اندیشکده «شفافیت برای ایران»

در سال 1357، انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. این پیروزی، مقدمه‌ای بود تا جامعه اسلامی، حرکت خود به سمت کمال را آغاز کند. این حرکت، به رهبری امام خمینی(ره) آغاز شد و در بین راه، ولایت جامعه به دستان امام خامنه‌ای(مدظله العالی) سپرده شد. در شرایط کنونی و در ایام غیبت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ولایت فقیه نقش هدایت کننده جامعه به سمت کمال را بر عهده دارد. بنابراین، اوامر و بیانات ولی فقیه، لازم الاجرا بوده و راهگشای جامعه در شرایط دشوار می‌باشد. در بیانات و اوامر مقام معظم رهبری به عنوان ولی جامعه و فقیه جامع الشرایط، سخنانی پیرامون نظارت، پاسخگویی مسئولین، مبارزه با فساد، کارایی و کارآمدی نظام اسلامی، اعتماد مردم به نظام اسلامی، مشارکت مردم در نظام اسلامی و شفافیت وجود دارد. به همین دلیل در این نوشته به بررسی این هفت مفهوم و جایگاه و نسبت آن‌ها خواهیم پرداخت.

"شفافیت"، در ساختار اداری و بین کارگزاران حکومت از تدابیر بسیار مؤثر سیاست جنایی برای پیشگیری از بزهکاری به شمار می‌رود. نهاد مذکور، از طریق رؤیت‌پذیر ساختن فرآیندهای جاری در امور دولتی و عملکرد مجریان، سبب می‌گردد که ریسک ارتکاب فساد و سوء‌استفاده از موقعیت در تشکیلات ذیربط افزایش یابد و بالتبع میزان بزهکاری تقلیل پیدا کند. به‌علاوه با شفاف‌سازی می‌توان ضمن کسب اعتماد عمومی، از رسوخ شبهه­‌های خلاف واقع که می‌تواند زمینه کژروی شهروندان را فراهم سازد، جلوگیری نمود. در نوشتار حاضر، تلاش شده به ابعاد این مسئله پرداخته شود  و با ملاحظه آموزه‌های اسلامی، اهمیت این موضوع بر اساس مبانی دینی تبیین گردد.

فایل pdf این مقاله جهت مطالعه، از طریق آدرس زیر در دسترس می‌باشد:

http://bayanbox.ir/download/8117638177287402539/941006-post206.pdf

شاخص‌های اطلاعاتی متعددی هستند که وجود توأمان آنها می‌تواند عملکرد سالم مجلس شورای اسلامی را دلالت نماید. در ادامه تلاش گردیده تا این شاخص‌ها احصا و در یک جدول گردآوری و ارائه گردد. گفتنی است برخی از موارد مطرح شده قدری اجمالی و کلی هستند که با تفصیل آنها تعداد محورها براحتی از 100 عدد عبور خواهد کرد.

• نکته 1: در رابطه با بسیاری از این محورهای اطلاعاتی، در پست‌های متعددی از این وبسایت توضیحاتی ذکر گردیده است. برای دستیابی به آنها می‌توانید پرونده شفافیت مجلس و پارلمان را مشاهده کنید.
• نکته 2: بدیهی است مبتنی بر هر یک از این شاخص‌ها، می‌توان وضعیت زمینه‌ای شفافیت، مشارت و نظارت در مجلس شورای اسلامی را ارزیابی کرد. نمونه اولیه این ارزیابی که مبتنی بر تعدادی معدود اما پر اهمیت از این شاخص‌ها صورت پذیرفته است، در این مطلب قابل مشاهده است.
• نکته 3: لطفا نکات خود به منظور تکمیل یا اصلاح موارد مندرج در این جدول را ذیل همین مطلب به اشتراک بگذارید.

«شفاف‌سازی و پاسخگویی در نهادهای رسمی» عنوان مقاله‌ای است که توسط سایت khamenei.ir در سال 1381 منتشر شده است. این مقاله به بررسی شفافیت بر اساس حقوق مردم می‌پردازد.

این مقاله را در «ادامه مطلب» مطالعه بفرمایید...

نمایندگان پارلمان در حکومتها، مهمترین ارتباط دهندگان میان حاکمان و مردم بحساب می آیند. با وجود نمایندگان قوی در پارلمان ها، رابطه میان مردم و حکومت بسیار قوی میشود. وقتی نمایندگان قوی شدند، نظارت مردم بر حاکمان نیز بیشتر میشود. در برخی از کشورها، قانون گذار، یک نقش صوری است و رابطه ای میان حاکم و مردم وجود ندارد. وقتی پارلمان ها ضعیف باشند احتمال بسیار زیادی وجود دارد که رابطه میان حاکمان و مردم، به جای اینکه به حکومت داری تبدیل شود، به دیکتاتوری تبدیل می شود. اما شاخصهای یک انتخابات باز و کارآ برای بوجود آوردن یک پارلمان قوی چیست؟

به دلیل گستره عظیم تجارب و مصادیق موجود درباره شفافیت نظام سلامت، مدلی جامع و مانع برای تقسیم بندی و نظم دهی این تجارب تهیه شد بصورتیکه امکان استفاده از این مدل در حوزه‌های دیگر نیز وجود دارد.

در شش قسمت گذشته روایت ولایت، شفافیت و مفاهیم مرتبط با آن در بیانات مقام معظم رهبری را بررسی کردیم. حال با تهیه پرده‌نگاری، جمع‌بندی این شش قسمت تقدیم بزرگواران می‌شود.

با گسترش فرهنگ مشارکتی و توسعه فناوری‌های ارتباطاتی، نهادهای سنتی می‌توانند شفافیت و بازبودن را با روش‌های مشارکت‌جویانه دیجیتال بکار گیرند. یکی از این روش‌ها جمع‌سپاری (Crowdsourcing) است. این روش‌ها هنوز جدید و بیگانه به نظر می‌رسند، در حالی که تا حد خوبی می‌توانند تبدیل به یک هنجار گردند. مبتنی بر موردکاوی‌های موجود پیرامون 'جمع‌سپاری در خط‌مشی‌گذاری، مشخص گردید است که شهروندان مایلند بر فرایند خط‌مشی‌گذاری اثر بگذارند، چه در انجام اصلاحات قانونی و چه در اولویت‌بندی بودجه خدمات عمومی. آنها مایلند با استفاده از روش‌های دیجیتال، نظرات خود را بیان کرده و دانش خود را در حوزه‌هایی که به آنها مرتبط است به اشتراک بگذارند.

آن‌چه در ادامه می‌آید گزارشی است از سازمان شفافیت بین‌الملل با عنوان «توانمندسازی شهروندان در مقابل فساد» که ترجمه آن تقدیم می‌شود.

سازمان شفافیت جهانی در سال 2013 بزرگ‌ترین تحقیق خود را در زمینه‌ی فساد در سطح جهانی انجام داد؛ تا نظر افکار عمومی را دراین‌باره به دست آورد. سازمان از 114 هزار نفر در 107 کشور جهان درباره‌ی نظرات و تجربیاتشان دراین‌باره پرس‌وجو کرد. آنچه آن‌ها به سازمان گفتند تأیید می‌کرد که مردم سراسر جهان از فساد گسترده و عدم پاسخگویی، شفافیت و صداقت در فعالیت‌های سیاستمداران، مقامات دولتی و مدیران اقتصادی خشمگین هستند. مردم تغییری فوری در این زمینه می‌خواهند؛ و نقش خود را در این زمینه مؤثر می‌دانند؛ 69 درصد از آن‌ها می‌گویند که فساد را گزارش داده‌اند.

از آنجایی که خدمات سلامت کالای بی­‌کشش به شمار می‌­آیند، ارائه­‌دهندگان خدمات سلامت می­توانند قیمت خدمات را تا جای ممکن افزایش دهند و مردم راهی به جز خرید خدمت ندارند. یکی از تاکتیک­ها برای کاهش دادن مخارج، افزایش شفافیت قیمت در خدمات سلامت با هدف کاهشِ کلّی قیمت­ها است.

عرصه سیاست و مسائل مالی ارتباط تنگاتنگی دارند که این ارتباط خود را در محل‌های مختلفی نمایش می‌دهد، از تأمین هزینه‌های روزانه احزاب گرفته، تا هزینه‌های سرسام‌آور کارزارهای انتخاباتی، از پول‌های لازم برای رسانه‌های احزاب گرفته، تا پول‌هایی که برای امور لابی هزینه می‌گردد. هرچند هزینه کردن این پول‌ها لازم است، اما در صورت عدم ارائه چارچوب برای آنها می‌تواند دارای مفاسد زیادی گردد. متاسفانه کشور ما نیز از این پدیده‌ها مستثنی نیست، و از نظر قوانین این حوزه از ضعف جدی رنج می‌برد. لذا نیاز است تا قوانین مناسبی برای آنها تدوین شده، تلاش گردد تا با سازوکارهایی حسن اجرای آنها تضمین گردد.

در حکومت اسلامی، ولایت فقیه، راهنما و هدایت کننده‌ی جامعه به سمت کمال می‌باشد. به همین دلیل، بیانات رهبری، مرجع مهمی برای تشخیص وظایف جامعه و افراد می باشد. در کلام مقام معظم رهبری، بیاناتی پیرامون شفافیت وجود دارد. در این نوشته‌ی مختصر، این موضوع را در کلام امام خامنه‌ای(مدظله العالی) بررسی می کنیم.