اندیشکده «شفافیت برای ایران»

امروزه با گسترش ابزارهای ارتباط جمعی راه‌حل‌های ساده و در دسترسی برای اطلاع از اخبار یک حوزه و یا طرح سوالاتی پیرامون یک حوزه به وجود آمده است. در ادامه قصد داریم شما را با سه ابزار متداول برای حضور در بین فعالین و اطلاع از آخرین اخبار  این حوزه آشنا کنیم.

امروزه شفافیت یکی از واژه‌های پر کاربرد توسط مسئولین و رسانه‌هاست و مردم نیز در مورد آن صحبت‌های بسیاری شنیده‌اند. امّا از آنجایی که شفافیت مفهومی «بدیهی» تلقّی می‌گردد، افراد از کنار تعریف آن می‌گذرند و به ابعاد مختلف آن نمی‌پردازند و این موضوع تا آنجا پیش رفته است که شفافیت با وجود کاربرد فراوان، به مفهومی گنگ تبدیل شده است.

اعلام عمومی مشروح مذاکرات مجلس وظیفه هر حکومتی محسوب می‌شود و مردم حق دارند که از مذاکرات نمایندگان خود مطلع باشند. در این گزارش مصور، نمونه‌ای از تجارب کشورهای مختلف در شفافیت مشروح مذاکرات مجلس و پارلمان درج شده است.

وزارت امور خارجه سوئد و آژانس توسعه همکاری‌های بین‌المللی سوئد (SIDA) مجموعه داده‌ای را برای داده حاکمیتی باز ایجاد کرده‌اند. وبسایت نشان می‌دهد که کمک‌های مالی چه وقت، به چه کسی و چرا پرداخت‌ شده‌اند و نتایج آن‌ها چه بوده است. دیده شد که این اصلاحات به یک قدرت مهم برای افزایش شفافیت و پاسخگویی در توسعه همکاری در سطح بین‌المللی و افزایش همکاری و مشارکت افراد بیشتر در توسعه سیاست سوئد تبدیل‌ شده است.

فساد، یک پدیده عمیق و چند وجهی است که به سادگی قابل تعریف نیست. اما وجود یک واژه‌نامه فساد می‌تواند مفاهیم مرتبط با فساد را روشن‌تر کند. سازمان شفافیت بین‌الملل، واژه‌نامه فساد را در سایت خود منتشر کرده است.

پرو از جمله کشورهای غنی از منابع دسته‌بندی می‌شود. آن‌ها در تولید مس رتبه سوم، در طلا رتبه پنجم، در مولیبدن رتبه چهارم، در نقره رتبه اول و در قلع رتبه سوم جهانی را دارا هستند. صرف این درآمدها در توسعه کشور همواره از مهمترین دغدغه‌های مردم در این نوع کشورها است. در این بین پرو با شفاف‌سازی اطلاعات چگونگی صرف این درآمدها تصمیم به افزایش مشارکت مردم در تصمیم گیری‌ها گرفته است.

«تعارض منافع»؛ شرایطی است که در آن، فرد (یا سازمانی) تحت تأثیر منفعت‌ها (ارزش‌هایی) قرار می‌گیرد که می‌تواند بر تصمیم یا رفتار حرفه‌ای وی (که نسبت به آن‌ها مسئول است) تأثیر گذارد. در واقع تعارض منافع الزاماً به معنای بروز فساد نیست، اما به معنای فراهم بودن شرایط فساد هست.

این گزارش به صورت مشترک به وسیله ACN و SIGMA تهیه گردیده است. در این گزارش، تحلیلی ساختاریافته از اقدامات صورت گرفته در زمینه «اظهار دارایی‌ها» در اروپای شرقی و آسیای مرکزی و برخی از کشورهای عضو OECD ر اروپای غربی و آمریکای شمالی ارائه گردیده است. پیشنهادهای این گزارش برای دولتمردان کشورها و سازمان‌های بین‌المللی که در زمینه توسعه، تحول و ارزیابی سیستم‌های اظهار دارایی‌های در سطح کشوری فعال می‌باشند، مفید خواهد بود.

اعلام عمومی آراء نمایندگان مجلس وظیفه هر حکومتی محسوب می‌شود و مردم حق دارند که از آراء و تصمیمات نمایندگان خود مطلع باشند. در این گزارش مصور، نمونه‌ای از تجارب کشورهای مختلف در شفافیت آراء نمایندگان مجلس و پارلمان درج شده است.

اکوسیستم داده‌باز تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که شناسایی این عوامل، گام مهمی برای طراحی و ارتقای این اکوسیستم می‌باشد. در این مطلب به صورت خلاصه و با استفاده از مقالات و پژوهش‌های این حوزه، عواملی که بر اکوسیستم داده‌باز مؤثرند، معرفی خواهند شد.

در سال 2005، آژانس ملی محیط‌زیست (NEA) از طریق یک وبسایت که در حال حاضر معمولاً با نام ”وبسایت دانگ “ شناخته می‌شود شروع به اشتراک‌گذاری اطلاعات محل مبتلایان به دانگ و نیز اطلاعات بیماری و اقدامات پیشگیرانه آنلاین نمود. از آن زمان به بعد نقشه خوشه‌ای داده محور NEA تکامل‌ یافته و بخشی جدایی‌ناپذیر از مبارزه با بیماری همه‌گیر دانگ در سال 2013 شد.

با استفاده از تأمین مالی جمعی، افراد با وجوه اندک و بدون واسطه می‌توانند از طریق چهار روش مبتنی بر کمک‌های خیرخواهانه، پاداش‌محور، اعطای وام و سهام در تأمین سرمایه پروژه‌های بزرگ مشارکت نمایند.

مغولستان یکی از کشورهای پیشرو در زمینه شفافیت بخش معادن است. پس از اجرای موفقیت آمیز استانداردهای EITI در خصوص شفافیت داده‌ها، طی یک گام رو به جلو اقدام به تسهیل دسترسی عموم مردم به منظور افزایش مشارکت در تصمیم‌گیری کرده است.