این جزوه به بررسی ابعاد و ویژگی های داده باز میپردازد. در این جزوه ابتدا دو وبسایت پیشرو در داده باز یعنی data.gov و data.gov.uk که به ترتیب متعلق به کشورهای آمریکا و انگلیس است را معرفی میکند و سپس سه لایه اساسی برای ایجاد داده باز در کشورها را تشریح میکند. در نهایت یک چک لیستی برای عملیاتی کردن داده باز در کشورهای متفاوت را معرفی میکند.

این کتاب سه سطح اساسی را برای ایجاد داده باز در حکومت ها معرفی میکند:

1. لایه پایینی، جامعه مدنی: افراد موثر و نوآوری که با ایجاد وبسایت ها و جنبش ها در جوامع، موجب ایجاد فشار هایی از پایین به بالا به مسئولین دولتی میشوند؛

2. لایه میانی، دولتمردان حرفه ای: دولتمردانی که داده باز را یک روش موثر و قوی برای ایجاد حکومتی بهتر میدانند؛

3. لایه بالایی، رهبران سیاسی عالی: شامل رهبران و وزرای کشورها میشوند.

این گزارش، پس از بررسی کشورهای متفاوت از لحاظ داده باز بودن، لایه ی چهارمی نیز برای این امر مشخص میکند که آشنایی با آنرا به ذهن‌های خوانندگان کنجکاو واگذار می‌کنیم!

Transparency and Accountability Initiative: Open Data Study

فساد، انواع، تاریخ و ریشه ها؛ بررسی اکتشافی فساد در ساختارهای سیاسی - اقتصادی

نحوه ی تاثیر گذاری پایش و نظارت بر رشد و کاهش دامنه ی فساد؛ شاه کلید مقابله با فساد چیست؟

این کتاب در اختصار به نقش معجزه‌آسای جمع‌سپاری در ارتقاء حکمرانی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌پردازد. جمع‌سپاری مفهومی است که حضور آن در عرصه حاکمیت ناگزیر از حضور مفاهیمی همانند شفافیت و داده باز است و به همین منظور در دنیای امروز حکمرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. شما را به مطالعه این کتاب مختصر و مفید (35 صفحه) دعوت می‌کنیم. دریافت کتاب از لینک زیر:

The World Bank: The Role of Crowdsourcing for Better Governance in Fragile State Contexts

انتشارات CRC مدت‌هاست کتابهای متنوع و جالبی را در حوزه‌های مختلف مرتبط با «مدیریت دولتی و سیاست‌گذاری» و تحت عنوان سری کتاب‌هایی به همین عنوان (Public Administration and Public Policy) منتشر می‌کنند. این انتشارات در مجلد 155 از این سری کتب، به موضوع سیستم‌های اطلاعاتی عمومی پرداخته است که ارتباط زیادی با بحث داده حکومتی باز دارد. لذا تورق این کتاب را به عموم علاقه‌مندان و نیز بهره‌مندی از آن را به افراد متمرکز بر این حوزه توصیه می‌کنیم. دستیابی به این کتاب با کلیک روی تصویر جلد کتاب (بالا) و یا استفاده از لینک زیر:

Christopher M Shea, G. David Garson (2010) Handbook of Public Information Systems, Third Edition (Public Administration and Public Policy)

فهرست مطالب کتاب:

ق شهرونان در دسترسی به اطلاعات در اختیار نهادهای دولتی یکی از مهم‌ترین حقوق بشری است که ارتباطی نزدیک با آزادی اطلاعات، آزادی بیان و شفافیت دارد و تضمین کننده مشارکت آنان در حیات سیاسی و نیز یکی از پایه‌های مردم سالاری در جوامع است. اگرچه پیشتر نشانه‌هایی از به رسمیت شناخت این حق در نظام حقوقی ایران به چشم می‌خورد، اما تصویب قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» را می‌توان نخستین و جدی‌ترین گام در این زمینه دانست. مقاله حاضر در پی آن است که این قانون را مورد بررسی قرار دهد.

احتمالا شما هم آقای تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) را می‌شناسید: ایشان مخترع شبکه جهانی وب (World Wide Web)، مدیر بنیاد وب جهان‌گستر (World Wide Web Consortium - W3C) و از مؤسسین بنیاد داده باز (Open Data Institute) هستند (اطلاعات بیشتر پیرامون ایشان از ویکیپدیا).

البته مخترع www بودن ایشان تنها ویژگی جذاب ایشان نیست. ایشان روی مباحث داده متمرکز (Linked Data) داده باز تمرکز و تأکید ویژه‌ای دارند و معتقدند که اساسا این رویکرد است که ماهیت و ارزش واقعی وب را مشخص می‌کند. در همین زمینه ایشان ارائه‌هایی در تد (TED) داشته‌اند که با هم مشاهده می‌کنیم.

ارائه اول: فوریه 2009 - درباره ی وب آینده

لینک ارائه در تد فارسی

ارائه دوم: فوریه 2010 - سالی که داده های باز جهانی شدند

لینک ارائه در تد فارسی

پی‌نوشت:‌ البته ایشان ارائه دیگری هم در تد داشته‌اند که در مورد انتظار از آینده وب است که بدلیل فاصله از موضوع این پست از ذکر آن خودداری کردیم.

این گزارش نتیجه چهار ماه پژوهش درباره اهداف، چالشها، موفقیتها و آثار پروژه هایی است که استفاده از تکنولوژی آنلاین را برای بهبود شفافیت، پاسخگویی و مشارکت مدنی، در کشورای آمریکای لاتین، نیمه پایین آفریقا، آسیای جنوب شرقی، آسیای جنوبی، چین و اروپای مرکزی و شمالی را بررسی میکند. تیمی متشکل از هشت پژوهشگر منطقه ای در مجموع 37 مورد مرتبط با تکنولوژی را در این کشورها مورد مطالعه و بررسی قرار می دهند. این گزارش شامل خلاصه هایی از مطالعات موردی است که برای دسترسی به مصاحبه های انجام شده و اطلاعات بیشتر درباره این پژوهش میتوانید به سایت مربوطه مراجعه فرمایید.

این گزارش شامل سه بخش اصلی است. در بخش مقدمه، تفاوت میان نظارت سنتی ژورنالیستی بر اعمال دولت و نظارت آنلاین بوسیله دیتا های باز مورد بررسی قرار میگیرد. همچنین در مقدمه مزایای شفافیت، پاسخگویی و مشارکت عمومی نیز بررسی خواهد شد. بخش دوم گزارش شامل دیدگاههای منطقه ای است که در هر دیدگاه به بررسی نقش تکنولوژی در بهبود و پیشبرد شفافیت و پاسخگویی در هر منطقه پرداخته است. در بخش سوم که بخش نتیجه گیری خواهد بود، برخی از روندهای موجود در هر منطقه و نتیجه گیری و پیشنهادات برای پژوهش های بعدی را در بر خواهد داشت.

دسترسی به فایل:

Technology for Transparency Network: A Project of Rising Voices

مؤسسه جهانی مک‌کنزی بتازگی گزارشی بسیار مفید را پیرامون اثرات مختلف «داده باز» در حوزه‌های مختلفی همچون آموزش،‌ حمل و نقل، محصولات مصرفی، الکترونیک، نفت و گاز، سلامت، و حوزه مالی منتشر کرده است که از طریق این لینک قابل بازیابی است:

Open data: Unlocking innovation and performance with liquid information - McKinsey Global Institute (2013)

این هندبوک شامل 22 مقاله در حوزه شفافیت، داده باز و مسایل مرتبط با آن نظیر فرهنگ داده باز، استانداردهای داده باز و ... می باشد که توسط موسسه Code for America انتشار یافته است.

مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) اخیرا گزارشی بسیار جالب توجهی را با هدف بررسی «آینده حکومت‌ها» منتشر کرده است. این گزارش نقش فناوری، به‌ویژه فناوری ICT، بر متحول شدن نقش و جایگاه حکومت‌ها و مبارزه با فساد را مورد بررسی قرار داده و در نهایت 3 سناریوی مختلف را برای آینده حکومت‌ها تصویر کرده و ویژگی‌های هر یک را بررسی می‌نماید. این گزارش همچنین از این منظر قابل توجه است که نمونه‌های زیادی از تجربیات به‌کارگیری فناوری ICT در عرصه حاکمیتی و اثرات آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.

در این قسمت، خلاصه‌ای از عناصر ضروری «داده حکومتی باز» ارائه می‌گردد. کار را با تعریف آن آغاز می‌کنیم و مسائلی نظیر پرتال‌های داده باز، کاربردهایی که از داده باز استفاده می‌شود، سیاست‌های افشای داده باز، منابع آموختن و منابع کمکی فنی برای داده باز را پوشش خواهیم داد. این جعبه ابزار لینک‌هایی را ارائه می‌کند که دارای مثال‌های بسیاری است.

در این سایت عمده تلاش ما بر ترویج مطالب عمومی، اصلی و محوری در حوزه‌های مرتبط با شفافیت و داده باز (یا داده حکومتی باز) بوده است. لذا در حال حاضر قصد جدی بر بخرج دادن دقت‌های زیاد علمی، مفهومی و فلسفی پیرامون این مباحث نداشته‌ایم. با این حال در این مرحله به نظر می‌رسد وقت آن رسیده کمی این دو حوزه را از یکدیگر متمایز کنیم.