اندیشکده «شفافیت برای ایران»

یکی از ارکان اصلی دولت به مثابه بستر، استفاده از منابع، توانمندی‌ها و قابلیت‌های مردم در اداره امور عمومی کشور است. این تعامل و مشارکت مردم و دولت، با توسعه فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات، بیش از پیش میسر شده است. در این مطلب به اهمیت مشارکت مردم (و بخش خصوصی) در رویکرد دولت به مثابه بستر پرداخته خواهد شد.

شایسته است نامزدهای انتخابات شوراها، نسبت به مهم‌ترین شاخص‌های شفافیت در رابطه با خود (نامزد انتخابات) و نیز ساختار شوراها آگاهی کافی داشته باشند. لذا قویاً پیشنهاد می‌گردد نامزدهای محترم دوره آموزشی مختصر در حوزه شفافیت را از طریق آدرس learn.tp4.ir مشاهده نمایند.

انتخابات ریاست جمهوری پدیده‌ای است که به تناوب در اکثر کشورها،‌ از جمله کشور ما، رخ می‌دهد و البته در هر دوره مسائلی پیرامون آن مطرح می‌شود. مسائلی که همواره در پی یافتن راه‌حلی بنیادین به آن‌ها بوده‌ایم. در این مطلب سعی کرده‌ایم از دریچه‌ی شفافیت به این مسائل نگاه کرده و به آن‌ها پاسخ دهیم.

دو پورتالی که به‌تازگی تأسیس‌شده‌اند داده بیشتری در مورد میزان موفقیت در امتحانات و سایر اطلاعات مربوط به عملکرد مدارس در تانزانیا را در اختیار عموم قرار میدهند. رابط داده‌باز آموزش‌وپرورش پروژه‌ای است که توسط طرح داده‌باز تانزانیا (Tanzania Open Data Initiative) راه‌اندازی شده است؛ شول توسط آرنولد مینه (Arnold Minde)، برنامه‌نویس، کارآفرین و علاقه‌مند به داده‌باز رهبری شده است. باوجود چالش‌های ناشی از پایین بودن ضریب نفوذ اینترنت در تانزانیا، این سایت‌ها به‌آرامی در حال تغییر نحوه دسترسی شهروندان به اطلاعات و تصمیم‌گیریها هستند و آنان را به درخواست پاسخگویی بیشتر از سیستم آموزشی و مقامات دولتی تشویق میکنند.

مدلهای ارزیابی شفافیت پارلمانی، مدلهایی برای رتبه بندی و شناخت وضعیت موجود هر یک از پارلمان ها نسبت به شاخص های شفافیت پارلمانی است. بسیاری از کشورها پارلمان کشور خود را با شاخصهای موجود برای شفافیت پارلمانی سنجیده اند و یا خود شاخص هایی را برای شفافیت پارلمانی تعیین نموده اند و بر اساس آن، به شفافیت پارلمان خود نمره داده اند. در این پست به بررسی این مدلها و تجربیات کشورهای مختلف در این زمینه پرداخته ایم.

بهترین راهکار برای حل مشکل عدم حضور بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از نمایندگان مجلس در اکثریت جلسات خانه ملت، انتشار بروز اطلاعات مربوط به حضور و غیاب آنها در قالب‌های استاندارد ارائه داده به صورت عمومی است.

در برنامه‌ی بودجه سال‌های 87 تا تا 91، بندهایی ذکر شده بود که حسب آن دستگاه‌های اجرایی کشور مکلف بودند یک درصد بودجه خود را صرف پژوهش کنند (معروف به قانون یک درصد). برای این منظور «سامانه هماهنگی طرح های پژوهشی دستگاههای اجرائی، شرکت ها، بانک ها و موسسات انتفاعی» زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شد تا تعریف و اجرای کلیه پژوهش‌های دولتی در این سامانه و به صورت متمرکز اتفاق بیفتد. در همین رابطه، این روایت واقعی قابل توجه است:

تمامی فعالان اقتصادی اعم از تولیدکنندگان و تجار نیازمند اخذ مجوزهای قانونی مربوط به موضوع فعالیت خود هستند. برای این کار متقاضی می‌بایست به مراجع مختلفی مراجعه نموده و فرایند مربوطه را طی نماید. به‌منظور تسهیل در این امر و همچنین جلوگیری از فساد در این حوزه، لزوم ایجاد شفافیت در فرایند اخذ مجوزهای قانونی موردنیاز فعالان اقتصادی از طریق ایجاد سامانه واحد و جامع جهت ارائه درخواست، پیگیری و اخذ نتایج ارزیابی مراجع قانونی به‌خوبی احساس می‌گردد.

جمهوری دموکراتیک کنگو، که حدود نیمی از کبالت جهان را تولید می کند و درآمد حاصل از صنایع استخراجی آن حدود 2.1 بیلیون دلار است، یکی از فعال ترین کشورها در EITI محسوب می شود. مشارکت شش وزیر در مذاکرات گروه ذی نفعان، جایگاه حاکمیتی گروه و حکم EITI را برای مواجهه با چالش های بزرگ موجود در بهبود حکمروایی منابع طبیعی بهبود می بخشد. مشارکت قوی بازیگران مختلف، شامل شرکت ها، نمایندگان جوامع مدنی (بیش از 800 سازمان مردم نهاد و 200 شرکت فعال در زمینه نفت، گاز و مواد معدنی)، می تواند منجر به ارتقای مباحث پیرامون مدیریت بخش های نفت، گاز و معدنکاری در این کشور شود.

حادثه‌ی پلاسکو،‌ ملت ایران را در بهت و غم فروبرده و خانواده‌‌هایی را دادغدار عزیزانشان کرده است. اما به راستی چگونه می‌توان از وقوع اتفاقات مشابه جلوگیری کرد؟ آیا واقعا چنین حوادثی گریزناپذیر هستند یا با گام‌هایی ساده و کم‌هزینه امکان پیشگیری وجود دارد؟ پاسخ این سوالات را در ادامه بخوانید.

یکی از محورهای شفافیت مجلس، شفافیت حضور و غیاب نمایندگان است. در صورتی که حضور و غیاب نمایندگان به اطلاع عموم مردم برسد، ضمانت حضور به موقع و حاضر بودن نمایندگان در مجلس خواهد بود. در همین راستا، با این سوال که «اهمیت حضور به موقع نمایندگان مجلس در نگاه مقام معظم رهبری چیست؟» به بیانات مقام معظم رهبری رجوع کردیم. در جستجویی که داشتیم، به بیاناتی در این رابطه برخوردیم که می‌توانید در ادامه آن‌ها را مطالعه کنید.

شهرستان مونتگُمری واقع در ایالت آلابامای ایالات متحده، در سال ۲۰۱۳ برای ورود به بحث «داده باز» و انتشار داده‌های شهر خود برای عموم مردم، قاعده و اصولی را به عنوان راهنمای خود تدوین کرد.