های بین‌المللی و کاربردی آن را برجسته کرده و از ذکر جزئیات مربوط به حاکمیت انگلستان خودداری کنیم.

پیش بینی می شود که در سال 2050 حدود 6 میلیارد نفر از جمعیت جهان (حدود 70 درصد جمعیت جهان در آن سال) در شهرها زندگی کنند. در حال حاضر حدود 3.5 میلیارد نفر از مردم جهان در شهرها زندگی می کنند که با افزایش این رقم به 6 میلیارد نفر در سال 2050 نیازمند وجود شبکه ها و بسترهای عظیم ارتباطی برای مدیریت و رفع چالش های محتمل برای  این شهرها می باشیم.

 جهت ارتقاء کارآمدی خدمات نظام سلامت، طرح پیشنهادی (proposal) جهت ارتقاء خدمات نظام سلامت مبتنی بر رویکرد شفافیت آماده گشت. آنچه در ادامه می‌آید خلاصه‌ای از این طرح پیشنهادی است.

پایگاه اینترنتی Olioex یک پایگاه جهت تبادل مازاد مواد غذایی و باقیمانده های غذا است که غالبا به دلیل عدم استفاده صحیح  مصرف کنندگان دور ریخته می شود. این پایگاه که توسط چند فعال اجتماعی در انگلستان راه اندازی شده به دنبال وصل کردن افراد نیازمند به افرادی  است که این نوع از مواد غذایی در معرض فساد و اسراف را در اختیار دارند.

همواره دستیابی به منابع اطلاعاتی و پایگاه‌های داده معتبر برای تحقیق و پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار بوده است، زیرا منابع اطلاعاتی معتبر باعث بهبود کمی و کیفی پژوهش‌ها می‌شود. یکی از پایگاه‌های اطلاعاتی که همیشه مورد اطمینان پژوهشگران قرار دارد، بانک جهانی است.در قسمت اول این مطلب بخشی از پایگاه‌های اطلاعاتی بانک جهانی را معرفی کردیم. در این قسمت ادامه آن را با هم مرور خواهیم کرد.

ویژه‌نامه‌ی تحلیلی رصد زیر نظر دفتر پژوهش مؤسسه فرهنگی هنری خراسان در شماره‌ی بهار 1395 خود در 120 صفحه بصورت ویژه به بررسی عملکرد وزارت بهداشت و به صورت خاص، طرح تحول نظام سلامت پرداخته است. در این شماره و در گزارشی که با همکاری گروه شفافیت برای ایران تدوین شده است، به بررسی موضوع شفافیت در نظام سلامت پرداخته شده است.